Morgunblaðið - 03.12.2011, Qupperneq 37

Morgunblaðið - 03.12.2011, Qupperneq 37
UMRÆÐAN 37 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 2011 Í því fjárlaga- frumvarpi sem nú ligg- ur fyrir Alþingi er gert ráð fyrir því að sókn- argjaldið sem er meg- intekjustofn safnaða þjóðkirkjunnar, sem og annarra trúfélaga í landinu, verði skorið niður fjórða árið í röð og að þessu sinni um 3% frá krónutölu síð- asta árs. Nú kann ein- hverjum að þykja að 3% sé ekki mikill niðurskurður. En þegar hon- um er bætt við þann niðurskurð sem átt hefur sér stað undanfarin fjögur ár og tillit tekið til verðlagshækkana sem orðið hafa á tímabilinu er nú svo komið að starfsemi margra safn- aða er alveg við það að lamast. Hafa sumir þeirra jafnvel ekki einu sinni lengur nægar tekjur, til að standa undir afborgun langtímalána, jafn- vel þótt ekki væri notuð króna til safnaðarstarfsins eða í annan rekst- ur. Í áfangaskýrslu starfshóps, sem innanríkisráðherra skipaði sl. haust, til að meta áhrif niðurskurðar sókn- argjalda á starfsemi safnaða þjóð- kirkjunnar, kemur í ljós að nið- urskurður á tekjum safnaðanna frá árinu 2008 er rúmlega helmingi meiri en meðaltalsniðurskurðurinn hjá þeim stofnunum sem heyra und- ir innanríkisráðuneytið. Kemur þetta glögglega fram á meðfylgjandi mynd sem fylgir áliti starfshópsins. Á henni hafa þrír hagvísar verið stilltir á 100 fyrir árið 2008 og síðan er fylgst með þróun þeirra. Af myndinni má lesa að forstöðumönn- um stofnana sem falla undir innan- ríkisráðuneytið er gert að glíma við þann vanda að reka stofnanir sínar á næsta ári fyrir fjárheimildir sem mælast 105,44 meðan kostnaðurinn, sem al- mennt fylgir þróun vísitölu neysluverðs er kominn upp í 128,19. Söfnuðum þjóðkirkj- unnar er aftur á móti boðið upp á það að reka sig fyrir tekjur sem nema 79,4 þótt kostnaðurinn sé sá sami, þ.e. 128,19. Nið- urskurðurinn sem söfnuðirnir standa frammi fyrir, að teknu tilliti til kostnaðarhækkana, (38,1%), er því í raun rúmlega tvöfaldur sá niðurskurður sem stofnanir ráðu- neytisins hafa mátt sæta (17,7%). Að óbreyttu munu því á næsta ári renna um 530 milljónir króna í rík- issjóð vegna skerðingar sókn- argjalda umfram meðaltalsskerð- ingu þeirra stofnana sem heyra undir ráðuneytið. Skýringin á þessum mikla mun liggur í því að þess hefur ekki verið gætt við niðurskurð sóknargjald- anna að þau hafið verið verðbætt eins og verið hefur um fjárframlög til annarra aðila sem byggja rekstur sinn á framlögum fjárlaga, heldur hefur niðurskurðurinn jafnan verið af krónutölu fyrra árs, óverðbættri. Vegna þessa hefur sóknargjaldið því lækkað um nálægt 25% umfram fjárveitingar til reksturs annarra aðila, sem sætt hafa skerðingu til samræmis við almennan niðurskurð frá fjárlögum ársins 2008. Þetta hefur leitt til þess, sam- kvæmt gögnum frá Ríkisend- urskoðun, að árið 2010 náðu 92 sóknir ekki endum saman í rekstri sínum og hafði slíkum sóknum fjölg- að um liðlega 50% á þremur árum og stefnir í að þær verða vel á annað hundrað á yfirstandandi ári. Starfs- hópurinn telur því ljóst að þjóð- kirkjan muni með sama áframhaldi neyðast til að leggja niður mik- ilvægan hluta af kjarnastarfsemi sinni á allra næstu árum til að forða því að söfnuðirnir í heild komist í þrot. Enda eru þess, eins og áður sagði, jafnvel dæmi að einstakar sóknir séu þegar komnar í þrot. Staðan er því grafalvarleg og enn alvarlegri verður hún þegar að því er gætt að innheimta sóknargjald- anna hefur ekkert lækkað á þessu tímabili, heldur þvert á móti hækk- að! Það sem hinsvegar hefur gerst er það að ríkið hefur sem inn- heimtumaður haldið eftir sífellt stærri hluta sóknargjaldsins sem þó er í raun ekkert annað en fé- lagsgjald safnaðarmeðlimanna, en ekki fjárveiting á fjárlögum eins og sumir virðast hafa misskilið. Í þessu sambandi skal það rifjað upp að þegar undirritaður hóf störf sem sóknarprestur í Vík í Mýrdal árið 1982 tíðkaðist það enn að gjald- keri sóknarnefndar gekk fyrir hvers manns dyr til að innheimta sókn- argjaldið. Ég gekkst þess vegna fljótlega fyrir því að semja við sýslu- manninn, sem á þeim tíma var inn- heimtumaður opinberra gjalda, um að hann annaðist þessa innheimtu svipað og gjaldheimtan í Reykjavík gerði þá fyrir söfnuðina í höfuðborg- inni. Á þessum tíma vissu allir hverjum þessar tekjur tilheyrðu. Þegar staðgreiðsla skatta var tek- in upp vildi ríkisvaldið útrýma öllum „nefsköttum“. Því var kirkjunni og öðrum trúfélögum gert það tilboð, að ríkið skyldi taka að sér að inn- heimta og síðan skila sókn- argjöldum til réttra aðila, sem til- tekið hlutfall af tekjuskatti. Var það fyrirkomulag síðan fest í lög með gildandi lögum um sóknargjöld o.fl. nr. 91/1987. Í greinargerð með frumvarpi til þeirra laga segir að það meginsjón- armið hafi verið haft við tillögugerð- ina að trúfélögin haldi tekjustofnum sínum óskertum, miðað við það sem þau hafi áður haft. Jafnframt sé mikilvægt að reglur sem settar verði tryggi stöðugleika á tekju- stofnum þeirra. Þá segir í grein- argerðinni að kostir þeirrar leiðar, sem valin var við að reikna út og skipta umræddum gjöldum, séu einkum þeir að hún sé einföld í framkvæmd, hún tryggi til fram- búðar stöðugleika á umræddum tekjustofnum og fylgi tekjubreyt- ingum. Þetta auðveldi trúfélögunum að áætla tekjur sínar og byggja fjár- hagsáætlanir á þeim. Nú blasir hins vegar við að við þetta hefur ekki verið staðið heldur allir samningar brotnir og loforð svikin. Staðreyndin er sú að skil rík- isins á innheimtum sóknargjöldum hafa verið skorin þannig niður að ríkið stendur trúfélögunum aðeins skil á tæplega tveimur þriðju þeirra sóknargjalda sem innheimt eru. Af- gangurinn er látinn renna í rík- issjóð. Verður það að teljast nokkuð rausnarleg innheimtuþóknun, svo ekki sé fastar að orði kveðið. Sumir vildu jafnvel taka sér í munn mun sterkari orð um þetta framferði og halda því fram að farið hafi verið ófrjálsri hendi um sjóði trúfélag- anna. Hlýtur það því að vera ský- laus krafa þeirra að sú skerðing, sem orðin er, verði leiðrétt. Því vart verður því trúað að stjórnvöld ætli sér í alvöru að leggja starfsemi trú- félaganna í rúst eins og nú virðist stefna í. Eftir Gísla Jónasson » Staðreyndin er sú að skil ríkisins á inn- heimtum sóknargjöld- um hafa verið skorin þannig niður að ríkið stendur trúfélögunum aðeins skil á tæplega tveimur þriðju þeirra sóknargjalda sem inn- heimt eru. Afgangurinn er látinn renna í rík- issjóð. Gísli Jónasson Höfundur er prófastur í Reykjavíkurprófastsdæmi eystra. Ætla stjórnvöld að leggja starfsemi trúfélaganna í rúst? Þjóðkirkjan, tekjur af sóknargjöldumm.v.með- alfjölgun milli ára 2010 – 2012 og án úrsagna Þróun fjárveitinga, önnur gjöld en laun,meðaltal stofnana IRR sem hlutu almennar verðbætur fjárlaga Þróun vísitölu neyslu- verðs (áætluð fyrir 2012) 130 120 110 100 90 80 70 2008 2009 2010 2011 2012 100 128,19 105,44 79,4 Í fannhvítri borg Töluverður snjór er á götum og gangstéttum Reykjavíkur og því eiga bæði bréf- og blaðberar höfuðborgarinnar talsvert erfiðara með að komast leiðar sinnar. Kristinn
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.