Fréttatíminn - 14.02.2014, Blaðsíða 12

Prjónabyltingin
Séu þetta djörfustu
mótmælaaðgerð-
irnar í Sotsjí
getur Vla-
dimir Pútín og
100.000 manna
öryggisliðið
andað léttar.
Björn Bjarnason
gefur ekki mikið fyrir litríkt
andóf Illuga Gunnarssonar
og Ólafs Ragnars Grímssonar
á vetrarólympíuleikunum, en
sá fyrrnefndi skartaði trefli
í regnboalitum og sá síðar-
nefndi litríkum fingravett-
lingum.
Öll dýr eru jöfn...
Það er eitthvað grátbroslegt
við það þegar hamborgaraét-
andi KFC fíklar syrgja gíraffa.
Sigurður Hólm Gunnarsson
benti á Facebook-síðu sinni
snaggaralega á tvískinnung
þeirra sem æðruðust yfir
örlögum gíraffans Maríusar.
Sendum gömmunum
bara reikninginn
Það er ekki með nokkru móti
hægt að krefja skattgreið-
endur um þetta.
Sigmundur Davíð Gunn-
laugsson for-
sætisráðherra
sýknar skatt-
greiðendur í
fyrirhuguðum
málaferlum
hollenska
seðlabankans
og breska innistæðusjóðsins
á hendur að fara í mál við
Tryggingasjóðs innistæðu-
eigenda og fjárfesta vegna
Icesave.
Tóm froða!
Þetta er algjör þvæla.
Viðar Már Friðfinnsson,
eigandi kampavínsstaðarins
Strawberries, kannaðist í
samtali við DV ekkert við að
klúbbnum hefði verið lokað
fyrir fullt og allt eins og kom
fram í fréttum Stöðvar 2.
Fögur er hlíðin
Ég er með
algjörlega
hreina sam-
visku í þessu
máli.
Hanna Birna
Kristjánsdóttir
kann því illa að
henni sé endalaust nuddað
upp úr lekanum.
Í starfi mínu sem félags-ráðgjafi í Ráðgjafar-þjónustu Krabbameins-
félags Íslands hef ég tekið
eftir að krabbameinssjúk-
lingar vita ekki að hægt er
að sækja um endurgreiðslu
mikils lækniskostnaðar.
Þetta er í samræmi við nið-
urstöður rannsóknar Fé-
lagsvísindastofnunar fyrir
árið 2013 sem sýna að þriðji
hver Íslendingur frestaði
að leita sér nauðsynlegrar
læknisþjónustu á síðasta ári
þrátt fyrir að telja sig þurfa á þjónust-
unni að halda. Fram kemur að hlutfall-
ið er hæst meðal öryrkja og að tæpur
helmingur þeirra neitaði sér um nauð-
synlega læknisþjónustu í fyrra. Hlut-
fallið er einnig hátt meðal námsmanna
og lágtekjufólks.
Niðurstöðurnar sýna að flestir sem
neita sér um læknisþjónustu gera það
vegna mikils kostnaðar og að þeir sem
eiga við alvarleg veikindi að stríða
fresta því einnig að leita sér lækninga
vegna mikils kostnaðar. Aðstandendur
rannsóknarinnar segja þróunina mikið
áhyggjuefni sem geti hæglega endað
með því að vandanum sé frestað og að
fólk þurfi dýrari úrræði síðar.
Þrátt fyrir þessa vitneskju urðu tals-
verðar hækkanir á gjaldskrá Sjúkra-
trygginga Íslands um síðustu áramót
og má reikna með að enn færri hafi
efni á að greiða fyrir læknisþjónustu
á þessu ári.
Eins og fyrr segir er mörgum
ókunnugt um að samkvæmt reglu-
gerð um endurgreiðslu á umtalsverð-
um kostnaði við læknishjálp, lyf og
þjálfun getur tekjulágt fólk sótt um
endurgreiðslu útgjalda vegna læknis-
hjálpar, lyfja, sjúkraþjálfunar, iðju-
þjálfunar og talþjálfunar, enda teljist
útgjöldin umtalsverð miðað við tekjur
þess sjúkratryggða og fjöl-
skyldu hans. Trygginga-
stofnun ríkisins sér um að
afgreiða umsóknir varðandi
endurgreiðsluna.
Bent skal á að á heima-
síðu Tryggingastofnunar
(www.tr.is) er að finna eyðu-
blað um umsókn um endur-
greiðslu kostnaðar vegna
læknishjálpar, lyfja og þjálf-
unar. Þar má sækja um end-
urgreiðslu þriggja undan-
genginna mánaða í senn.
Endurgreiðslurnar eru
háðar viðmiðunartekjum næsta alman-
aksárs á undan og er gert ráð fyrir að
tekjulágt fólk greiði sjálft 0,7% kostn-
aðarins en fái afslátt af þeim kostnaði
sem umfram er.
Sem dæmi má taka að ef viðmiðun-
artekjur einstaklings almanaksárið á
undan eru 1.820.000 kr. eða lægri þá
er endurgreiðslan 90% af kostnaði um-
fram kr. 12.740, ef viðmiðunartekjur
fjölskyldu næsta almanaksár á undan
eru 2.960.000 kr. þá er endurgreiðslan
90% af kostnaði umfram 20.720 kr. og
ef tekjur fjölskyldu árið á undan eru 4
miljónir króna þá er endurgreiðslan
75% af því sem er umfram 28.000 kr.
Þannig lækka endurgreiðslurnar með
auknum tekjum og hverfa þegar tekjur
fjölskyldu eru orðnar 6.340.000 kr.
Einnig má geta þess að fólk á vinnu-
markaði getur í sumum tilvikum sótt
um endurgreiðslu mikils lækniskostn-
aðar til sjúkrasjóðs síns stéttarfélags
og er upphæðin þá háð reglum viðkom-
andi sjúkrasjóðs.
Hjá Ráðgjafarþjónustu Krabba-
meinsfélagsins er sjúklingum og að-
standendum þeirra veittar upplýsing-
ar og ráðgjöf varðandi hagsmunamál
sjúklinga, veikindi og margt fleira
sem sjá má nánar á heimasíðu Krabba-
meinsfélagsins www.krabb.is
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300.
ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjórar: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is
og Sigríður Dögg Auðuns dóttir sigridur@frettatiminn.is. Fréttastjóri:
Höskuldur Daði Magnússon hdm@frettatiminn.is. Framkvæmda- og auglýsingastjóri:
Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Útgáfustjóri: Teitur Jónasson
teitur@frettatiminn.is . Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er
prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Ö
Öld var liðin frá því 1. janúar síðastliðinn að haförn-
inn var friðaður hér á landi, fyrstur fugla. Jafnframt
varð Ísland fyrsta landið í heiminum til að friða örn-
inn. Það var mikil framsýni þegar þessi konungur
fuglanna var friðaður en þá höfðu um skeið staðið
yfir skipulagðar ofsóknir gagnvart honum, einkum
vegna usla sem hann olli í æðarvarpi. Fram til ársins
1905 voru veitt verðlaun fyrir hvern drepinn örn.
Útburður á eitruðum dýrahræjum til refadráps gekk
einnig nærri erninum enda fækkaði
áfram í stofninum þrátt fyrir friðunina
allt þar til bannað var að eitra með
þessum hætti fyrir hálfri öld. Þá lá við
að örninn væri aldauða hér á landi.
Örfá pör tórðu á vestanverðu landinu,
einkum við Breiðafjörð.
Stofninn hefur síðan rétt úr kútn-
um, vaxið hægt en örugglega. Varp-
pörin eru talin vera um 70 en innan
við helmingi para sem verpa tekst að
koma upp ungum. Arnarstofninn á enn
undir högg að sækja vegna óvarlegrar
umgengni, þótt flestir fagni og stuðli að viðgangi
stofns þessa tignarlega fugls.
Örninn er viðkvæmur á varptíma og ekki þarf
mikið til að spilla varpi. Fuglarnir parast til æviloka
en örninn er mjög átthagabundinn og dvelst arnapar
meira og minna allt árið í nánd við óðal sitt. Tilhuga-
líf hefst upp úr áramótum og því fylgir mökum og
varp. Því sætir það furðu að á svo viðkvæmum tíma
skuli herþotum stefnt með ærandi gný og djöfulskap
einmitt í fuglaparadísina við Breiðafjörð þar sem
örninn á sitt griðland, enda er óheimilt lögum sam-
kvæmt að koma nærri arnarsetrum eða trufla örninn
á annan hátt. „Loftið hefur titrað af herþotugný hér
við Breiðafjörðinn... Núna dögum saman hafa fuglar
og fólk við innanverðan Breiðafjörð þurft að sæta
þessu rétt eina ferðina enn,“ sagði Ása Björg Stefáns-
dóttir í Árbæ á Reykjanesi í viðtali við Reykhóla-
vefinn en Hlynur Þór Magnússon, umsjónarmaður
hans, fjallar þar um lágflug herþotna á þessu svæði.
Flugið er þjálfunarverkefni flugsveita í tengslum
við loftrýmisgæslu Atlantshafsbandalagsins hér við
land.
Hlynur Þór minnir í grein sinni á lög um vernd
Breiðafjarðar sem taka til allra eyja, hólma og skerja
á Breiðafirði ásamt fjörum í innri hluta fjarðarins.
Þetta svæði er á norrænum lista yfir strandsvæði
sem mikilvægt er talið að vernda. Verndun svæðis-
ins felst hins vegar ekki í þeirri truflun sem fylgir
lágflugi herþotna yfir helstu varpsvæðum og fugla-
paradísum Íslands, mikilvægt sem það er annars að
hyggja að landvörnum og æfingum þar að lútandi, en
í kjölfar brottfarar varnarliðsins árið 2006 samþykkti
fastaráð Atlantshafsbandalagsins að komið yrði á
reglulegri loftrýmisgæslu umhverfis Ísland.
Vandalítið hlýtur að vera að æfingar átján her-
þotna fari fram annars staðar en einmitt þar sem
fáliðaður og viðkvæmur arnarstofninn á sín óðul.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem slíkt á sér stað.
Hlynur Þór vitnar til harðorðra mótmæla Einars
Arnar Thorlacius, þáverandi sveitarstjóra Reyk-
hólahrepps, vegna svona háttalags. „Þá hafði,“
segir á Reykhólavefnum, „æfingatími hinna út-
lendu hersveita við innanverðan Breiðafjörð verið
valinn akkúrat þegar varp stóð sem hæst. Svo
virðist sem æðarfuglinn og örninn og aðrar teg-
undir fugla væru látnar „leika“ óvininn. Þoturnar
þræddu helstu varpsvæðin í lágflugi og fóru inn í
litlu firðina í Reykhólahreppi svo að enginn slyppi
nú við þetta. Allt frá því að Einar mótmælti þessu
fyrir hátt í áratug hafa heræfingarnar verið fastur
liður í boði stjórnvalda.“
Umhverfisráðherra fer með stjórn mála er varða
vernd Breiðafjarðar. Vær ekki ráð að Sigurður Ingi
Jóhannsson umhverfisráðherra hnippti í flokks-
bróður sinn, Gunnar Braga Sveinsson utanríkis-
ráðherra, og bæði hann vinsamlega að sjá til þess
að herþoturnar færðu sig lengra út á haf, fjær
óðulum arnarins, fuglsins sem forverar þeirra í
nafni stjórnvalda hafa reynt eftir mætti að vernda
í rétta öld?
Herþotur djöflast yfir óðulum arna
Umhverfisráðherra hnippi í utanríkisráðherra
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
 Vikan sem Var
Hagsmunamál sjúklinga
Endurgreiðsla mikils
lækniskostnaðar
Gunnjóna Una
Guðmundsdóttir
félagsráðgjafi. Opið til
kl. 21
alla daga
í Faxafeni
12 viðhorf Helgin 14.-16. febrúar 2014