Læknablaðið - 15.10.1986, Blaðsíða 6

244
LÆKNABLAÐIÐ
Estógen-viðtakar í hvitum blóðkornum sjúklinga með
hœgfara eitlafrumuhvítblœði. Út frá framangreindri
sjúkrasögu þótti forvitnilegt að sjá hvort
estrógen-viðtaka væri að finna í hvítum blóðkornum
sjúklinga með CLL.
HBK voru einangruð úr blóði fjögurra sjúklinga; notuð
var aðferð sem Simonsson hefur lýst (8). Við mælingar á
hormónviðtökum var notuð s.k. dextran coated
charcoal aðferð (9) og eru niðurstöður birtar í töflu.
UMRÆÐA
í sjúkrasögu að ofan er lýst, að sjúklingur með
krabbamein í hvekk og hægfara eitla-
frumu-hvítblæði fær estrógen-meðferð (E2)
(vegna krabbameinsins í hvekknum). í kjölfar
þess fylgir veruleg eitilfrumufækkun í blóði, sem
entist í sjö mánuði. Líklegt verður að teljast, að
svörunin sé vegna E2-meðferðar: Aðrir hafa lýst
sambærilegum svörunum í sjúklingum með
hægfara eitlafrumuhvítblæði þegar notað hefur
verið dietylstilbestról (10, 11) eða tamoxífen (12)
vegna annarra sjúkdóma.
Við estrógen-verkun verður það yfirleitt fyrst, að
estrógenið binst sértækum viðtökum í frumum.
Til að skýra fækkun eitilfrumanna sýnast tveir
möguleikar fýsilegastir. í fyrsta lagi, að estrógen
verki beint á hvítblæðifrumurnar og hefti vöxt
óeirra eða flýti fyrir eyðingu þeirra. Lýst hefur
verið estrógen-viðtökum (ER) í hringsólandi
eitilfrumum (circulating lymphocytes) í 8 af 11
CLL sjúklingum (Rosan o.fl. (12)). Við fundum
einnig ER í hvítblæðisfrumum frá einum sjúkling
af fjórum með hægfara eitlafrumuhvítblæði.
ER hafa fundist í eitlum sjúklinga með Hodgkins-
og non-Hodgkins-eitlakrabbamein (13, 14).
f annan stað gætu áhrifin verið óbein, með því að
estrógen verki á T-bælifrumur, T-hjálparfrumur
eða jafnvel á stoðfrumur í eitillíffærum. Sýnt
hefur verið fram á minnkaða blastasvörun
(blastogenic respones) eitilfruma blóðs in vitro
eftir DES-meðferð (15). Þá var notuð
fýtóblóðkekkjunar örvun; frumurnar teknar úr
sjúklingum með krabbamein í hvekk eða
Peyronie’s sjúkdóm (eitilfrumurnar örvaðar fyrir
og eftir inntöku DES (15)). f tímgli (thymus) úr
rottum er að finna ER með sérlega mikið næmi
fyrir estrógeni (16). Talið er víst að ER séu í
þekju-ættuðum frumum tímgils (thymic reticular
epithelium) en ekki í sjálfum tímgil framurur
(thymocytes) (16, 17). Áhrif estrógens þarna eru
talin vera bæling á frumubundnu ónæmissvari
(cell-mediated immunity) (16).
Ofantaldar rannsóknir á mönnum og rottum
benda til að estrógen og skyld efni hafi viðtæk
Estrogen receptors in blood lymphocytes. Estrogen
receptors in peripheral blood leukocytes infour patients
with chronic lymphocytic leukemia. Values given as
fmot/mg cytosol protein.
Patient Sex Year of birth ER concentration
1 ............ Male 1897 Not detectable
2 ............ Male 1917 Not detectable
3 ............ Female 1915 (16 fmol/mg)
4 ............ Female 1923 Not detectable
áhrif á ónæmiskerfi. í mönnum virðast áhrifin
ekki aðeins á sjúkt ónæmiskerfi, heldur einnig
heilbrigt (15).
Við leggjum til að rannsökuð verði frekar áhrif
estrógena og líkra efna á frumur ónæmiskerfisins
einkum m.t.t. hvítblæðis; mögulegt er að nýta
megi þetta við meðferð sjúkdómsins. Á hitt er þá
einnig að líta, hvort frumubundin ónæmissvör
gætu bælst í sjúklingum með krabbamein, er fá
estrógen meðferð.
SUMMARY
Lymphopenic response in a patient with chronic
lymphocytic leukemia (CLL) treated with estradiol for
concurrent carcinoma of the prostate is presented. This
response lasted seven months; relapse lead the patient to
death within few months.
Estrogen receptor activity in peripheral blood
leukocytes of four patients with CLL was measured.
One had positive level (16 fmol/mg cytosol protein); in
three of the patients no activity wasa detected.
Possible mechanism of the lymphopaenic response is
discussed. The need for a more detailed knowledge of
estrogenic actions in the human immune system is
stressed.
HEIMILDIR
1. Beatson GT. On the treatment of inoperable cases
of carcinoma of the mamma. Suggestions for a new
method of treatment with illustrative cases. Lancet
1896, 2: 104-7.
2. Huggins C, Hodges CV. Studies on prostatic
cancer. I. The effect of castration, of estrogen and
androgen injection on serum phosphatases in
metastatic carcinoma of the prostate. Caricer Res
1941, 1: 292-8.
3. Jensen EV, DeSombre ER, Jungblut PW. Estrogen
receptors in hormone-responsive tissue and
tumours. In; Wissler RW, Dao TL, Wood S Jr, eds.
Endogenous factors influencing host-tumour
balance, Chicago: University of Chicago Press,
1967, 68: 15-30.
4. Lindstedt E. östrogenterapi vid prostatacancer. In:
Prostatacancer och dess behandling Nordisk
symposium. Helsingborg: AB Leo, 1979, 47-63.
5. Segaloff A. Hormone therapy of breast cancer. In: