Læknablaðið - 01.12.1973, Blaðsíða 42

252
LÆKNABLAÐIÐ
Umsjón og ábyrgð:
Páll Sigurðsson, ráðuneytisstjóri
FYRIRKOMULAG
SJÚKRAFLUTNINGA
Erindi flutt á ráðstefnu Rauða Kross fslands
um sjúkraflutninga laugardaginn 17. nóvembcr
1973.
Um það er varla deilt, hve nauðsynlegt
það er, að skipuleggja vandlega fiutninga
sjúkra og slasaðra til lækna og sjúkrahúsa,
til þess að fyrirbyggja svo sem verða má,
að töf á því að sjúkir og slasaðir komist
undir læknishendur, valdi heiIsutjóni eða
dauða.
Hvernig fyrirkomulag og skipulagning
þessara mála á svo að vera í stórum drátt-
um eða smáatriðum og hitt, hver á að sjá
um þá skipulagningu, má hins vegar deila
um.
Frá fyrstu tíð hefur það verið eitt af aðal-
stefnumálum Rauða Krossins, að koma
skipulagi á sjúkraflutninga og Rauði Kross
íslands mun hafa keypt sína fyrstu sjúkra-
bifreið í Reykjavík 1926 og síðan munu óslit-
ið hafa verið stundaðir sjúkraflutningar á
vegum Rauða Krossins fyrir Reykjavík og
svæðið umhverfis Reykjavík.
Frá byrjun hefur rekstur sjúkrabifreiða
verið hjá slökkviIiði borgarinnar og slökkvi-
liðsmenn hafa unnið sem sjúkraflutninga-
menn, enda þótt sjúkraflutningar hafi orðið
æ stærri þáttur í starfi margra sjúkraflutn-
ingamanna eftir því sem ár hafa liðið og
flutningar hafa aukist.
Ég ætla hér ekki að gera tilraun til að
lýsa, hvernig sjúkraflutningum er fyrir kom-
ið á landinu í heild, um það hef ég ekki
tæmandi upplýsingar, en í stórum dráttum
má segja, að sjúkraflutningar í bifreiðum
annist annars vegar Rauða Kross deildir ein-
ar sér eða í samvinnu við aðra aðila, og
hins vegar lögregla í lögreglubifreiðum, sem
þá hafa sérstaklega verið útbúnar til þess-
ara hluta.
Venjulega hefur þetta fyrirkomulag kom-
ist á með samkomulagi sveitastjórna og
viðkomandi lögreglustjóra, eða sveitastjórna
og viðkomandi ráðamanna Rauða Krossins
og ráðuneyti, hvorki heilbrigðisráðuneyti né
dómsmálaráðuneyti, hafa haft afskipti af
þessum málum.
Hvað snertir afskipti dómsmálaráðuneytis
af sjúkraflutningi lögreglumanna, þá hefur
það verið yfirlýst stefna þess ráðuneytis að
þetta fyrirkomulag væri mjög hentugt og
eðlilegt og ekki verið unnt að leysa vand-
kvæði fámennra byggðarlaga með öðru móti,
nema að stofna til mjög aukins kostnaðar.
Þetta fyrirkomulag um sjúkraflutninga,
bæði í Reykjavík og utan Reykjavíkur, hefur
orðið til þess, að ekki hefur orðið til nein
stétt sjúkraflutningamanna, en þeir, sem
þessi störf hafa annast, bæði í Reykjavík
og utan Reykjavíkur, hafa fengið mismikla
tilsögn og menntun í námskeiðum á vegum
Rauða Krossins og annarra aðila.
Nú er það vitað, að oft skiptir það veru-
legu máli um framgang meðferðar, hvernig
fyrstu viðbrögð þeirra eru, sem um fjalla og
því er það, að talið er nauðsynlegt, að þeir,
sem annast sjúkra- og slysaflutninga, læri
umönnun og meðferð þessa fólks sérstak-
lega.
Mjög víða annars staðar munu þeir, sem
annast sjúkraflutninga, fá mjög svipaða
þjálfun til starfa og sjúkraliðar fá hér, sem
almenna menntun, en síðan sérmenntun í
ákveðnum atriðum, sem skipta máli vegna
sérstakra sjúkdóma og sérstakra tegunda
slysa.
Slík kennsla, bókleg og verkleg, verður
helst að fara fram í sjúkrahúsum, þar sem
bráð sjúkdóms- og slysatilfelli eru tekin til
meðferðar. Með þessu móti einu er hægt
að gera ráð fyrir því, að þeir, sem sjúkra-