Sagnir - 01.04.1984, Qupperneq 70

HALAVEÐRIÐ OG HEIMILI í VANDA
Óveðrið
Laugardaginn 7. febrúar komu
starfsmenn veðurstofunnar til
vinnu klukkan sex. Þeir hófu
þegar að vinna úr veðurskeytum
og útbúa veðurspá dagsins. Spáin
var tilbúin um klukkan hálf níu og
sendi loftskeytamaður stofunnar
hana út með mors-lyklinum.
Samtímis bárust veðurfregnirnar
til þeirra skipa er höfðu mors-
móttökutæki. Ljóst var að djúp
og kröpp lægð nálgaðist landið.
Bátar frá verstöðvum við Faxa-
flóa höfðu haldið til veiða um
morguninn. Upp úr hádegi var
orðið það hvasst, að ekki var
lengur veiðiveður. Þeir sneru því
til hafnar og voru að tínast inn,
fram eftir deginum. Síðdegis voru
þeir allir komnir til lands, nema
línubáturinn Sólveig. Varfljótlega
farið að óttast um afdrif bátsins,
en hann hafði verið á veiðum úti af
Stafnesi. Þegar var hafin leit,
gengnar voru fjörur og leitað á
sjó. Fannst brak úr bátnum og var
þá Sólveig talin af og með henni
sex menn.
Víkur nú sögunni vestur á Hala-
mið, þar sem glíman við Ægi varð
hvað hörðust og ægilegust. Þar
voru 16 togarar á meðan óveðrið
gekk yfir 7. og 8. febrúar. Þetta
voru íslensku togararnir Ari, Ása,
Draupnir, Egill Skallagrímsson,
Gulltoppur, Gylfi, Hilmir, Jónfor-
seti, Leifur heppni, Njörður, Sur-
prise, Tryggvi gamli og Þórólfur.
Auk þeirra voru þrír enskir togar-
ar, sem gerðir voru út frá Hafnar-
firði af bræðrunum Hellyer.
íslenskar áhafnir og skipstjórar
voru á þeim að mestu leyti. Þetta
voru togararnir Ceresio, Earl Haig
og Fieldmarshall Robertson.
Togararnir höfðu verið að toga
fram eftir morgni þann 7. febrúar,
en fengið lítinn afla. Þó hafði
Leifur heppni veitt vel um nóttina
og var hann að ljúka fengsælum
veiðitúr. Um hádegi hættu flestir
Tryggvi gamli.
togararnir að toga, drógu inn
vörpuna og tóku að ganga frá.
Gert var að aflanum, varpan
bundin og allt lauslegt á dekkinu
kyrfilega fest. Egill Skallagríms-
son, Hilmir og Gulltoppur sigldu
framhjá Leifi heppna skömmu eftir
hádegi; var Leifur þá enn að
veiðum og stóðu menn í aðgerð á
þilfari, enda var þar þó nokkuð af
fiski.
Síðdegis þennan laugardag var
komið fárviðri og illt í sjó. Togar-
arnir sneru upp í storminn, því
þannig vörðust þeir best sjógang-
num. Stórsjór reið yfir skipin og
hættan á því að brotsjór skylli á
þeim var gífurleg. Við bættist
ísing sem hlóðst á togarana; urðu
möstrin sver sem reykháfar af
hennar völdum. Þráttfyrirítrustu
varkárni á siglingu í svona veðri,
varð varla komist hjá skakka-
föllum. Flestir togararnir urðu
fyrir brotsjó. Earl Haig varð fyrir
því tvisvar í þessum túr:
Um leið reið brotsjórinn fram
yfir skipið, bakborðsmegin.
Þeir vissu ekki fyrr til en þeir
lágu í sjó, sem þeytti þeim sitt á
hvað, og allt í einu var ekkert
þak á brúnni lengur. Sjórinn
reif stýrishúsið af fyrir ofan
brjósthæð. Gluggar, þak og
hurðir þeyttust út á sjó. Um
leið kastaðist skipið enn á hlið-
ina og lá nú með möstrin í sjó.
(Sveinn Sæmundssonbls. 170).
Sjórinn reif allt með sér, þegar
hann gekk yfir togarana. Hann
braut flesta björgunarbátana, tók
með sér lifrarfötin og kastaði öllu
til í lestunum. Við það fengu tog-
ararnir slagsíðu, þar sem kol, salt
og fiskur kastaðist út í aðra hliðina
en hásetarnir stóðu í stöðugum
mokstri til þess að rétta þá af. Sjór
flæddi inn í vélarrúm og vistar-
verur neðan þilja, þannig að
vatnsaustur bættist ofan á aðra
vinnu sjómannanna. Dælur skip-
anna vildu stíflast af völdum kola,
er settust í þær, og vélstjórarnir
börðust við að halda kötlunum
logandi og vélunum gangandi.
Þetta var erfitt verk, einkum eftir
að sjór flæddi niður í vélarrúmin.
Hitnaði sjórinn fljótlega og vél-
stjórarnir brenndust á fótum við
að standa í honum.
Þannig börðust sjómennirnir í
nær tvo sólarhringa við náttúru-
öflin. Veðrinu slotaði ekki fyrr en
aðfaranótt mánudagsins 9. febrú-
ar. Þá töldu skipstjórarnir óhætt
að snúa togurunum undan veðr-
inu og halda til lands. Þau skip
sem best voru á sig komin héldu
68 SAGNIR