Sagnir - 01.04.1984, Blaðsíða 63

GEIR ZOÉGA
Margs var að minnast á þessum
tímamótum og vafalaust hefur
Geir Zoéga látið hugann reika til
baka, til þess tíma er hann var að
hefja lífsstarf sitt, sem átti eftir að
skila svo miklum árangri. Við
skulum einnig hverfa aftur í tím-
ann og rifja upp nokkra þætti úr
sögu þessa mikla athafnamanns,
sem átti sinn þátt í vexti og við-
gangi Reykjavíkur.
Með ítalskt blóð í æðum
I æðum Geirs Zoéga rann ítalskt
blóð. Vagga ættarinnar stóð þar
suður frá en snemma á 17. öld,
eftir því sem næst verður komist,
fluttist ein kvísl hennar til Dan-
merkur. Afi Geirs settist að á Is-
landi eftir að hafa ráðist í þjónustu
Konungsverslunarinnar um 1780.
Hann var um hríð við verslunar-
störf í Vestmannaeyjum cn síðar
Heill sé þér, Geir Zoéga!
Geir Zoéga er alvarlegur og
virðulegur maður, stórvaxinn og
þéttur á velli. Hann er ljóshærður,
frísklegur og sviphreinn inn-
fæddur fslendingur, hjartahreinn
og handsterkur. Sem leiðsögu-
maður er hann gulls ígildi, þekkir
hvern klett, hverja mýri og hvern
forarpoll á milli Reykjavíkur og
Geysis. Hann er heiðursmaður að
upplagi, að öllum líkindum
afkomandi eldijalls og ísjaka, trúir
a drauga og forynjur og er ein-
fægur trúmaður á kirkjulega vísu.
Heil] sé þér, Geir Zoéga! Ég hef
tiðið marga torfæruleiðina með
þér, lokið við koníakið þitt og
reykt vindlana þína, hlustað á þig
hughreysta mig á bjagaðri ensku,
meðtekið kveðjur þínar að leiðar-
lokum, og nú segi ég enn og aftur
1 hjartans einlægni: Heill sé þér,
Geir Zoéga! Betri maður hefur
aldrei lifað á þessari jarðarkringlu.
(íslandsferð J. Ross Browne 1862
(1976) 66)
yfirmaður Hegningarhússins,
sem stendur enn við Lækjartorg í
Reykjavík en hýsir nú æðstu
valdamenn íslensku þjóðarinnar.
Þessi ítalskættaði Dani kvæntist
íslenskri konu og var sonur þeirra
Jóhannes en Geir Zoéga var eitt
barna hans.
Jóhannes, faðir Geirs Zoéga,
fékkst einkum við sjómennsku og
var ekki veraldlegum auði fyrir að
fara á bænum þeim. Fátæktin kom
í veg fyrir að Geir fengi notið
skólamenntunar og var honum
eins og öðrum börnum alþýðu-
fólks búið það hlutskipti að vinna
baki brotnu frá því hann varð til
nokkurs fær. Er álitamál hvort
marga samferðarmenn hans á
æskuárunum hefur órað fyrir því
að þessi drengur, sem reri á veiga-
litlum árabátum, ætti eftir að
verða stóreignamaður með mikla
þilskipaútgerð og hundruð manna
í vinnu. Eftir að velgengni Geirs
var orðin að veruleika var hins
vegar ekki laust við að ýmsir
tækju að rifja upp kynni sín af
honum er hann vann á unga aldri
hörðum höndum, efnalítill. Þótt-
ust þá sumir við þá upprifjun
greina ýmislegt í fari Geirs á
æskuárunum, sem bar ávöxt
síðar. Sem dæmi um upprifjun af
þessu tagi má taka ummæli, sem
Matthías Þórðarson hafði eftir
konu, sem var nokkrum árum
eldri en Geir og hafði alist upp í
nábýli við hann í Reykjavík þegar
hann var unglingur:
Árið 1862 varhinn írskœttaði Bandaríkjamaðurjohn Ross Browne áferð hérá landi.
Gcir Zoéga var leiðsögumaður hans og teiknaði Browne þessa inynd afhonum. Geir
Zoéga gerðist snemma fylgdarmaður erlendra ferðalanga og var greinilega ígóðu áliti
meðal þeirra eins og lýsingj. Ross Browne hér til hliðar her með sér.
SAGNIR 61