Fréttatíminn - 24.01.2014, Blaðsíða 28

Virðing
RéttlætiVR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK | S. 510 1700 | F. 510 1717 | WWW.VR.IS
Samkvæmt lögum VR gerir Uppstillinganefnd tillögu um skipan í trúnaðarráð
félagsins. Áhugasamir geta geð kost á sér með því að senda erindi á netfangið
uppstillinganefnd@vr.is fyrir kl. 12 á hádegi þann 31. janúar nk.
Uppstillinganefnd stillir upp lista til trúnaðarráðs sem endurspeglar félagið eins
og mögulegt er hvað varðar aldur, kyn og störf félagsmanna. Einnig verður litið
til félagsaðildar og starfa fyrir félagið.
Hlutverk trúnaðarráðs VR er að vera stjórn félagsins ráðgefandi varðandi ýmis
stærri málefni sem upp koma í starfsemi félagsins svo sem við gerð
kjarasamninga og stærri framkvæmda.
Uppstillinganefnd VR
Viltu leggja þitt af
mörkum í starf i VR?
N ick Cave fer hörðum orðum um stofnanir kirkjunnar og stofnanavæðingu trúar. Að
hans mati er kirkjan orðin að lög-
málsstofnun sem hefur misst sjónar
á hlutverki sínu og hann gengur svo
langt að segja að þeir sem að kirkj-
unni standi séu farísear nútímans,“
segir Kristján Ágúst Kjartansson
sem skrifaði lokaritgerðina „Guð-
fræði Nick Cave“ í BA-námi í guð-
fræði við Háskóla Íslands. Ritgerðin
sem ber undirtitilinn „Framlag til
nútímalegrar umræðu innan guð-
fræði með hliðsjón af rannsókn-
araðferðum femínískrar guðfræði“
hlaut mikið lof og er hún notuð sem
kennsluefni við guðfræðideildina
þar sem Kristján er nú í magister-
námi. Hann er í stjórn Æskulýðs-
sambands þjóðkirkjunnar, hefur
sinnt almennu æskulýðsstarfi við
Hallgrímskirkju og fermingar-
fræðslu við fjórar sóknir. Krist-
ján, líkt og Nick Cave, hafnar bók-
stafstrú og segir mikilvægt að
kirkja nútímans tali inn í nútíma-
samfélag í stað þess að vera föst í
tvö þúsund ára kreddum. Tónlist
Nick Cave er að sjálfsögðu á fón-
inum þegar við Kristján setjumst
niður til að ræða guðfræðina. Nic
Cave er heimsþekktur fyrir tón-
listarferil sinn sem spannar þrjá
áratugi og í textunum fjallar hann
gjarnan um efni á borð við dauða,
ást, ofbeldi og trú. Hann hefur hald-
ið fimm tónleika á Íslandi, síðast í
fyrra með hljómsveit sinni The Bad
Seeds, og hefur samið tónlist fyrir
nokkur verka leikhópsins Vestur-
ports. Minna þekkt eru skrif hans
um guðfræði en þó hafa fræðimenn
víða um heim sökkt sér niður í guð-
fræði þessa listamanns auk þess
sem aðdáendur hans hafa margir
velt sér upp úr þeim.
Guð mættur með útrétta hönd
„Ég fór í raun ekki að hlusta á Nick
Cave af alvöru fyrr en fyrir um tíu
árum. Í fyrstu hlustaði ég mest
á þessar klassísku plötur, Mur-
der Ballads og Boatman´s Call, og
fannst tónlistin mjög góð. Seinna
þegar ég var farinn að velta trúmál-
um fyrir mér þá tók ég eftir öllum
þessum trúartilvísunum hjá honum
og varð forvitinn um hvað honum
gengi til,“ segir Kristján sem var
orðinn fullorðinn þegar hann varð
trúaður. „Ef t ir
menntaskóla fór
ég í tölvunarfræði
en hætti þar og
fór að vinna í fjöl-
skyldufyrirtæk-
inu sem rekur
gleraugnaversl-
anir. Þar komst ég
að því að framtíð
mín lægi á sviði
mannlegra sam-
skipta. Tengda-
foreldrar mínir
á þessum tíma
voru úr KFUM
og ég fór smátt og
smátt að velta guð-
fræði fyrir mér en
áður hafði ég lítið
kynnt mér hana og var ekki alinn
upp í æskulýðsstarfi. Ég átti þarna
hægt um vik að leita eftir svörum,“
segir Kristján sem þá fór þegar að
nálgast kirkjuna með það að leið-
arljósi að hún ætti ekki að vera
stofnun sem þjónar sjálfri sér fyrst
og fremst, heldur fólkinu sem hún
samanstendur af.
„Þegar ég lagðist yfir texta Nick
Cave sá ég að þar var oft mikið
um átök þar sem verið var að fást
við missi, söknuð og vonbrigði, og
mörkin oft óljós milli þess hvort
hann er að tala til manneskju eða
guðs. Við fyrstu hlustun virðist
kannski augljóst að hann sé að
tala til konu en síðan verða mörkin
óljósari.“ Kristján tekur dæmi af
laginu „Gates to the Garden“ sem
Nick Cave samdi þegar hann var
í afvötnun vegna heróínfíknar. „Í
lokaversinu er guð mættur með út-
rétta hönd og boðskapurinn er að
hendi guðs sé alltaf til staðar – það
eina sem þú þarft að gera er að taka
við hjálpinni. Guð krefst einskis af
þér, alveg sama hvað þú hefur gert.
Þú þarft bara að treysta.“
Rannsakaði guðfræði Nick Cave
Kristján Ágúst Kjartansson byrjaði að læra tölvunarfræði við Há-
skóla Íslands en fann sig ekki í því námi og fór að læra guðfræði
auk þess sem hann er virkur í æskulýðsstarfi þjóðkirkjunnar.
Lokaverkefni hans fjallar um birtingarmyndir guðfræði í verkum
Nick Cave. Kristján er sammála listamanninum um að kirkjan
nálgist nútímasamfélag á fornaldarlegan hátt og fann líkindi með
Nick Cave og femínistum þegar kemur að því að nálgast guð.
Villtur unglingur
Nick Cave fæddist inn í reglusama
miðstéttarfjölskyldu í Ástralíu þar
sem bókmenntum var haldið að
honum frá unga aldri auk þess sem
hann söng í kirkjukór. Á unglingsár-
unum varð hann heldur villtur og
fann sig með hópi artí-pönk-hóps
sem reyndi mikið að valda bæði
hneykslun og usla. Síðar öðlaðist
hann nokkra frægð með hljóm-
sveitinni The Birthday Party þar
sem hljómsveitarmeðlimir komu
varla fram nema undir miklum
áhrifum fíkniefna. „Nick Cave var
á þessum tíma farinn að lesa Gamla
testamentið og nýta sér ýmis stef
þaðan í textagerðina. Hann hefur
síðar skrifað mikið um guðfræði,
bæði bækur og fyrirlestra.“
Meðal þess sem Kristján vísar
til í ritgerðinni er fyrirlesturinn
„The Flesh made Word“ sem Nick
Cave flutti fyrst á BBC árið 1996.
Þar segir hann frá því að hafa upp-
haflega heillast af þessum harða og
grimma guði Gamla testamentisins
sem vílaði ekki fyrir sér að þurrka
út heilu þjóðirnar. „Þegar líf Nick
Cave var komið í algjört óefni, hann
var óhamingjusamur og reiður út í
alla, fékk hann það ráð frá ónefnd-
um presti að hvíla sig á Gamla testa-
mentinu og lesa það Nýja. Hann tek-
ur prestinn á orðinu og viðhorf hans
til guðs og heimsins gjörbreytist,
hann finnur þar mýkri og friðsam-
ari guð og þetta hefur einnig mikil
áhrif á textagerðina hans.
Boðskapur guðs misnotaður
Um sex ár eru síðan Kristján fékk
þá hugmynd að vinna lokaverkefni
um guðfræði Nick Cave. „Mig lang-
aði að vekja athygli á nálgun hans
á guðfræði en var hræddur um að
þetta væri efni sem væri erfitt að
fá samþykkt sem akademískt loka-
verkefni í háskóla. „Bæði í textum
sínum, fyrirlestrum og viðtölum
segir Nick Cave mjög afdráttarlaust
hvað honum gengur til. Honum mis-
býður hvernig boðskapur Krists
hefur verið misskilinn og misnot-
aður af stofnunum og bókstafstrú
til að réttlæta kúgun ákveðinna
samfélagshópa. Honum finnst það
hreinlega skylda sín að leiðrétta
þennan misskilning á boðskap
kristinnar trúar og koma á framfæri
þeim kærleik og von sem þar er að
finna. Kjarninn í boðskap Nick Cave
er að Kristur kemur inn í heiminn
til að veita okkur innblástur, lyftir
okkur upp og sýnir okkur hvernig
hann getur verið okkur fyrirmynd.
Til að guð hafi hjálpandi merkingu
þurfum við að geta tengt við hann
og skilið þá rödd sem hann talar
með til okkar. Hann lítur svo á að
með ögrandi textum sínum sýni
hann hvernig við getum leyft guði
að fylla upp í þau göt sem lífið er sí-
fellt að slá í tilveru okkar og verði
þannig tækifæri til að finna okkur
leið til að veita lífi okkar tilgang og
merkingu. Guð er ekki persóna,
ekki karl eða kona, heldur innblást-
ur og vilji til góðs,“ segir Kristján
um boðskap Nick Cave.
Popptónlist í fermingar-
fræðslunni
Í ritgerðinni fjallar hann einnig um
femíníska guðfræði og hvernig hún
hefur verið notuð til að nálgast al-
menning ennfrekar, líkt og Nick
Cave gerir. „Konur máttu lengi
vel ekki vera leiðtogar innan kirkj-
unnar vegna kynferðis síns. Þær
vildu láta í sér heyra og fóru þá leið
að ögra föstum ímyndum, líkt og
Nick Cave gerir. Þær vissu að það
þurfti að sveifla pendúlnum langt
yfir miðjuna til að ná einhverju jafn-
vægi. Kristnar konur áttuðu sig á
því að þeirra reynsla skipti máli og
að þær máttu líka hafa rödd. Þær
áttuðu sig á því að boðskapur Krists
þarf að tala til þjóðfélagsins eins og
það er í dag en ekki bara taka mið
af tvö þúsund ára menningarsam-
félagi.“ Dr. Arnfríður Guðmunds-
dóttir var leiðbeinandi Kristjáns í
verkefninu. „Arnfríður er leiðandi
fræðimaður í femínískri guðfræði
á Íslandi og prófessor við guðfræði-
deild Háskóla Íslands. Hún er mér
líka mikil fyrirmynd og hún hefur
sýnt að við þurfum að hrista upp í
því hvernig við tölum um trú. Það
er ekkert að innihaldinu í boðskap
Krists, það er bara oft svo mikið
að umbúðunum.“ Þetta er einmitt
það sem Kristján hefur einsett sér
í sínu kristilega starfi. „Við þurfum
að hlusta á og tala inn í aðstæður
fólks í nútímasamfélagi. Við þurfum
að nota nýjar myndlíkingar og vera
skapandi í framsetningu,“ segir
Kristján sem meðal annars hefur
notað texta úr nútíma popptónlist í
fermingarfræðslunni til að ná fram
nýjum vinklum á guðfræði. Stöðnun
í því hverning við tölum um trú og
guðfræði getur leitt til þess að rof
myndist milli guðfræði og nýrra
kynslóða samfélagsins. „Aukin
áhersla á hversdagsmenningar er
því mikilvæg og ef við vinnum með
gagnvirkum hætti þarna á milli má
koma miklu til leiðar. Jafnvel þó við
þurfum líka að ögra.“
Erla Hlynsdóttir
erla@frettatiminn.is
Kristján Ágúst Kjartansson fékk mikinn áhuga á því hvernig guðfræði birtist í
verkum Nick Cave og skrifaði um það lokaritgerð við Háskóla Íslands. Ljósmynd/Hari
Nick Cave & The Bad Seeds á tónlistarhátíðinni All
Tomorrows Parties í gömlu NATO herstöðinni Ásbrú í fyrra.
Ljósmynd/NordicPhotos/Getty
28 viðtal Helgin 24.-26. janúar 2014