Læknablaðið - 15.04.1986, Síða 38

102
LÆKNABLAÐIÐ
Við mat á árangri var stuðzt við eftirfarandi:
Árangur Verkir
Skoðun
ÁJit sjúkiings
Ágætur
Góður
Sæmilegur
Lélegur
Óþægindalaus Eðlilegur hreyfiferill - engin helti
Óþægindalaus í hvíld. Minni háttar óþægindi Eðlilegur hreyfiferill - engin helti
við áreynslu
Óþægindalaus í hvíld. Meiri háttar óþægindi Væg helti. Væg (0-40°) skert hreyfigeta
við áreynslu
Hvíldarverkir Veruleg helti. Verulega skert hreyfigeta
(hnébeygja undir 90°)
Ánægður
Ánægður
Óánægður
Óánægður
Athuguð voru óþægindi, sem sjúklingar
kvörtuðu yfir, bæði í hvíld og við áreynslu,
helti ásamt hreyfigetu mjaðmar og hnjáliðar.
Niðurstöðurnar má lesa úr töflu VII. Árangur
telst fullnægjandi í rúmlega 90% tilvika, en
ófullnægjandi í tæplega 10% tilvika. Af þeim
fjórum sjúklingum, sem gengust undir end-
uraðgerð vegna skertrar grósku í broti greru
þrír. Árangur reyndist fullnægjandi hjá að-
eins einum þessara sjúklinga.
Tíu sjúklingar sem áður stunduðu íþróttir,
hættu íþróttaiðkun vegna afleiðinganna og
fjórir sjúklingar skiptu um atvinnu.
UMRÆÐA
Eftir að Kúntscher (1) lýsti tækni sinni við
mergneglingu lærleggsbrota árið 1940, hafa
verulegar framfarir orðið við aðgerðartækni
og aðstöðu. Kúntschernaglinn hefur verið
verulega endurbættur me?d því að forbeygja
hann eftir eðlilegri sveigju lærleggs og notkun
skrúfgangs á efri enda naglans, til þess að
auðvelda útdrátt hans (10). Á síðustu árum
hefur ábendingum fyrir mergneglingu fjölgað
með tilkomu nagla með þverskrúfum, bæði
við hné og lærhnútu, sem gefa aukinn
stöðugleika við brot á nær- og fjærþriðjungi
lærleggs svo og við kurluð brot (11).
Þrátt fyrir öruggari tækni og bættan
árangur hafa ekki allir verið á eitt sáttir um
beztu meðferð á lærleggsbrotum. í saman-
burðarrannsókn á 1003 sjúklingum frá
Svíþjóð (3) var skert gróska eftir togmeðferð
(5%) en eftir opna mergneglingu eða aðrar
opnar aðgerðir (12-15%). Með nútímatækni
Tafla VI. Staðbundnirflygikvillar.
Síðgróin brot - greru eftir beinígræðslu......... 3
Ógróið brot - þrátt fyrir beinígræðslu........... 1
Djúp sársýking - beinsýking...................... 1
Grunn sársýking.................................. 1
Alls 6
er skert gróska fátíð (1%) og aðrar aukaver-
kanir sjaldgæfar (6).
Skert gróska reyndist koma fyrir í 7.8%
tilvika í þessari rannsókn. í þessum tilvikum
var um að ræða kurluð brot eða brot með
brotflaska. Enginn þessara sjúklinga var
meðhöndlaður með ytri stuðningi aukalega
(gipsbuxur) og beinígræðsla var upphaflega
framkvæmd hjá aðeins einum þeirra.
Vafalaust mætti leysa þetta vandamál að
verulegu leyti með traustari festingu og
beinígræðslu strax í upphafi, í ríkari mæli.
Djúpar sýkingar hafa verið taldar mesta
vandamálið við mergneglingu á lærleggsbrot-
um. Lýst hefur verið 6-11 % sýkingartíðni við
opna mergneglingu (3, 12) og allt að 24-30%,
ef um opin brot var að ræða (1, 3, 13). Við
lokaða mergneglingu er sýkingartíðnin mun
lægri, þ.e. 0-3% (6, 14, 15).
Sýkingartíðnin í þessari rannsókn reyndist
aðeins 2%. Um var að ræða lokað brot, sem
neglt var opið.
SKIL
Niðurstaða þessarar rannsíknar er sú, að
mergnegling á lærleggsbrotum sé örugg
meðferð, árangur góður og fylgikvillar
tiltölulega fátíðir. Með bættri tækni má
trúlega ná enn betri árangri og jafnframt
fjölga ábendingum fyrir mergneglingu.
Lærleggsbrot koma iðulega fyrir hjá
fjölslösuðu fólki og því oft nauðsynlegt að
geta gert mjög tímanlega að brotinu, til að
draga úr hættu á fylgikvillum, auðvelda
hjúkrun og meðhöndlun annarra áverka.
Tafla VII. Árangur meðferðar.
Ágætur Góður >90%
Sæmilegur
Lélegur >10%
Alls 51