Læknablaðið - 15.12.1998, Qupperneq 47

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
949
af fátækt og eymd. I lok nóv-
ember verður haldin ráðstefna
hér á landi á vegum landlækn-
isembættisins þar sem meðal
annars verður fjallað um þró-
un í læknisfræði og nýjungar.
A þessari ráðstefnu verður
einnig haldinn fyrirlestur um
heilbrigði og þjóðfélagsstéttir,
hann byggir á rannsókn sem
Matthías Halldórsson hefur
gert á vegum embættisins og
er liður í samnorrænni rann-
sókn. Könnun okkar nær til
þrjú þúsund barnafjölskyldna
og þar kemur greinilega fram
að hér hefur skapast stétta-
munur sem hefur áhrif á heil-
brigði og það er í fyrsta skipti
sem við fáum það fram, en
fram kemur að þriðjungur
þeirra sem hafa lægstu launin
fresta eða hætta við að leita
læknis eða sambærilegra sér-
fræðinga. Það er auðvitað
ekki skemmtilegt fyrir mig að
enda þannig sem landlæknir,
en staðreyndirnar tala.“
- Eg lít um gluggann hjá
þér og sé einstaklinga sem eru
félagslega illa staddir, er þetta
hluti af heilbrigðismálum?
„Klárlega varða atvinnu-
mál, efnahagsmál og lífskjör
manna heilbrigðismál þótt
tekist sé á um þau utan heil-
brigðisþjónustunnar. A sínum
tíma var Hlaðgerðarkoti kom-
ið á fót í samvinnu við Hvíta-
sunnusöfnuðinn, síðan var
það Krísuvík og Krossinn og
núna Byrgið. Hvað er að ger-
ast þarna? Það er trúað fólk og
trúfélög sem annast einstak-
linga sem neðstir standa í
þjóðfélagsstiganum, bygging-
ar okkar eru of fínar fyrir
þessa einstaklinga. Það er
alveg ljóst að fáir þola svona
fólk og samt er þetta hluti
heilbrigðismála, sambland
heilbrigðis- og félagsþjón-
ustu. Öryrkjar hafa einnig leit-
að mjög til mín vegna lélegra
bóta, enda hefur kaupmáttur
þeirra einungis hækkað um
þriðjung rniðað við kaupmátt
annarra."
Ánægjuleg uppbygging
í heilsugæslu
- Hvað hefur verið ánægju-
legast á starfsferlinum?
„Við höfum orðið sjálf-
bjarga varðandi heilbrigðis-
þjónustu og liður í því er sú
gífurlega uppbygging sem átt
hefur sér stað í heilbrigðis-
þjónustunni og auðvitað hafa
tækniframfarir og nýjungar í
lyflækningum haft sitt að
segja. Góður árangur sem
náðst hefur í forvörnum er
einnig ánægjulegur svo og
uppbygging hjúkrunarheimila
á landsbyggðinni, þótt skortur
sé á þeim í Reykjavík. Heilsu-
gæslan hefur verið byggð upp
og aðbúnaður er orðinn mjög
góður. Þversögnin er síðan sú
að nú fást fáir til að fara í
heilsugæslu. Menn segja að
þetta sé breyting á lífsstíl, fólk
sé alið upp í þéttbýli og vilji
dvelja í þéttbýli, einnig vilji
ungt fólk fá að sofa á nótt-
unni. Ein afgerandi breyting
sem orðið hefur felst í því að
hjá mér til dæmis var það
þannig að Inga kom með mér
hvert sem ég fór, en nú fer
Inga bara ekkert með Ólafi
lengur, núna vill makinn sitt.
Eg heimsótti unglækna á Norð-
urlöndum fyrir skemmstu og
það komu til mín tveir ungir
læknar og sögðu: Ólafur minn,
við erum til í að fara á Djúpa-
vog og Vopnafjörð en menn-
irnir okkar eru lögfræðingar,
geturðu útvegað þeirn vinnu á
þessum stöðum? Og núna er
ég að reyna að útvega lög-
fræðingum vinnu á Djúpavogi
og Vopnafirði. Þetta var ekki
svona áður. Og sami vandinn
er í öðrum greinum.
Annað sem veldur skorti á
heimilis- og heilsugæslulækn-
um er að ýmsir hafa farið úr
heimilislækningum yfir í aðr-
ar sérgreinar. Unga fólkið vill
hafa eitthvert svið sem það sér
vel yfir. Einnig vegur þungt að
læknadeildin gleymdi heimil-
islækningum þegar héraðs-
skyldan var felld út, þá var
samin reglugerð af læknadeild
og hún gleymdi algjörlega að
einhverjar heimilislækningar
þyrftu að vera í kandídatsnámi.
Menn áttuðu sig síðan á því að
þessu þyrfti að breyta og Sig-
urður Guðmundsson, sem tek-
ur við af mér í embætti, var
hjá mér sem aðstoðarland-
læknir og lagði mikla vinnu í
að koma inní reglugerðina að
minnsta kosti heimild fyrir
menn að verja fjórum mánuð-
um af aðstoðarlæknisstöðu í
heilsugæslunni. í framtíðinni
verður að vera skylda að að-
stoðarlæknar verji einhverjum
tíma í heilsugæslu."
Persónuvernd er ekki
tryggð í frumvarpi um
miðlægan gagnagrunn
- Verður þín minnst sem
þess landlæknis er sat þegar
verið var að koma okkur inní
miðlægan gagnagrunn eða
þess landlæknis sem var helsti
málsvari lítilmagnans?
„Vegna hvers mín verður
minnst, eða hvort mín verður
yfirleitt minnst, veit ég ekkert
um, en eitt skal ég segja þér:
þótt þú hafir unnið á einhverj-
um stað segjum í 25-40 ár þá
skaltu vera minnug þess að
þegar þú gengur útum dyrnar
og lokar, þá er oft einsog þú
hafir aldrei verið á staðnum.
Við lifum svo hratt að sá sem
var hér í gær er gleymdur á