Sveitarstjórnarmál - 01.12.1951, Blaðsíða 25

SVEITARSTJÓRNARMÁL
23
ið að samræma orðalag framkominna tillagna um
atvinnumál.
Tillagan svo orðuð, sem nefnd þessi lagði til, var
samþvkkt í einu hljóði. Sjá: Alyktanir III.
Svohljóðandi greinargerð fylgdi til frekari r-ök-
stuðnings:
GREINARGERÐ UM ATVINNUMÁL.
Á fundi, sem bæjarstjórar landsins eiga nú með
sór í Reykjavík, hefur það orðið ljóst, að í nokkrum
kaupstöðum landsins rikir uggvænlegt atvinnuleysi,
svo að til stórfelldra vandræða horfir. í öðrum kaup-
stöðum er atvinna ófullnægjandi og horfur á mjög
takmarkaðri vinnu i haust og vetur.
Hagur bæjarfélaganna er yfirleitt slíkur, að þeim
er algerlega um megn að leggja fram nokkurt fé
að ráði til að afstýra atvinnuleysi og þau hafa held-
ur ekki fjárhagslegt bolmagn til að taka á sig vaxandi
útgjöld af aukinni framfærslu. Bæjarfélög, sem þannig
er ástatt um, neyðast því óhjákvæmilega til þess að
leita aðstoðar ríkisvaldsins í einhverju formi, en eiga
þá á hættu að verða að afsala sér um leið nokkru
af sjálfsforræði sinu. En það orkar ekki tvímælis, að
óæskilegt er og jafnvel óeðlilegt að taka það sveitar-
félag undir eftirlit, sem komizt hefur í fjárþrot ein-
vörðungu vegna aflabrests eða annarra óviðráðanlegra
orsaka.
Ef ekki á illa að fara, verður hið opinbera að koma
nú þegar til hjálpar í þessum efnum til að tryggja
og auka atvinnulífið. Virðist í því skyni fyrst og
fremst koma til greina að stuðlað verði að því, að
afurðir landsmanna séu, að svo miklu leyti sem unnt
er, fullunnar í landinu sjálfu.
Frá þjóðhagslegu sjónarmiði, verður að telja mjög
miður farið, að t. d. afli togaranna, sé fluttur út
óunninn á sama tíma og fjöldi hraðfrystihúsa og
annarra fiskiðjuvera standa ónotuð og fjöldi manns
á sömu stöðum er atvinnulaus. Gjaldeyrisverðmæti
aflans vex og stórlega, ef hann er seldur sem unnin
vara svo frá þvi sjónarmiði einnig, er æskilegt að sú
stefna sé upp tekin, sem lagt er á í 1. tölul. tillög-
unnar. I þessu sambandi má og benda á, að veiði-
dögum togaranna hlýtur og að fjölga ef unnt væri
að losa í irinlendri höfn nærri fiskimiðum.
Það er vitað mál, að vegna fjárhagsörðugleika
margra togaraútgerða, liafa forráðamenn þeirra neyðzt
til að senda þá utan með aflann til að geta sem fyrst
fengið andvirði hans. Það ber því brýna nauðsvn til
að trvggja togurunum nægilegt rekstrarfé með hag-
kvæmum kjörum svo að útgerðinni verði ekki fjár-
hagslega um megn, að liggja með saltfisk og láta verka
hann. En rekstrarlán til togaranna eru nú mjög af
skomum skammti og algerlega ófullnægjandi.
Þá verður og óhjákvæmilegt að auka lánveitingar
til fry'stihúsa og annarra fiskkaupenda, svo að þessir
aðilar geti greitt fiskinn við móttöku, sbr. 2. tölul.
Víða i kaupstöðum og kauptúnum skortir mikið
á, að nægilega góð aðstaða sé fyrir hendi til að taka
á móti og hagnýta mikið magn af fiski og er því þörf
úrbóta á því sviði og er 3. tölul. tillögunnar við það
miðaður.
í sumum kaupstöðum eru t. d. ekki nægilega
fullkomin eða afkastamikil frystihús. Þau þyrfti því
að stækka og endurbæta. f öðrum kaupstöðum vant-
ar fiskimjölsverksmiðju eða þær, sem þar eru fyrir,
eru alltof litlar. Á þessu þarf að ráða bót, ef nægi-
lega góð nýting aflans á að fást. f enn öðrum kaup-
stöðum vantar aðstöðu til að framleiða ís, en það er
eitt af skilyrðum fyrir því, að skipin fáist til að losa
afla sinn í ákveðinni höfn, að þau geti þar fengið
nauðsynjar sínar þar á meðal ís. Framleiðsla hans
þyrfti því að koma upp sem víðast. Til þess að unnt
sé að taka á móti fiski til söltunar og fullverka
hann verður að reisa þurrkhús, þar sem þau eru
ekki enn fyrir hendi.
í ýmsum útgerðarstöðum er skortur nauðsynlegra
uppskipunartækja mjög tilfinnanlegur og ber ríkis-
valdinu að greiða fyrir innflutningi þeirra og stuðla
að því, að hafnarsjóðir viðkomandi staða geti eign-
azt þau.
Grundvallarskilyrði, að hagkvæmum rekstri útgerð-
arinnar er meðal annarra það, að unnt sé að fá nauð-
synjar hennar á forsvaranlegu verði. En nokkuð hef-
ur skort á að svo sé.
Með öllu virðist óþarft að fullunnar tunnur séu
fluttar til landsins, heldur ber að vinna að því, að
innlendar verksmiðjur smíði allar þær síldartunnur,
sem landið þarfnast á hverjum tíma. Með þeim hætti
mætti og auka atvinnu á Siglufirði og Akureyri.
Fundurinn væntir þess, að fyrir hendi sé hjá rík-
isstjóminni fullur vilji til að eiga hlut að því, að
draga úr þeim atvinnuvandamálum, sem nú steðja
að ísl. kaupstöðum og kauptúnum og að hún verði,
svo sem kostur er, fljótt og vel við þeim tillögum,
sem hér liafa verið teknar til meðferðar og samþykkt-
ar, enda er skjótra úrlausna þörf.
Oryrk/ahæíið. Jónas Guðmundsson lagði fram og
reifaði tillögu um þetta mál. Umræður urðu nokkrar
en tillagan síðan samþvkkt með 8:2 atkv. Sjá: Álykt-
anir VI.
Nefndii. Þá komu fram tillögur um, að kosnar