Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.06.1957, Blaðsíða 61

Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.06.1957, Blaðsíða 61
Góð bók um mikið skáld Den store vdvaren. En studie i Laxness’ ungdomsdiktning. Skaldens hus. Laxness’ diktning frdn Salka Valka till Gerpla. Rabén ií SjögrenlVi. Stockholm 1954— 1956. Peter Hallberg hefur nú um skeið látið skammt stórra höggva í milli. Fyrir þremur árum kemur út stór bók um skáldskap H.K.L. í æsku, og í fyrra kemur framhaldið út, og er ekki minna að vöxtum. Með þessu ágæta verki hringir þessi merki fræðimaður inn nýjan sið í íslenzkri bókmenntagagnrýni, enda tími til kominn, að skrifað sé um íslenzk skáld og rit- höfunda, áður en þeir deyja, en ekki hyllzt til að setja eitthvað saman um þá, sem látnir eru fyrir mörgum hundruðum ára. Það er engin tilviljun, að sænskur fræði- maður skuli hafa orðið til þess að setja saman þessar tvær bækur um Halldór. Sögur Halldórs Laxness hafa verið dáðar mjög í Svíþjóð og komið þar út í stórum upplögum. Eins og öll þau verk, sem vel eru unnin, mun þetta verða aflgjafi nýrra. Þannig væri ekki í því lítill fengur'að gefa út þær ritgerðir Halldórs, sem komu í Morgunblaðinu, Alþýðu- blaðinu cg Verði á sinni tíð. Mér hefur verið sagt, að sumar þessar greinar séu undir dul- nefni, sem fáir viti. Ef til vill kann einhver að segja, að slíkt sé ekki tímabært enn, það sé svo margt annað, sem bíði og meira liggi á. En er ekki betra að gera slíka hluti, meðan þess er kostur að gera þá vel, heldur en bíða þangað til komið er í óefni. Ekki munu fræði- menn framtíðarinnar kunna okkur neinar þakk- ir fyrir það. Eða hver mun ekki öðlast betri skilning á Brekkukotsannál, er hann hefur lesið sjálfsævisögubrotið Heiman ég fór, sem kom ut fyrir fáum árum? Einnig væri ágætt að safna saman bréfum Laxness og skeytum, ekki einungis þeim, sem hann hefur skrifað heldur og þeim, sem hann hefur fengið. Að vísu er e- t. v. ekki æskilegt, að þau verði gefin út fyrst um sinn, en þó hlýtur að því að koma. Þess er enginn kostur að gera upp á milli Den store vavaren og Skaldens hus. Þó má segja að fyrri bókin sé nýstárlegri, enda fjall- ar hún um þann hluta af ævi Laxness, sem menn vita að vonum minna um. Hallberg segir sjálfur, að hvort bindið um sig sé fullkomlega sjálfstæð bók. En betra er nú samt fyrir þá, sem lesa Skaldens hus, að hafa lesið Den store vavaren áður, því að víða vitnar Hallberg til hennar. Og margt, sem Hallberg ræðir um í Den store vavaren, rekur hann enn ýtarlegar í Skaldens hus. Má þar nefna ýmislegt um áhrif kaþólskrar rrúar á Laxness, en einkum þó klausturvistar hans. Þau áhrif virðast enn meiri en menn gera sér í hugarlund, og Laxness vill vera láta í dag. Stílrannsóknum hafa íslenzkir fræðimenn lítt sinnt til þessa, og er það allmikill skaði. I Den storc vávaren bls. 328 segir Hallberg: „Bristen pá förarbeten gör det svárt att be- döma Vefarinn miklis bildsprlk mot bak- grunden af tidigare islándsk fiktionsprosa. Jón Thoroddsen, Islands förste egentlige roman- författare i modern tid, har gjorts till föremll för en utförlig monografi (1943) af Steingrím- ur J. Þorsteinsson, som ccksl behandlar bild- sprlket." Hérerþví enn allmikið verk að vinna, og er það okkar íslendinga, en ekki útlendinga að vinna það, því að hversu vel sem menn læra útlend tungumál, verða þau þó þeim aldrei jafntöm og móðurmálið. Samt er vandséð, hvort að því er nokkur skaði, að útlendingur en ekki Islendingur hefur skrifað um Laxness. Hvert sem litið er, sýnir Hallberg, að hann er handgenginn íslenzkunni, og sézt það í mörgu, en bezt í þýðingum á kvæðum Laxness, en þær koma víða fyrir. Yfirleitt eru þýðingar þessar í óbundu máli, en á einum stað hefur Hallberg vikið frá því og tekst mjög sæmi- Iega. Seinni vísan er þannig á báðum málun- um: (Þýðingin er úr Himlens skönhet.) En viljirðu, ást mín, hverfleik hjartans skilja: að hált og valt það er að elska, vona, treysta og vilja, — þá veistu alt, og svipulleikans tákn: mitt hálfa hjarta — mitt heila líf — mun aldrei verða vonsvik þín né glötun, en vörn cg hlíf. Men vill du, kára, hjártats vacklan tolka: att överallt det ovisst er att álska, hoppas, tro och vilja — dl vet du allt, och vankelmodets bild: mitt halva hjárta dagskrá 59
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Dagskrá: tímarit um menningarmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagskrá: tímarit um menningarmál
https://timarit.is/publication/1059

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.