SunnudagsMogginn - 29.01.2012, Side 6

6 29. janúar 2012
Margt áhugavert kemur fram í nýrri landskönnun á
mataræði Íslendinga sem gerð var á vegum embætt-
is Landlæknis, Matvælastofnunar og Rannsókn-
arstofu í næringarfræði og kynnt var í vikunni. Kann-
aðar voru matarvenjur 1.312 manns á aldrinum
18-80 ára árin 2010 og 2011.
Vegna efnahagsbreytinganna sem urðu árið 2008
var spurt um hugsanleg áhrif þeirra á efnahag og
fæðuval þátttakanda. Fjórðungur einstaklinganna
sagðist eiga erfitt með að ná endum saman fjárhags-
lega eftir breytingarnar og þriðjungur þátttakenda
taldi efnahagsbreytingarnar hafa haft áhrif á fæðuval
sitt, heldur fleiri konur en karlar. Meirihluti þátttak-
enda sagðist þó ekki hafa breytt neyslu á fiski,
ávöxtum, grænmeti og farsvörum. Hins vegar hafði
meirihlutinn minnkað neyslu á sælgæti, gos-
drykkjum og skyndibita.
Helmingur þeirra sem sögðu að efnahagsbreyting-
arnar hefðu haft áhrif á fæðuval sitt, sagðist hafa
minnkað neyslu á sælgæti og gosdrykkjum og tveir
þriðju sögðust hafa minnkað skyndibitafæði. Fleiri
konur á aldrinum 18-30 ára höfðu minnkað ávaxta-
neyslu eftir efnahagshrunið fremur en aukið hana
eða haldið neyslunni óbreyttri. Neysla á sælgæti,
gosdrykkjum og skyndibita hélst óbreytt hjá flestum
sem voru komnir yfir sextugt. Eins var neysla á gos-
drykkjum óbreytt hjá helmingi kvenna.
Færri skyndibitar eftir hrun hérlendis
Aðdráttarafl skyndibita? Þessa mynd tók næringar-
ráðgjafinn Karen Hanrahan árið 2008. McDonald’s-
borgarinn til hægri er frá 2008 og sá til vinstri er frá
1996. Hanrahan gerði þetta til að sýna að borgarinn
gæti hreinlega ekki myglað. Hann þornaði aðeins upp
og lyktaði fremur skringilega en breyttist annars
mjög lítið á þessum tólf árum.
Rokkarinn Alex James skrifar viku-legan pistil í The Sun um mat en síð-asti pistill hans hefur verið umtal-aður í Bretlandi. Þar skrifar hann um
skyndibitamat sem er í sókn í landinu þrátt
fyrir efnahagslægð. Keðjubakaríið Greggs upp-
lýsti nýverið að söluaukning hefði verið 5,1%
hjá fyrirtækinu á síðasta ári og það hefði í
hyggju að opna 90 útibú til viðbótar í Bretlandi.
Konungur skyndibitans, McDonald’s er líka á
uppleið en heimsóknir árið 2011 voru 90 millj-
ónum fleiri en árið á undan. Til viðbótar er
meira en helmingur af þeim máltíðum sem
Bretar borða úti af skyndibitastöðum.
Þrjár milljónir borgara á dag
James ákvað af þessu tilefni að heimsækja
verksmiðjurnar þar sem þessi matur verður til.
Hann segir dag sinn með McDonald’s hafa verið
algjörlega frábæran. Hann vildi skoða allt ferl-
ið, frá nautgrip til Big Mac svo hann byrjaði í
framleiðslufyrirtækinu, OSI Food Solutions,
þar sem þrjár milljónir borgara eru framleiddar
á dag. Verksmiðjan (þetta er sannkallaður mat-
vælaiðnaður) er á stærð við fimm fótboltavelli
og enda 380.000 nautgripir líf sitt þar á ári
hverju. Kjötið er frá 17.000 breskum og írskum
bændum.
Allir borgararnir þurfa að vera eins og segir
James skyndibitakeðjuna hafa gert framleiðsl-
una að list. Borgararnir eru síðan sprautaðir
með fljótandi köfnunarefni og segir James að
ofurkokkurinn vísindalegi, Heston Blumen-
thal, hafi fengið hugmyndina þaðan en ekki öf-
ugt. Blumenthal er eigandi veitingastaðarins
The Fat Duck, sem er með þrjár Michelin-
stjörnur og hefur verið valinn besti veitinga-
staðurinn í heimi.
Borgararnir eru síðan frystir og borðaðir í
Bretlandi ekki seinna en eftir 14-20 daga.
Líkir McDonald’s við Michelin-veitingastað
James var mjög hrifinn eftir heimsókn á McDo-
nald’s-stað í verslunarmiðstöð í Leicester, sem
er aðeins eitt af 1.196 útibúum í Bretlandi. Eftir
heimsóknina lét hann eftirfarandi ummæli
falla, sem hafa verið rædd fram og til baka í
bresku pressunni og ekki síður á Twitter eftir
birtingu greinarinnar.
„Það var frábært að komast bakvið af-
greiðsluborðið. Það er fullt af flottum græjum
þarna og að mörgu leyti líkist þetta veit-
ingastað með Michelin-stjörnu. Þegar það er
mikið að gera í Michelin-eldhúsi eru allir
kokkarnir uppteknir við að setja réttina saman
úr fyrirfram tilbúnum pörtum, sem er í raun og
veru það saman og á sér stað á McDonald’s.“
The Guardian efndi til samtals milli mat-
arblaðamanna af þessu tilefni. „Fólk virðist
virkilega reitt því að „einn af okkur“ sýni
skyndibitakeðjum þennan stuðning, ekki síst í
svona öflugum miðli. Mér finnst hann hafa
rangt fyrir sér og finnst það vera óábyrgt að
verja skyndibita í stærsta slúðurblaðinu,“
skrifaði Tim Hayward ristjóri Fire & Knives.
Hann og fleiri eru sammála um að það vanti
greinilega meiri umræðu um mat og það þurfi
að ná til fleiri á breiðari vettvangi. Hayward
skrifar ennfremur: „Það að hann skrifi þetta,
The Sun vilji birta þetta og lesendurnir lesi
þetta bendir til þess að umræðan um mat, frá
fjölmiðlum og ríkisstjórninni, þurfi tilfinn-
anlega að ná til mikilvægasta hópsins.“
James hefur fengið yfir sig svívirðingar vegna
þessa og verið kallaður „milljónamæringur og
áhugabóndi“ sem hafi ekki mikið vit á einu eða
neinu en hann hefur sannarlega hreyft við
matarhjarta Bretanna.
Skyndi-
bitinn
upphafinn
Alex James rit-
aði pistil í The
Sun til varnar
óhollustunni
Alex James er ekki lengur í sollinum í borginni heldur er hann að búa til osta í sveitinni.
Vikuspegill
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
Greinin í The Sun hefur vakið mikla athygli.
Alex James er fæddur
í Bournemouth í Eng-
landi þann 21. nóv-
ember árið 1968 og
er því 43 ára. Hann
varð frægur sem
bassaleikari rokk-
sveitarinnar Blur og
telst til Íslandsvina
ásamt söngvaranum
Damon Albarn. Hann
hefur getið sér gott
orð sem blaðamaður
og dálkahöfundur.
Hann er fluttur á
bóndabæ í Oxfor-
dshire og býr þar til
eigin ost.
Bassaleik-
ari Blur
- nýr auglýsingamiðill
 569-1100finnur@mbl.is