Læknablaðið - 15.06.1996, Blaðsíða 12

440
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Table III. Incidence figures for comparable timeperiods extracted from recent reports ofthe mean annual incidence of Crohn’s
disease in some regions of neighbouring countries.
Study Area Study period lncidence/100.000 and 95% confidence limits
Björnsson (present study) lceland 1980-89 3.1 (2.5-3.99)
Roin (6) Faero Islands 1981-88 3.6
Munkholm (8) Copenhagen 1979-87 4.1
Haug (9) Western Nora/ay 1984-85 5.3
Nyhlin (10) Northern Sweden 1974-81 4.9
Ekbom (11) Uppsala, Sweden 1965-83 6.1
Lindberg (12) Örebro, Sweden 1983-87 6.7 (2.6-14.0)
Lee (13) Northwest England 1981-90 6.4 (5.1-7.8)
Fellows (14) Derby, England 1981-85 6.7
Rose (15) Cardiff, England 1981-85 8.3 (7-10.1)
Kyle (16) Northeast Scotland 1985-87 9.8 (8.2-11.4)
Shivananda (17) Leiden, Netherlands 1979-83 3.9 (3.1-5.0)
Goebel (18) Ruhr, Germany 1980-84 4.0 (3.1-4.9)
Daiss (19) Tubingen, Germany 1981-84 4.0
kannaðar (3). Slíkt var ekki talið nauðsynlegt
nú, þar sem vefjasýnistaka er orðin nánast
óhjákvæmilegur liður í sjúkdómsgreiningu.
Skilmerki sjúkdómsgreiningar eru einnig
óbreytt frá fyrri könnun og í samræmi við al-
þjóðlega staðla (5). Greining sjúkdómsins
byggðist á einkennandi breytingum við rönt-
genrannsóknir, speglanir og vefjarannsóknir
og einnig á útilokun annarra þeirra meltingar-
færasjúkdóma, sem ávallt þarf að hafa í huga
(5). Hjá 46 sjúklingum (61,3%) var meingerð í
vefjasýnum afgerandi þáttur í sjúkdómsgrein-
ingu, en í þeim tilvikum fundust einkennandi
bólguhnúðar. Við álítum því að þær breytingar
á nýgengi svæðisgarnabólgu, sem í ljós komu,
séu raunverulegar og ekki til komnar vegna
bættrar leitar eða breyttra greiningaraðferða.
Hins vegar má vel vera að sjúklingar með
svæðisgarnabólgu hafi nú verið betur rann-
sakaðir með tilliti til útbreiðslu sjúkdómsins í
meltingarveginum en á árum áður.
Nýgengi svæðisgarnabólgu hefur sums stað-
ar hækkað í löndunum umhverfis okkur (6-
9,15,16) þótt annars staðar hafi það haldist
stöðugt síðasta áratug (10-14,19). Ástæður
hækkaðs nýgengis hafa ekki fundist þrátt fyrir
mikla leit að mögulegum orsakaþáttum. Á
þremur svæðum í Svíþjóð (10-12) breyttist ný-
gengi lítið eftir 1980. Hins vegar hækkaði það
fram á níunda áratuginn í Færeyjum (6,7),
Kaupmannahöfn (8) og Vestur-Noregi (9). í
Norðvestur-Englandi (13) óx nýgengið til árs-
ins 1975 og í Mið-Englandi (14) óx það fram til
1980, en ekki eftir það. Stöðug aukning hefur
orðið á nýgengi í Suður-Englandi (15) og
Norðaustur-Skotlandi (16) langt fram á níunda
áratuginn. í Hollandi (17) var nýgengið svipað
og hér á landi. Á tveimur svæðum í Vestur-
Þýskalandi var nýgengið um 4,0 tilfelli á
100.000 íbúa (18,19), en á öðru hækkaði það
ekki eftir 1980 (19).
Aldurstengt nýgengi: Hæsta nýgengið árin
1980-1989 var í aldurshópnum 60-69 ára, 8,9
tilfelli á 100.000 íbúa á ári (mynd 1), en í fyrri
rannsókninni var nýgengi hæst á aldrinum 71-
80 ára (4). Þetta afar háa nýgengi hjá eldra
fólki er óvenjulegt miðað við nágrannalöndin,
þó sums staðar megi einnig sjá hátt nýgengi í
elstu aldurshópunum (8). í Danmörku (8),
Noregi (9), og Svíþjóð (10,11) var nýgengi hins
vegar hæst í aldurshópum á bilinu 15-29 ára. I
rannsókn okkar nú kemur þó fram nýgengis-
toppur í aldurshópnum 20-29 ára, sem ekki var
eins greinilegur í fyrri rannsókninni (4).
Útbreiðsla bólgunnar: Hlutfall sjúklinga með
breytingar einskorðaðar við ristil hefur aukist
úr 39% í 54,7% (3). Hlutfall sjúklinga með
sjúkdóm einskorðaðan við mjógirni hefur þar í
móti lækkað úr 42,4% í 25,3%(3). Bólga í ristli
var hlutfallslega algengust í aldurshópnum 60
ára og eldri (tafla II). Bætt skoðun á efri hluta
ristils með betri röntgenaðferð og alristilspegl-
un gæti átt einhvern þátt í þessari breytingu á
skráðri útbreiðslu, eins og stungið var upp á í
sænskri grein (12). Tafla IV sýnir útbreiðslu
bólgunnar í rannsóknum í Svíþjóð, Skotlandi
og Englandi borna saman við okkar rannsókn,
þar sem svipaður greinarmunur er gerður á