Læknablaðið - 15.06.1996, Blaðsíða 50

472
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82: 472-3
Nýr doktor í læknisfræði
Þann 22. mars 1996 varði Ásbjörn Jónsson
læknir doktorsritgerð við Háskólann í Lundi.
Ritgerðin nefnist Digital and Computed Muscti-
loskeletal Radiography. A study on spatial resol-
ution, diagnostic accuracy, image quality and
radiation dose. Fer ágrip úr ritgerðinni hér á
eftir.
í læknisfræðilegri myndgreiningu eru staf-
rænar myndir teknar með tölvusneiðmynda-
tækjum, segulómun, ísótóparannsóknum,
ómun og fullkomnari æðaþræðingatækjum.
Hið stafræna form gefur ýmsa möguleika í
vinnslu, flutningi, sýningu og geymslu mynd-
anna. Hin hefðbundna röntgenmynd er ekki
stafræn og hefur ekki þessa kosti. Hin síðari ár
hafa komið til ýmsar aðferðir og tæki til að fá
fram stafrænar röntgenmyndir. Þessi tæki eru
sum hver mjög sérhæfð og nýtast ekki á al-
mennum röntgendeildum. Önnur falla betur
að starfseminni og hafa náð vaxandi út-
breiðslu.
Eitt slíkt tæki er skanni sem les venjulega
röntgenmynd með leysigeisla og færir á staf-
rænt form. Helsta notkunarsviðið er við fjar-
greiningu röntgenmynda, en ókostur er að
punktupplausn stafrænu myndarinnar er minni
en frummyndarinnar. Það gildir einnig um
stafrænar röntgenmyndir teknar með annarri
aðferð, minnisþynnukerfi, á ensku computed
radiography, hér er notast við skammstöfunina
CR. Sú tækni er þó mun þróaðri sem stafræn
aðferð, röntgenfilman er ekki milliliður, held-
ur er myndplatan viðtaki myndarinnar. Geym-
ir hún í sér minnismynd í hverjum punkti í
hlutfalli við áfallandi geislun, sem mótuð er af
mismunandi geislagleypni líkamsvefjanna.
Minnisþynnan inniheldur flúrskímandi efni og
þegar platan er sett í sérstakan leysigeislalesara
verður ljómun í hlutfalli við þá geislun sem féll
á hvern punkt. Ljósið er numið og notað til að
skapa stafræna mynd. Má bæði prenta mynd-
ina á filmu og skoða hana á tölvuskjá.
Þegar ný myndgreiningartækni er tekin í
notkun er nauðsynlegt að bera greiningarhæfni
hennar saman við fyrri tækni, sem verður þá
viðmiðun. Jafnframt verður að ganga úr
skugga um að rannsóknaraðferðin valdi ekki
aukinni áhættu fyrir sjúklinginn, en einn af
kostum CR er reyndar möguleiki á lækkun
geislaskammta við hverja rannsókn.
Myndgreining stoðkerfissjúkdóma og
-áverka er stór hluti rannsókna og krefst í
mörgum tilvikum meiri upplausnar en aðrar
röntgenrannsóknir. Var því valið að kanna
greiningarhæfni CR og þá lágmarkspunktupp-
lausn stafrænna röntgenmynda sem nauðsyn-
leg er í stoðkerfisrannsóknum. Auk þess voru
könnuð áhrif þess að draga úr geislaskömmt-
um á myndgæði við stoðkerfisröntgenrann-
sóknir með CR.