Læknablaðið - 15.04.1986, Blaðsíða 8

84
LÆKNABLAÐIÐ
FRÁBENDINGAR - FYLGIKVILLAR
Frábendingar eru fáar og sjaldgæfar. Helstar
eru slæm, bráð ristilbólga, bráð sarpbólga
(acut diverticulitis), slæmt blóðþurrðargarn-
amein (ischemic colitis), skinubólga, auk
meðgöngu. Ef til vill mætti bæta við einni
frábendingu - »óvanur skoðari«. Nauðsyn-
legt er að sá sem speglar, hafi öðlast næga
reynslu, áður en hann fer að spegla án
handleiðslu reyndari Iæknis. Oftast læra
menn þetta með því að aðstoða og fylgjast
með gegnum hliðarspegil. Fylgikvillar við
ristilspeglun eru sjaldgæfir hjá reyndum
athugendum og eru oftast tengdir sepanámi.
Blæðing er algengasti fylgikvillinn (u.þ.b.
1%), en er venjulega lítil og þarfnast ekki
skurðaðgerðar. Götun (u.þ.b. tvö af hverj-
um hundrað tilfella) er alvarlegri fylgikvilli,
sem kallar oft á skurðaðgerð. Dánartíðni við
ristilspeglun er mjög lág (minni en þrír af
10.000) (4). Tíðni fylgikvilla er mjög mis-
munandi frá hinum ýmsu athugendum.
Líklega gildir það sama hér eins og um aðrar
læknisfræðilegar aðgerðir, að tíðni fylgi-
kvilla ræðst af því, hvernig að aðgerðunum
er staðið.
Svíar hafa reiknað út þörf fyrir ristilspegl-
un og fengið fjöldann u.þ.b. fimm ristil-
speglanir á hverja þúsund íbúa á ári (12). Ef
við leyfum okkur að færa þessa þörf yfir á
íslendinga, þá fæst út talan 1200 ristil-
speglanir á ári á íslandi.
NIÐURSTÖÐUR
Að ofansögðu má ljóst vera, að ristilspeglun
er mjög gagnleg rannsókn við greiningu og
meðferð ýmissa ristilsjúkdóma. Oftast má fá
nákvæma og endanlega sjúkdómsgreiningu í
tilfellum, þar sem röntgenmynd er vafasöm.
Einn stærsti kostur ristilspeglunar felst í
möguleikanum á að taka sýni og skoða vefja-
fræðilega. Þar sem aukning hefur orðið á
sepanámi (polypectomy), vakna vonir um,
að takast megi að minnka tíðni ristils- og
endaþarmskrabba. Stundum er sepanámið
endanleg skurðaðgerð við staðbundnu
krabbameini.
Trausti Valdemarsson,
Nicholas J. Cariglia.
HEIMILDIR
1. McSherry CK, Cwern M, Ferstenberg H, et al. In-
terventional endoscopy. In: Current problems in
surgery. Chicago : Yearbook Medical Publishers,
1985.
2. Hunt HR. Rectal bleeding. In: Schiller KFR. End-
oscopy, Clinics in Gastroenterology. Philadelphia :
WB Saunders, 1978.
3. Sugerbaker PH, Vineyard GC, Lewicki AM, Pin-
kus GS, Warhol MJ, Moore FD. Colonscopy in the
management of diseases of the colon and rectum.
Surg Gynecol Obstet 1974,139:341-9.
4. Overholt BF. Conoloscopy: a review. Gastroenter-
ology 1975,68:130820.
5. Wolff WI, Shinya H, Geffen A, Ozoktay S, De Beer
D. Comparison of colonoscopy and the contrast
enema in five hundred patients with colorectal
diseases. Am J Surg 1975,129:181-6.
6. Gelfand DW, Ott DJ, Munitz HA, Chen YM. Ra-
diology and endoscopy: a radiologic viewpoint.
Ann Intern Med 1984,101:550-1.
7. Schapiro M. The right site for colon cancer. Se-
lected summaries. 1984; 87: 445.
8. Riba PÓ, Magnússon B, Bjarnason Þ, Cariglia N,
Arnþórsson G. Æðamisvöxtur í botnristli. Lækna-
blaðið 1985; 71: 91-7.
9. Gledhill T, Hunt RH. Bleeding and diverticular
disease. Lancet 1983; 830.
10. Shoetz DJ. Tumors of the colon and rectum, In:
Conn’s Current therapy 1985, Philadelphia: WB
Saunders 1985.
11. Poulard JB, Shaatz B, Kodner I. Preoperative
tattoing of polyectomy site Endoscopy. 1985; 17:
84-85.
12. Solhaug JH, Antonsson J, Hallgren T, Laursen
LH. Fá komplikationer, goda resultat med sju árs
gastrointestinalendoscopi vid ett lánsdelssjukhus.
Lakartidningen 1985; 82: 2777-82.