Læknablaðið - 15.06.1996, Blaðsíða 45

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
467
Teknar voru blóðprufur við komu og eftir-
farandi blóðgildi mæld (efri viðmiðunargildi í
sviga): Fjöldi hvítra blóðkorna (10,2 X 10*9/L),
sökk (15mm/klst fyrir karla, 23mm/klst fyrir
konur) og CRP (C-reactive peptide) (lOmg/L).
Botnlangi þeirra sem fóru í aðgerð var send-
ur í formalíni til vefjagreiningar og á henni
byggðist síðan sjúkdómsgreiningin. Þeir sem
ekki fóru í aðgerð voru ekki álitnir hafa sjúk-
dóminn enda enginn þeirra lagður inn að nýju
vegna gruns um botnlangabólgu næstu sex
mánuði á eftir.
Fyrir áðurnefnd próf (blóðprufuniðurstöð-
ur, hitamælingar, einkenni) fékkst fjögurra
reita tafla þar sem annars vegar var jákvætt eða
neikvætt próf og hins vegar sjúkdómurinn til
staðar eða ekki. Þá var hægt að reikna fyrir
hvert próf spágildi jákvæðs prófs, spágildi
neikvæðs prófs, næmi (sensitivity) prófs og sér-
tekt (specificity) (15)*.
Niðurstöður
Af 36 sjúklingum reyndust 22 hafa botn-
langabólgu og 14 ekki, en alls voru 27 sjúkling-
ar teknir til aðgerðar. Af þessum 22 var getið
um rof eða drep (perforatio/gangren) hjá 10.
Af þeim sem fóru í aðgerð voru fimm með
eðlilega botnlanga og eru sjúkdómsgreiningar
þeirra í töflu I. Níu sjúklingar útskrifuðust
heim með klíníska greiningu án inngripsrann-
sóknar eða aðgerðar og eru sjúkdómsgreining-
ar þeirra í töflu II.
Niðurstöður húðhitamælinganna sýndu að
aðeins tveir þeirra 22 sem höfðu sjúkdóminn
reyndust vera með að minnsta kosti 0,5°C
hærri húðhita í hægri mjaðmargróf miðað við
vinstri. Hins vegar höfðu fjórir þeirra 14 sem
ekki höfðu sjúkdóminn þennan hitamun.
Þegar litið var til hinna prófanna fengust sams
konar fjögurra reita töflur og reiknað var spá-
gildi, næmi og sértekt fyrir hvert þeirra. Niður-
stöður eru sýndar í töflu III og IV.
*Spágildi jákvœðs prófs: Líkur á aö hafa sjúkdóminn ef
prófið er jákvætt (P(á/c)= (a+c)/c).
Spágildi neikvœðs prófs: Líkur á aö hafa ekki sjúkdóm-
inn ef prófið er neikvætt (P(b/d) = (b+d)/d).
Nœmi prófs: Líkur á aö hafa jákvætt próf ef sjúkdómur-
inn er til staðar (P(c/a)=(c+a)/a).
Sértœki prófs: Líkur á að hafa neikvætt próf ef sjúkdóm-
urinn er ekki til staðar (P(d/b)=(d+b)/b).
Skýringar: a=fjöldi með sjúkdóm, b=fjöldi án sjúk-
dóms, c=fjöldi með jákvætt próf, d=fjöldi með neikvætt
próf. Fullkomið próf hefur 100% í hverju þessara gilda
(15).
Table 1. The diagnosis of the five patients who underwent
operation but did not have appendicitis.
Diagnosis N
Unknown 2
Ruptured ovarial cyst 2
Cholecystitis 1
Table II. THe diagnosis ofthe nine patients that did not have
an operation.
Diagnosis N
Unknown 7
Irritable bowel disease 1
Urinary infection 1
Umræða
Samkvæmt ofangreindum niðurstöðum er
húðhitamæling léleg rannsókn til að meta líkur
á botnlangabólgu (spágildi jákvæðs og nei-
kvæðs prófs aðeins 33%, næmi 9%, sértekt
71%). Hana ætti því ekki að innleiða á bráða-
móttöku til að auðvelda greiningu sjúklinga
með bráða kviðverki. í tveimur öðrum rann-
sóknum, þar af annarri nýlegri, hefur verið
komist að sömu niðurstöðu (16,17). Sama á við
um mælingu líkamshita, sökks og CRP. Aðeins
þriðjungur þeirra sem höfðu botnlangabólgu
var með hita og tíundi hluti þeirra með hækkað
sökk. Svo til allir sjúklingarnir voru aumir í
hægri mjaðmargróf hvort sem þeir reyndust
með bólginn botnlanga eða ekki og enda-
þarmseymsli til hægri voru hlutfallslega al-
gengari hjá þeim sem ekki höfðu sjúkdóminn.
Ógleði eða uppköst voru algeng í báðum hóp-
unum en niðurgangur mjög sjaldgæfur.
Hvítkornafjölgun kom best út í þessari rann-
sókn með 91% næmi og 86% sértekt. Af sjúk-
lingum höfðu 9% botnlangabólgu án hvít-
kornafjölgunar. Ekki kemur á óvart að sértekt
er ekki hærri (86%) enda geta fjölmargir sjúk-
dómar valdið hækkun á hvítum blóðkornum í
blóði. í nýlegri rannsókn var sýnt fram á að
hvítkornahækkun hefur ekki áhrif á ákvörðun
skurðlæknisins um hvort sjúklingur fer í aðgerð
eða ekki (7). Samkvæmt erlendum rannsókn-
um er næmi hvítkornafjölgunar við botnlanga-
bólgu á bilinu 82-95% og því ljóst að okkar
niðurstöður falla innan þess ramma (18-21).
í þessari rannsókn var næmi CRP hækkunar
aðeins 39% sem er lægra hlutfall en í stærri
rannsóknum þar sem næmið hefur verið á bil-
inu 70-75% (18,19,22). Sértektin er frekar lágt
líkt og fyrir hvítkornafjölgun enda er prófið