Sveitarstjórnarmál - 01.12.1951, Blaðsíða 12

10
SVEITARST J ÓRNARMÁL
nú um 550 talsins. Skólaskyldu nýju fræðslu-
laganna, er enn ekki fullnægt sökum lnisnæð-
isskorts.
Unglingafræðslan sat lengst af á hakan-
um.
Mesti annatími ársins er vetrarvertíðin.
Það þótti ógjörningur allra hluta vegna að
halda stálpuðum, vinnufærum unglingum á
skólabekk um hábjargræðistímann.
Á árunum 1915—1920 reyndu einstaka
menn að stofna til fræðslunámsskeiða fyrir
unglinga haustmánuðina til jóla. Sérstak-
lega var kennslan miðuð við þarfir pilta, sem
afla vildu sér þekkingar í sjómannafræði.
Árið 1918 varð Páll Bjamason skólastjóri
barnaskólans í Eyjum. — Páll var fæddur að
Götu á Stokkseyri 26. júní 1884, d. 5. des.
1938. Hann hafði lifandi áhuga á menning-
armálum bæjarfélagsins og fannst skórinn
kreppa þar æði víða að í þeim efnum. Haust-
ið 1921 fékk Páll skólastjóri að bamaskólan-
urn hér tvo unga kennara, þá Hallgrím Jón-
asson, sem nú er kennari við Kennaraskól-
ann, og Halldór Guðjónsson, núverandi
skólastjóra barnaskólans hér. Með þessurn
ungu starfskröftum afréð Páll að stofna til
unglingakennslu í barnaskólahúsinu. Engar
skráðar heimildir hafa fundizt urn starf og
rekstur þessa unglingaskóla fyrstu tvö árin.
Sumarið 1923 er samin reglugjörð fyrir
þennan unglingaskóla. Hún er staðfest af
kennslumálaráðuneytinu um haustið. Að-
sókn var mjög lítil, flest árin fyrstu innan við
20 nemendur. Ekki þótti tiltök fyrstu árin
að starfrækja skólann lengur en til áramóta.
Samkvæmt lögurn um gagnfræðaskóla í
kaupstöðum 48/1930 var Gagnfræðaskólinn
í Vestmannaeyjum stofnaður það ár. Svo var
kveðið á í 4. gr. þeirra laga, að árlegur starfs-
tími gagnfræðaskólanna skyldi vera minnst
sex mánuðir og mest sjö og hálfur mánuður.
í 16. gr. þessara laga var þó Vestmannaeyja-
kaupstað veitt undanþága í þessum efnum.
Þessi grein hljóðaði þannig:
„I reglugjörð fyrir gagnfræðaskóla í Vest-
mannaeyjum má ákveða, að námstíminn sé
skemmri en sex mánuðir árlega, en þó skulu
próf þaðan vera hin sömu og við aðra gagn-
fræðaskóla, enda sé samanlagður kennslu-
tími til prófs þar jafnlangur og í öðrum hlið-
stæðum skólum.“
Þannig leit löggjafinn á, að Vestmannaeyj-
ar hefðu alveg sérstöðu um rekstur ung-
mennaskóla vegna vertíðarinnar, aðal bjarg-
ræðis- og annatíma ársins. Það var ekki að
ófyrirsynju, að þessi ákvæði voru sett í gagn-
fræðalögin. Hér var byggt á reynslu og svo
á trú áhrifamanna. Enda reyndist um margra
ára skeið ekki unnt að halda hér unglinga-
hóp á skólabekk að vetrinum, án þess að tölu-
verður hluti hans hyrfi úr skóla til vertíðar-
anna eftir áramót. En aldrei var undan því
látið og skólinn starfræktur samt í sjö mán-
uði árlega. Skólinn varð að sigrast á þeim
erfiðleikum, þó að þeir kostuðu margra ára
baráttu. Ilér varð að breyta hugsun almenn-
ings gagnvart gildi fræðslu og skólastarfs. Sú
eik fellur sjaldan við fyrsta högg. Ekki við
annað eða þriðja heldur. Þegar styrjöldin
hófst, hafði rnikið áunnizt í þessurn efnum.
Veturinn 1940—1941 stunduðu um 90 nem-
endur nám í gagnfræðaskólanum, flest allir
úr Eyjum, því að nemendur utan af landi
eru jafnan mjög fáir í skólanum og stundum
engir.
Á fyrstu styrjaldarárunum fór kaupgjald
ört hækkandi og margfaldaðist á skömmum
tíma. í Eyjum mun unglingakaup hafa þrít-
ugfaldast á tveim árum eftir að hraðfrvsti-
húsin tóku til starfa. Of dýrt þótti þá að eiga
unglingana á skólabekk á slíkum gullauðgi-
tímum. Nemendum Gagnfræðaskólans fækk-
aði því um helming á tveim árum, 1941—
1943. Veturinn 1941—1942 sagði t. d. þriðj-
ungur nemenda 1. bekkjar sig úr skóla á rniðj-