Kjarninn - 26.09.2013, Qupperneq 60

N
ýlega tilkynnti Icelandair mikla stækkun á
leiðakerfi sínu. Ætlar félagið að hefja flug á
þrjá nýja áfangastaði og enn fremur að auka
tíðni ferða til núverandi áfangastaða. Sam-
kvæmt tilkynningu frá félaginu verður næsta
ár það stærsta með tilliti til tíðni fluga og fjölda áfangastaða.
Icelandair var stofnað árið 1973 þegar Flugfélag Íslands
og Loftleiðir sameinuðust, en saga þeirra félaga nær 76 ár
aftur í tímann. Sameiningin gekk ekki þrautalaust, en deilur
um starfskjör flugmanna gömlu félaganna settu nokkurn
svip á breytingarnar. Reksturinn gekk einnig erfiðlega fyrsta
áratug félagsins en upp úr 1985 gengu bjartari tímar í garð
og á fyrstu árum tíunda áratugarins var sú mynd komin á
félagið sem við þekkjum í dag. Segja má að það hafi verið
ákveðinn vendipuntkur þegar félagið tók upp hið svokallaða
„hub-and-spoke“-kerfi með Keflavík sem miðpunkt, eins og
nánar verður fjallað um hér á eftir. Á sama tíma komu nýjar
og sparneytnari flugvélar inn í flotann í stað þeirra eldri, sem
voru mjög óhagkvæmar með tilliti til rekstrar, viðhalds og
eldsneytiseyðslu. Þessar nýju vélar voru af gerðinni Boeing
757, sem enn eru í notkun, og Boeing 737, sem hafa nú horfið
úr flotanum. Þessar breytingar gjörbyltu rekstri Icelandair og
mynduðu grunninn að því flugfélagi sem það er í dag.
Tilkoma Boeing 757 olli straumhvörfum
Stór þáttur í því hversu vel hefur gengið undanfarin ár er
flugfloti Icelandair. Boeing 757 hentar ákaflega vel inn í
leiðakerfi Icelandair. Vélarnar eru ekki of stórar né of litlar
og geta flogið tiltölulega langa vegalengd. Með þeim hefur
Icelandair gefist kostur á að fljúga til áfangastaða milli
Evrópu og Bandaríkjanna sem hafa annars litla umferð far-
þega.
Floti Icelandair samanstendur nú af átján Boeing
757-flugvélum, þar af eru sautján af gerðinni 757-200 og ein
af gerðinni 757-300. Flotinn hefur aldrei verið stærri, en
hann hefur vaxið um 80% frá árinu 2008 þegar vélarnar voru
aðeins tíu. Segja má að vélarnar séu sérhannaðar fyrir leiða-
kerfi félagsins. Til dæmis hentar 200-gerðin af 757-týpunni
ákaflega vel í flug félagsins til Seattle. Þar nýtist að vélin er
nægilega stór og flugdrægi hennar er mikið.
Icelandair bíða fjölmörg spennandi tækifæri í náinni
framtíð, sérstaklega þegar félagið tekur í notkun nýjasta
útspil Boeing-verksmiðjanna, Boeing 737 MAX. Er vélin svar
Boeing við þeirri miklu samkeppni sem nú ríkir við Airbus.
Vélin verður tæknivæddasta flugvél Boeing-verksmiðjanna.
Sparar hún, samanborið við Boeing 757, meira en 20% á
hvert sæti. Samkvæmt áætlunum félagsins mun Icelandair
fá samtals sextán vélar, með kauprétt á átta til viðbótar, sem
gerir níu Boeing 737 MAX 8 sem taka 153 farþega hver og
sjö Boeing 737 MAX 9 sem taka 172 farþega hver. Til saman-
burðar tekur Boeing 757-200 vél Icelandair 183 farþega. Þetta
mun því gefa Icelandair mikil tækifæri til frekari vaxtar eins
og stjórnendur félagsins gera ráð fyrir. Vélarnar eru tilvaldar
til flugs á minni staði og með þeim getur Icelandair hafið
flug á áður óþekkta áfangastaði, einfaldlega vegna þess að
þær eru mun hagkvæmari í rekstri og stærð þeirra hentar
betur að fara til minni borga. Einnig getur félagið flogið oftar
til þeirra áfangastaða sem það flýgur til í dag sem og í náinni
framtíð. Auk þess geta vélarnar drifið lengra en forverar
þessarar gerðar flugvéla.
Fá flugfélög í heiminum hafa stækkað jafn ört og
Icelandair, sérstaklega í ljósi þess að heimamarkaðurinn
telur einungis um 320.000 manns og enn fremur í þeirri
samkeppni sem nú ríkir á helsta markaði félagsins. Það er
svokallaður via-hluti, flutningur farþega yfir Atlantshafið
með millilendingu á Íslandi.
Þó að rekstur flugfélaga á borð við Icelandair snúist í
hnotskurn um að fljúga með farþega frá A til B þarf fjöl-
margt að virka svo að farþeginn annars vegar fljúgi með
flug félaginu í fyrsta sinn og hins vegar fljúgi aftur með því.
Fjölmargir þættir spila inn í ákvörðun viðskiptavinarins. Eru
þeir í grófum dráttum eftirfarandi (í engri sérstakri röð):
Q Fargjaldið er hagstætt
Q Góð afþreying og þjónusta er í boði
Q Brottfarar- og komutímar henta viðskiptavininum
Q Áreiðanleiki og stundvísi flugfélagsins
Q Flugöryggi – hefur flugfélagið lent í flugóhöppum?
Q Saga og vörumerki
„Hub-and-spoke“ er lykillinn
Val á áfangastöðum er lykilákvörðun í rekstri flugfélaga.
Undanfari þess að taka þá ákvörðun að hefja flug til nýs
áfangastaðar er viðamikill og veltur á ýmsu. Við vinnuna
er mikilvægt að hinar mismunandi deildir félagsins vinni
að henni saman. En þótt fjölmargir aðilar og mismunandi
deildir innan félagsins komi að ákvörðuninni liggur hún
endan lega hjá æðstu stjórnendum. Ýmislegt þarf að greina
áður en ákvörðun um hvort hefja eigi flug á viðkomandi
flugleið er tekin. Hér að neðan gefur að líta nokkra þætti sem
hafa mikið vægi við þá ákvörðunartöku:
Q Finna lægsta verðið, svo að flugleiðin sé hagkvæm, og
kanna hvert verður framtíðarmeðalverðið
Q Greina hver eftirspurnin er á flugleiðinni
Q Er grundvöllurinn fyrir fraktflutningum á leiðinni?
Q Hentar núverandi floti fyrir þessa tilteknu flugleið með
tilliti til flugdrægi?
Q Hentar brottfarar- og komutími?
Q Hvaða flugfélög fljúga á eftirfarandi flugleið? Hver er
þjónustan um borð, er afþreyingarkerfi í flugvélunum og
svo framvegis.
Leiðakerfi Icelandair byggist á fyrrnefndu „hub-and-
spoke“-kerfi, þar sem félagið notar Ísland sem tengistöð fyrir
farþega sem fljúga milli Evrópu og Norður-Ameríku. Kerfið
byggist þannig á því að öll flug tengjast miðpunktinum (e.
hub). Upprunalega er hugmyndin tekin frá Loftleiðum, á
gullaldarárum félagsins, þegar félagið flaug með fullar vélar
til og frá Evrópu, aðallega frá Lúxemburg og til New York.
Með „hub-and-spoke“-kerfinu er hægt að sækja farþega
frá smærri áfangastöðum sem ella þyrftu að millilenda á 1-2
stöðum því með legu Keflavíkur minnkar ferðatíminn og fé-
lagið hefur fleiri áfangastaði til að velja úr í Norður-Ameríku
og Evrópu.
Framtíðartækifæri
Icelandair
Álit
Snorri Björn
Gunnarsson
nemi í rekstrarverkfræði
Icelandair tilkynnir
umfangsmikinn vöxt
Flugáætlunin fyrir sumarið
2014 verður 18% umfangs-
meiri en síðasta sumar. Að
meðaltali hefur flugáætlunin
stækkað um 16% á árunum
2011-2014 (2011: 17%,
2012: 13%, 2013: 15%,
2014: 18%)
Icelandair Group og
Boeing ganga frá
samningum um kaup á
737 MAX