Morgunblaðið - 25.11.2011, Qupperneq 20

B
laðamaður danska dagblaðsins
Politiken gerði menntaskóla Dan-
merkur að umfjöllunarefni í
blaðinu um síðustu helgi. Þar seg-
ir hann frá þeirri nýbreytni að
nokkrir menntaskólar landsins bjóða nem-
endum sínum upp á morgunmat á hverjum
degi; nýbökuð rúnstykki, gnægð áleggs, nið-
urskorna ávexti og fjölbreytt úrval drykkja. Al-
menn ánægja er meðal danskra menntskæl-
inga með fyrirkomulagið og starfsmenn
skólanna segja þetta hafa góð áhrif á allan
skólabrag. Til dæmis hefur blaðamaðurinn eftir
skólameistara eins skólans að nemendur séu
farnir að mæta í auknum mæli í fyrstu kennslu-
stundir dagsins til að missa ekki af hlaðborðinu.
Þetta er allt bæði gott og blessað. En eins og
blaðamaðurinn danski bendir réttilega á, þá verða flestar
nýjungar fljótt að vana. Ekki síst sé tilhneigingin sú að
þurfa sífellt að finna upp á einhverju spennandi til þess að
fá fólk til að gera lágmarksskyldu sína (en það hlýtur að
vera lágmarkskrafa til menntaskólanema að þeir mæti í
skólann).
Hvaða skilaboð er verið að senda? Að það sé svo óskap-
lega mikið afrek að mæta í skólann, að fyrir það beri að
verðlauna með öllum ráðum og dáð? Einhverjum gæti nú
fundist sem svo að nemendur sem ekki einu sinni nenna að
hafa fyrir því að mæta í skólann ættu þangað lítið erindi og
að allir væru betur komnir ef þeir hefðu eitthvað annað
fyrir stafni. Því allt er þetta jú á kostnað skattgreiðenda.
Það eina sem er öruggt varðandi framtíð
þessara ungmenna, eins og allra annarra ung-
menna heims, er að þau eru þátttakendur í sí-
fellt minnkandi heimi þar sem þau eru í
harðvítugri samkeppni við ungt fólk frá öðrum
löndum um pláss í góðum háskólum og vel
launuð störf.
Og hverjir skyldu standa betur að vígi; nem-
endurnir sem þarf að lokka með freistandi
hlaðborði til að mæta í skólann eða ungmenni
frá Asíu, Indlandi og mörgum löndum í Aust-
ur-Evrópu þar sem samkeppni er geysihörð
allt frá fyrsta skóladegi og það að mæta ekki í
skólann er framandi hugmynd?
En er þetta ekki bara dæmigert „Heimur
versnandi fer“ fjas? Kannski. En staðreyndin
er samt sem áður sú að ungt fólk í dag býr við
allt annan veruleika en ungmenni fyrri tíma. Þetta á líka
við um þau íslensku. Reyndar hafa engar spurnir borist af
morgunverðarhlaðborðum í íslenskum menntaskólum og
gera má ráð fyrir að þorri íslenskra menntaskólanema
mæti í skólann. Þau eru, rétt eins og kollegar þeirra í flest-
um öðrum löndum, að undirbúa sig fyrir nám og störf í al-
þjóðavæddum heimi.
Kreppan hefur sett mark sitt á skólastarf. Reyndar er
það með ólíkindum hvernig sumir framhaldsskólar geta
haldið áfram starfsemi eftir allan þann niðurskurð sem
þeir hafa þurft að þola. En góðu hliðar kreppurnar eru að
sem betur fer höfum við ekki efni á að lokka nemendur í
skólana með kræsingum. annalilja@mbl.is
Þú færð morgunmat ef þú mætir
Pistill
Anna Lilja
Þórisdóttir
20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. NÓVEMBER 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ínýrri þjóð-hagsspá Hag-stofunnar er
gert ráð fyrir hóf-
legum hagvexti á
þessu ári og þeim
næstu. Vissulega er jákvæðara
ef hagvöxtur næst þótt hóflegur
sé en ef samdráttartímabil
verður á næstu árum með til-
heyrandi atvinnuleysi og erf-
iðleikum fyrir heimilin í land-
inu. Vandinn er hins vegar sá að
um er að ræða spá um framtíð-
ina en ekki vissu og ýmsir
óvissuþættir eru fyrir hendi.
Sá fyrsti sem sérstaklega er
nefndur í skýrslu Hagstofunnar
er óvissan um stóriðjufram-
kvæmdir næstu ára og þegar
rýnt er í forsendur spárinnar er
óhætt að taka undir að veruleg
óvissa er um þennan þátt.
Spá Hagstofunnar gerir ráð
fyrir framkvæmdum við kís-
ilverksmiðju í Helguvík á næsta
ári, en í gær var greint frá því
að útboði, sem hefjast átti í vik-
unni vegna þeirra fram-
kvæmda, hefði verið frestað
vegna áforma ríkisstjórn-
arinnar um nýjan kolefnaskatt.
Spáin gerir einnig ráð fyrir
framkvæmdum við fyrsta
áfanga álvers í Helguvík, eða
ígildi þeirra framkvæmda, á
árinu 2013, en mikil óvissa hef-
ur ríkt um þær framkvæmdir
vegna afstöðu ríkisstjórn-
arinnar og óvissan hefur aðeins
farið vaxandi með
frekari áformum
um aukna skatta á
fyrirhugaða verk-
smiðju.
Þess vegna er
það svo, og er ekki við Hagstof-
una að sakast í því efni, að spá
stofnunarinnar er þegar orðin
úrelt. Hefðu upplýsingar um
áhrif fyrirhugaðra nýrra stór-
iðjuskatta legið fyrir þegar spá-
in var samin má telja fullvíst að
farið hefði um þær tvær fram-
kvæmdir sem hafðar voru inni í
spánni á sama hátt og ýmsar
aðrar sem ákveðið var að skyldu
standa utan hennar. Þegar fyrir
liggur að viðbrögð fyrirtækja
eru þau að þessi nýja skatt-
heimta verði til að hindra alla
nýja fjárfestingu í stóriðju er
tæpast hægt að tala lengur um
óvissu. Framkvæmdirnar geta í
að minnsta aldrei orðið hluti af
grunnspá við þessar aðstæður.
Ekki er hægt að útiloka að
þrátt fyrir aðgerðir ríkisstjórn-
arinnar verði einhver hag-
vöxtur hér á landi á næstu ár-
um. Vonandi er sá kraftur í
Íslendingum að þeim takist að
skapa hagvöxt við slíkar að-
stæður. En það dapurlega er að
af spá Hagstofunnar sést hvaða
árangri mætti ná ef hér sæti
önnur ríkisstjórn. Um leið sést
hvaða tækifærum landsmenn
verða af vegna ríkisstjórn-
arinnar.
Ríkisstjórnin hefur
þegar gert spá
Hagstofunnar úrelta }
Brostnar forsendur
Þessi vika hefurverið erfið á
alþjóðlegum mörk-
uðum. Hlutabréfa-
verð hefur fallið á
ný eftir afrétt-
arann sem það fékk á síðasta
„neyðarfundi“ ESB, sem var
samkvæmt tölum fréttaskýr-
enda sá fjórtándi í röðinni.
Ávöxtunarkrafan á ítölsk rík-
isskuldabréf fór í gær yfir þak-
ið sem miðað er við 7 prósent.
Krafa um 7 prósent ávöxtun er
kölluð „þak,“ en þó ekki af
þeirri ástæðu að krafan geti
ekki hækkað enn eftir að svo er
komið.
Ávöxtunarkrafan á skulda-
bréf gefin út á gríska ríkið hef-
ur farið töluvert yfir 20 prósent
undanfarið, sem þýðir á
mannamáli að slík bréf eru
fjarri því að verða keypt. Sjö
prósenta „þakið“ er við það
miðað að ekki er talið að ríki
geti til lengdar staðið undir
slíkum vöxtum. Og það eykur
þýðingu þessarar viðmiðunar
að eftir að ávöxtunarkrafa til
grískra, írskra og portúgalskra
ríkisskuldabréfa fór yfir sjö
prósentin voru ESB og AGS
kölluð inn með sín úrræði. Allir
þekkja þær efna-
hagslegu hörm-
ungar sem það
þýddi fyrir þjóð-
irnar.
Í gær virtist sem
hlutabréfamarkaðir ætluðu að
rétta úr kútnum, um stund-
arkorn. En þá héldu þau blaða-
mannafund Merkel kanslari,
Sarkozy forseti og Monti far-
andforsætisráðherra á vegum
ESB í Róm. Og það var eins og
við manninn mælt: hlutabréfa-
markaðir féllu saman eins og
íslenskur iðnaður eftir frétta-
tilkynningar úr fjármálaráðu-
neytinu.
Og þetta gerðist þrátt fyrir
að Össur Skarphéðinsson,
helsti sérfræðingur Íslands um
alþjóðleg fjármál, hefði fullyrt
í þinginu og vitnað í sjálfan sig,
máli sínu til stuðnings, að
vandamál evrunnar væru
óveruleg og evrulöndin væru
búin „að teikna sig“ út úr sín-
um vandamálum. Því miður
virðast þeir á meginlandinu
ekki enn búnir að gleyma því
þegar Össur Skarphéðinsson
útskýrði kosti evrunnar á
frægum blaðamannafundi forð-
um. Ætli þeir séu enn að hlæja?
Leiðtogar evrusvæð-
isins mega helst
ekki opna munninn }
Áhrif 14. fundarins dvína
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Bæjarstjórarnir í þremurstóru sveitarfélögunum áSnæfellsnesi segja að ár-ið sem er að líða hafi
verið mjög gott í ferðaþjónust-
unni. Kristinn Jónasson, bæj-
arstjóri í Snæfellsnesbæ, segir að
í ár hafi orðið sprenging í fjölda
ferðamanna í bæjarfélaginu. „Það
er þrennt sem einkum hefur skilað
þessum árangri, segir Kristinn.
„Veðrið, vegirnir og kreppan hafa
haft mikil áhrif og svo auðvitað
þjóðgarðurinn hér á Snæfellsnesi.“
Hann segir að síðustu fimm
ár hafi sumarveðrið leikið við þá
sem búa og ferðast um Snæfells-
nes og nú horfi menn ekki lengur
norður eða austur. Kreppan hafi
haft þau áhrif að nú fari fólk frek-
ar í styttri ferðir til að spara
bensín og vegirnir hafi tekið
stakkaskiptum á Nesinu á síðustu
árum. Tilkoma Hvalfjarðarganga
sé upphafið að þessum samgöngu-
bótum.
Jökullinn og þjóðgarðurinn
séu endalaust aðdráttarafl og opn-
un vatnshellisins í sumar hafi ver-
ið enn ein rósin í hnappagatið.
„Það er svo merkilegt að ef Snæ-
fellsjökull sést vel úr borginni á
fimmtudegi þá er það ávísun á að
hér fyllist allt af Íslendingum
helgina á eftir,“ segir Kristinn.
Bæjarstjórarnir nefna mikla
uppbyggingu á gistiaðstöðu í
sveitarfélögunum; ný hótel hafi
verið byggð og önnur stækkuð,
veitingastöðum og kaffihúsum hafi
fjölgað, söfn og listagallerí hafi
verið opnuð og tjaldsvæði verið
endurnýjuð. Loks hafi afþreying
fyrir unga sem eldri verið byggð
upp í sambland við ósnortna nátt-
úru.
Fjölgun skemmtiferðaskipa
og aukin vetrarferðamennska
Björn Steinar Pálmason,
bæjarstjóri í Grundarfirði, segir
vöxtinn í ferðaþjónustunni hafa
verið ótrúlegan síðustu ár. Hann
segir ekki kæmi á óvart að í ár
hafi met verið slegin hvað varðar
fjölda ferðamanna í Grundarfirði
og eigi það bæði við Íslendinga og
útlendinga.
Hann segir að mikil uppbygg-
ing sé eitt lykilatriðanna og á síð-
ustu árum hafi stöðugt fleiri upp-
götvað möguleika Snæfellsness.
Vegalengdir séu ekki lengur
hindrun í þessu sambandi. Til
Grundarfjarðar komu í ár 14
skemmtiferðaskip og 18 skip eru
bókuð þangað næsta sumar. Kom-
um þeirra fylgi tekjur fyrir hafna-
sjóð og rútufyrirtæki, sem keyri
farþega út fyrir jökul í skipulögð-
um skoðunarferðum. Einstaka far-
þegi verði þó eftir í bænum.
Björn Steinar segir að ferða-
þjónusta sé vaxandi þáttur í at-
vinnulífinu og ánægjulegt sé að
vetrarferðamennska sé að aukast.
Íslendingar seinna á ferð-
inni, en ánægja með sumarið
Gyða Steinsdóttir, bæjarstjóri
í Stykkishólmi, segir sumarið hafa
verið gott þó svo að Íslendingar
hafi lítið lagst í ferðalög fyrr en
kom fram í júlí. Aðilar í ferðaþjón-
ustu séu ánægðir með sumarið, en
í sundlaugum og á tjaldsvæðum
hafi aðsókn þó verið minni en
2009. Hún segir að sumir vilji t.d.
gista í Stykkishólmi og fara í
dagsferðir þaðan, en aðrir staldri
við á Arnarstapa eða Hellnum og
fari þaðan í ferðir, akandi eða
gangandi eftir atvikum.
Gyða segir að fiskveiðar hafi
á síðustu árum látið undan síga í
Stykkishólmi. Því hafi staðurinn á
ýmsan hátt verið í fararbroddi í
uppbyggingu ferðaþjónustu á
Snæfellsnesi.
Veðrið, vegirnir og
kreppan hafa hjálpað
Morgunblaðið/Ernir
Snæfellsjökull Mikil uppbygging hefur átt sér stað í ferðaþjónustu á
Snæfellsnesi á síðustu árum og möguleikunum fjölgar stöðugt.
Fimm sveitarfélög eru á Snæ-
fellsnesi, Snæfellsbær, Grund-
arfjörður, Stykkishólmur,
Helgafellssveit og Eyja- og
Miklaholtshreppur. Gyða Steins-
dóttir, bæjarstjóri í Stykkis-
hólmi, segir að sveitarfélögin
vinni saman að margvíslegum
verkefnum í ferðaþjónustu, en á
öðrum sviðum hafi hver staður
sína sérstöðu og sínar áherslur.
„Það er margt sem sameinar
og ekki spurning að menn sjá
styrkleika í því að vinna saman
að fjölbreyttri ferðaþjónustu,“
segir Gyða. Hún segir áberandi
hvað áhugi á alls konar náttúru-
skoðun hafi vaxið. Hún nefnir
ferðir út í Breiðafjarðareyjar og
fjölda ferðamanna sem koma við
í Flatey, sumir á leið vestur á
firði, aðrir til að stoppa þar.
Styrkleiki í
samvinnu
FIMM SVEITARFÉLÖG
Fjölbreytt þjónusta er í Stykkishólmi.