Fréttatíminn - 10.01.2014, Blaðsíða 62

— 2 — 10. janúar 2014
Nanóeindir hindra
útbreiðslu krabba-
meins
Vísindamenn við Cornell há-
skóla í Bandaríkjunum hafa þróað
nanóeindir sem eyða krabbameins-
frumum í blóðinu og hindra
dreifingu þeirra um líkamann.
Rannsóknir eru enn á frumstigi en
hafa gefið góða raun.
Hættulegasta stig krabbameins
er þegar það hefur dreift sér um
líkamann en nanóeindirnar drepa
krabbameinsfrumurnar þegar þær
rekast á. Rannsóknarhópurinn í
Cornell háskóla þróaði nýja leið til
að stöðva útbreiðslu þeirra og bættu
próteininu Trail, sem eyðir krabba-
meinsfrumum og öðrum klístruðum
próteinum við litlar kúlur eða
nanóeindir. Þegar kúlunum er dælt
í líkamann læsa þær sér á hvítu
blóðkornin og við árekstur deyja
krabbameinsfrumurnar.
Vísindamennirnir telja að slíkar
nanóeindir verði hentugar fyrir
skurðaðgerðir eða geislameðferð
til að fjarlægja krabbameinsfrumur
frá aðal æxlinu sem og að koma í
veg fyrir æxli dreifi sér. Enn eiga
þó miklar rannsóknir eftir að
fara fram áður en hægt verður að
nota aðferðina á sjúklinga. Ekki
hafa komið fram neikvæð áhrif á
ónæmiskerfið né aðrar blóðfrumur
af aðferðinni. 
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300.
Ritstjóri: Höskuldur Daði Magnússon hdm@
frettatiminn.is. Ritstjórnarfulltrúi: Dagný Hulda
Erlendsdóttir dagnyhulda@frettatiminn.is. Fram-
kvæmda- og auglýsingastjóri: Valdimar Birgis-
son valdimar@frettatiminn.is. Útgáfustjóri: Teitur
Jónasson teitur@frettatiminn.is . Líftíminn er gef-
inn út af Morgundegi ehf., prentaður í 85.000
eintökum í Landsprenti og dreift mánaðarlega
með Fréttatímanum og á heilbrigðisstofnanir.
Nýtt liðband í hné
uppgötvað
Skurðlæknar á Háskólasjúkrahúsinu
í Leuven í Belgíu fundu í október
hnéliðband sem hefur ekki verið
greint með formlegum hætti áður.
Fjallað er um uppgötvunina í The
Journal of Anatomy. Liðbandið
liggur frá fremri hluta lærbeins og
niður á hlið sköflungs.
Sérfræðinga hafði lengi grunað að
ekki væri vitað um alla hluta hnésins
en árið 1879 velti Paul Segond,
franskur skurðlæknir, því upp hvort
í hnénu væru fleiri hlutar en stað-
festir og rannsakaðir höfðu verið.
Hann taldi að hnéð gæti ekki verið
stöðugt með aðeins þeim hlutum
sem þekktir voru, heldur hlytu að
vera fleiri hlutar í hnénu. Í skrifum
hans kemur fram að hann hafi komið
auga á perlulaga liðband sem næði
frá framanverðu læri og héldi áfram
niður sköflunginn. Það myndi stuðla
að stöðugleika á utanverðu hné og
koma í veg fyrir að það félli inn á við.
Næstu áratugina var liðbandið ekki
rannsakað með formlegum hætti en
eftir að dr. Claes og samstarfsfólk
hans í Leuven í Belgíu hafði tekið
eftir því að sjúklingar sem höfðu
farið í aðgerðir vegna meiðsla á
fremra krossbandi og virst hafa náð
sér urðu fyrir því að eftir nokkurn
tíma gaf það eftir og meiðsl komu
upp á ný. Í framhaldinu var 41
hnjáliður krufinn og rannsakaður og
kom þá utanverða liðbandið í ljós.
Spektro
ölvítamínið fyrir alla
Öll þurfum við vítamín og steinefni
sérstaklega þegar ekki er passað
að borða rétt. Við gleymum
oft að taka vítamínin sem er
miður, því það er ekki síst þá sem
fólk borðar óreglulega og leyfir
sér meira í mat og drykk. Spektro
er einstök ölvítamín blanda frá
Solaray sem inniheldur öll helstu
vítmín og steinefni sem við þurfum
á að halda. Einnig jurtir og ensím
sem gefa okkur orku, bæta út-
hreinsun og halda meltingunni góðri.
Spektro er sérstaklega samansett
til að halda jafnvægi á vítmínum,
steinefnum og jurtum, og að þessi
hráefni vinni hárrétt saman. Hylkið
leysist upp á 20 mínútum svo
upptaka líkamans á bætiefnunum
er hröð. Spektro ölvítamín er þar
að auki laust við laktósa, sykur,
glúten, soja og tilbúin aukefni.
Spektro hentar því einstaklega vel
þeim sem eru með ofnæmi. Spektro
er framleitt í gæða vottuðum
verksmiðjum, undir ströngum GMP
stöðlum.
Solaray bætiefnin fást aðeins í
apótekum og heilsuvöruverslunum.
www.heilsa.is
Ný tækni frá Nox Medical
Íslenska hátæknifyrirtækið Nox Medical sendi á dögunum frá sér nýja afurð, svefnrannsóknakerfið Nox A1.
Fyrirtækið á í harðri samkeppni við fyrirtæki víðs vegar um heim og þó vörur þess séu talsvert dýrari en
vörur keppinautanna er þeim vel tekið þar sem gæði eru mikils metin á sviði læknavísindanna. Afleiðingar
svefntruflana, eins og kæfisvefns, geta verið lífshættulegar og því er mikilvægt að greina vandann og veita
meðferð.
Dagný HulDa ErlEnDsDóttir
N ox Medical framleiðir há-tæknibúnað til rannsókna á svefntruflunum. Árið 2009 kom tækið Nox T3 á markað
en það er notað til að rannsaka svefn-
háðar öndunartruflanir hjá börnum og
fullorðnum. Um miðjan desember sendi
Nox Medical svo frá sér Nox A1 sem
er með ýmsum endurbótum og gefur
betri heildarmynd af svefni þar sem
tekið er heilarit til að sjá svefnstig á
hverjum tíma, hjartalínurit og fótakippir
eru skráðir til viðbótar við mögulegar
öndunartruflanir. Kostir A1 og T3 tækj-
anna í samanburði við tæki samkeppn-
isaðilanna eru meðal annars að þau eru
hönnuð með þægindi sjúklingsins í fyr-
irrúmi, þráðlaus og fyrirferðarlítil og
gera fólki kleift að sofa heima án þess að
vera flækt í mikið snúrufargan.
Dr. Erna Sif Arnardóttir starfar
sem forstöðumaður svefnrannsókna
á Landspítala og við klíníska ráðgjöf
hjá Nox Medical og þrátt fyrir að vera
aðeins 32 ára gömul hefur hún starfað
við svefnrannsóknir í nær áratug. Hún
segir svefntruflanir af ýmsum toga en
að kæfisvefn sé algengastur og að með
tækninni sé hægt að rannsaka hvort og
þá hve oft fólk hætti að anda í svefni.
„Súrefni í blóði lækkar og púlsinn ríkur
upp sem getur haft alvarlegar heilsu-
farslegar afleiðingar. Það er mjög mikil-
vægt að mæla alvarleika öndunartrufl-
ana með lífeðlisfræðilegum mælingum
og geta útilokað aðra sjúkdóma. T3 tæk-
ið frá Nox Medical er notað til mælinga
á svefnháðum öndunartruflunum en
þegar grunur er um aðra svefnsjúkdóma
eins og drómasýki, svefngöngur og aðra
hegðun í svefni getum við nú notast við
A1 tækið sem gefur þá ítarlegri mynd af
svefninum sjálfum.“
Kæfisvefn er algeng afleiðing offitu
en hann getur líka hrjáð grannt fólk og
börn. Þá er ástæðan yfirleitt of stór úfur
í kokinu eða annað sem veldur þreng-
ingum. „Gæði svefns hjá fólki með kæf-
isvefn eru lítil og margir því mjög syfj-
aðir yfir daginn og með skert lífsgæði.
Hann veldur einnig auknu álagi á hjarta-
og æðakerfi og eykur áhættu á háþrýst-
ingi, heilablóðföllum og hjartaáföllum
sé hann ekki meðhöndlaður.“ Erna segir
kæfisvefn algengan sjúkdóm og að búið
sé að greina um 8 prósent karla og 4 pró-
sent kvenna á miðjum aldri Íslandi en að
stór hópur fólks er enn ógreindur.
Fyrirtækið Nox Medical ehf. var
stofnað á grunni Flögu hf. sem stofnað
var 1994 og starfrækt hér á landi fram
yfir síðustu aldamót. Í byrjun árs 2006
var starfsemi Flögu á Íslandi lokað en
reksturinn fluttur til Bandaríkjanna.
„Lykilstarfsmenn úr þróunardeild Flögu
stofnuðu Nox Medical um mitt ár 2006.
Margir þeirra hafa starfað við þróun á
svefnrannsóknabúnaði allan sinn starfs-
aldur og hafa því gríðarlega mikla þekk-
ingu og reynslu á því sviði. Flaga hafði
upp úr aldamótum náð góðri fótfestu á
markaðnum og bjó yfir tækni sem stóð
öðrum framar svo Ísland varð á þessum
tíma stórt nafn í svefnrannsóknum og
sú tenging hefur haldist,“ segir Pétur
Már Halldórsson, framkvæmdastjóri
Nox Medical.
Nox Medical á í harði samkeppni við
um tuttugu stór og smá fyrirtæki sem
framleiða lækningatæki til greiningar
á svefnröskun. Pétur segir lausnir Nox
Medical vera talsvert dýrari en keppi-
nautanna þar sem notkunarmöguleikar
og gæði séu mikils metin á sviði lækna-
vísindanna. „Við höfum tekið okkur
stöðu sem leiðandi fyrirtæki á þessu
sviði og hönnun okkar og tæknilegt for-
skot gerir það að verkum að viðskipta-
vinir okkar eru reiðubúnir að greiða
hærra verð fyrir okkar vörur en fyrir
sambærilegar lausnir keppinauta okk-
ar. Þrátt fyrir ungan aldur fyrirtækis-
ins hefur það náð leiðtogasæti á kröfu-
hörðum markaði fyrir lækningavörur af
þessu tagi. Milljónir fólks um allan heim
eru árlega greindar með svefnraskan-
ir og þökk sé góðum viðtökum er stór
hluti þessa fólks greindur með búnaði
frá Nox Medical,” segir Pétur Már.
Eðlisfræðingarnir Maria Sastre og
Hanna Björg Henrysdóttir stilla nýja
línuhraðalinn á Landspítalanum.
Ljósmynd/Hari
Nýi línu-
hraðallinn
kominn í
notkun
Nýr línuhraðall er kominn í notkun á Land-
spítalanum og var fyrsti sjúklingurinn
meðhöndlaður með tækinu 17. desember.
Línuhraðall er tæki sem notað er við geisla-
meðferð við krabbameinum og núna til að
byrja með er hann aðeins notaður til ein-
faldra aðgerða. Jakob Jóhannsson, yfirlækn-
ir geislameðferðar krabbameina á Landspít-
ala, segir líklegt að farið verði að nota tækið
til flóknari aðgerða í febrúar. „Þetta er flók-
ið tæki og við tökum okkur góðan tíma til
að læra vel á það. Núna geislum við fimm til
sex sjúklinga í líknandi meðferð á dag. Þá er
tækið notað til að draga úr verkjum og öðru
slíku. Síðar verður það svo einnig notað til
læknandi meðferðar.“
Tveir línuhraðlar eru til á landinu og eru
þeir báðir á Landspítalanum. Nýja tækið
kom í stað gamals tækis sem ekki er not-
að lengur en einnig er til sjö ára gamalt
tæki sem Jakob segir mjög gott. Frá síð-
asta hausti var aðeins einn nothæfur línu-
hraðall á spítalanum því töluverðan tíma
tók að setja nýja tækið upp og stilla það af.
Nýi línuhraðallinn er að hluta til keyptur
fyrir gjafafé en ríkissjóður greiddi stærsta
hlutann.
Nox Medical framleiðir búnað til rannsókna á svefntruflunum. Kæfisvefn er
algengasta gerð svefntruflana en þeir sem þjást af honum hætta að anda í svefni. Á
myndinni eru dr. Erna Sif Arnardóttir, forstöðumaður svefnrannsókna á Landspítal-
anum og klínískur ráðgjafi Nox Medical og Pétur Már Halldórsson, framkvæmda-
stjóri fyrirtækisins. Ljósmynd/Hari