Morgunblaðið - 25.04.2012, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. APRÍL 2012
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Frumvörp um fiskveiðistjórn og
veiðigjöld ganga mjög nærri
stjórnarskrárvörðum eignarrétt-
indum einstaklinga, sem eiga sjávar-
útvegsfyrirtæki, segir í áliti Bona-
fide lögmanna, þeirra Lúðvíks
Bergvinssonar og Sigurvins Ólafs-
sonar.
„Enn fremur verður ekki betur
séð en að ákvæði um álagningu og
innheimtu sérstaks veiðigjalds fari
gegn banni stjórnarskrárinnar um
afturvirka skattheimtu,“ en í um-
fjöllun um þetta atriði var 77. grein
stjórnarskrárinnar skoðuð. Þá segir
að auk þess leiki vafi á um að ákvæð-
in að baki skattlagningunni uppfylli
skilyrði stjórnarskrár um skýrleika.
Miklir hagsmunir TM
Tryggingamiðstöðin fékk lög-
mennina til að vinna álitsgerð um
frumvörpin, en tengsl TM við fyrir-
tæki í sjávarútvegi eru mikil. Í fyrra
stóðu félög tengd sjávarútvegi undir
25-30% af iðgjöldum TM, aflaverð-
mæti skipa sem tryggð voru hjá
fyrirtækinu nam um 83,5 milljörðum
á síðasta fiskveiðiári og fjöldi ís-
lenskra skipa og báta sem TM
tryggir er um 500. Um tvö þúsund
sjómenn voru tryggðir hjá félaginu á
síðasta ári. Þá fer TM með eignar-
hlut í HB Granda og Samherja.
Í samantekt segja lögmennirnir
að með frumvörpunum sé gengið
mjög nærri margvíslegum réttind-
um sem stjórnarskrárgjafinn hefur
talið nauðsynlegt að vernda og því
líklegt að verði þau að lögum
óbreytt muni hefjast miklar og lang-
varandi deilur fyrir dómstólum um
réttmæti laganna. Segir þar að hug-
myndir frumvarpshöfunda séu ekki
líklegar til að skapa sátt um um-
hverfi fyrirtækja í sjávarútvegi,
„þrátt fyrir að það sé yfirlýstur til-
gangur þeirra“.
Verði frumvörpin að lögum muni
nýjar reglur hafa mikil áhrif á þróun
sjávarútvegsfyrirtækja á næstu
Gengið mjög
nærri margvís-
legum réttindum
 Líklegt að miklar og langvarandi
deilur hefjist fyrir dómstólum
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„Meginniðurstaða KPMG er að
vinna þurfi frumvörpin betur. Veiga-
mestu rökin fyrir því eru þau að það
er verið að ráðast í grundvallar-
breytingar á fiskveiðistjórnunar-
kerfinu og þeirri
stýringu á afla-
hlutdeildum sem
er við lýði. Á það
skortir að sýnt sé
fram á að þau
markmið sem sett
eru fram í frum-
vörpunum náist
með fyrirhuguð-
um breytingum,“
segir Sigurður
Jónsson, fram-
kvæmdastjóri KPMG, um umsögn
endurskoðunarfyrirtækisins um
kvótafrumvörp ríkisstjórnarinnar.
„Mörg atriði í frumvörpunum eru
óskýr. Samkvæmt frumvörpunum
verður sjávarútvegsráðherra fært
býsna mikið vald. Áður en það skref
er stigið þarf það vald að vera betur
skilgreint,“ segir Sigurður og víkur
að áhrifum fyrirhugaðra veiðigjalda,
þá fyrst og fremst sérstaka veiði-
gjaldsins, á rekstur skuldsettra út-
gerða.
Myndu ekki ráða við gjaldið
„Útgerðarfyrirtæki með 50%
skuldsetningu stendur þetta ekki af
sér að óbreyttu. Við fórum hins veg-
ar ekki út í að greina hversu mörg
fyrirtæki kæmust í vanda vegna
veiðigjaldsins. Annar óvissuþáttur
er að ríkið ætlar sér að deila út afla-
hlutdeild. Hluti á að fara í nýliðun og
á nýja staði. Útfærslan á því liggur
hins vegar ekki fyrir,“ segir Sigurð-
ur sem telur frumvörpin muni hafa
áhrif til lækkunar á afkomu grein-
arinnar. „Lögfesting frumvarpanna
leiðir til þess að fjármunir eru teknir
úr greininni. Þetta mun því klárlega
draga úr fjárfestingu og við höfum
líka áhyggjur að þetta dragi líka úr
hagkvæmni og framþróun. Þegar á
heildina er litið kemur þetta niður á
framtíðarhagnaði útgerðarinnar,“
segir Sigurður sem heldur áfram og
nefnir hvernig ljóst sé að með breyt-
ingunum sé talsverður tilflutningur
á aflaheimildum framundan, enda sé
það yfirlýst stefna stjórnvalda að
deila út kvótanum til nýliða.
Skattleggja eigi greinina í aukn-
um mæli með veiðigjaldi til að arð-
urinn renni til þjóðarinnar en hins
vegar telji KPMG að gjaldtakan
verði of mikil að óbreyttu. „Það virð-
ist vera almenn samstaða um að
menn borgi fyrir auðlindina en okk-
ur virðist þetta flókin og áhættusöm
aðferð. Með því að lögfesta frum-
vörpin eins og þau líta út núna er
verið að skapa margvíslega óvissu. Í
því felst auðvitað heilmikil áhætta.“
Kvótaþing ekki útfært
Í umsögn KPMG er einnig vikið að
áformum um að setja á stofn kvóta-
þing þar sem fram fari viðskipti með
aflaheimildir með uppboðsfyrir-
komulagi. Er þar vísað til áforma
ríkisstjórnarinnar um að skipta afla-
hlutdeildum í tvo flokka. Annars
vegar nýtingarleyfi til útgerða (svo-
nefndan flokk 1) og hins vegar leigu-
pott ríkisins (flokk 2) sem „selur
aflamark (leigir) reglubundið á
markaði, kvótaþingi, yfir fiskveiðiár-
ið“ með það að markmiði „að til verði
virkur markaður með eðlilegri verð-
myndun og nægjanlegum sveigjan-
leika“. Bent er á í umsögn KPMG að
í frumvarpinu um stjórn fiskveiða sé
hins vegar ekki að finna ákvæði um
hvernig kvótaþing skuli starfa held-
ur sé gert ráð fyrir að ráðherra setji
reglugerð þar um.
Varhugaverð nálgun
Starfsemi kvótaþings sé afar
mikilvæg þegar draga á upp heild-
armynd af áhrifum lagafrumvarps-
ins um stjórn fiskveiða. Því sé brýnt
að áður en frumvarpið verði afgreitt
af Alþingi liggi fyrir með skýrum
hætti eftir hvaða reglum kvótaþingi
sé ætlað að starfa og hvaða skilmálar
þar eiga að gilda gagnvart þeim sem
þar vilja eiga viðskipti.
„Það er varhugavert að setja ann-
ars vegar fram hugmyndir um
kvótaþing þar sem áhugasamir bjóði
í aflaheimildir á til þess að gera
frjálsum markaði og ætla sér hins
vegar að setja þeim frjálsa uppboðs-
markaði fjölmargar reglur og höml-
ur, svo sem um upphæðir, magn og
fjölda viðskipta.
Hætta er á því að slíkur markaður
þjóni ekki þeim tilgangi að tryggja
seljendum (ríkinu) sem hæst verð og
um leið að gefa nýliðum og vel rekn-
um útgerðum tækifæri til að auka
aflahlutdeild sína. Það að bjóða upp
aflaheimildir til eins árs er of stuttur
tími og mun að öllum líkindum leiða
til ,,yfirboða“ á markaði og offjár-
festinga í margvíslegum búnaði.
Skynsamlegra væri að bjóða upp
heimildir til fleiri ára í senn. Í upp-
hafi mæti hugsa sér að hafa gildis-
tímann breytilegan til að tryggja að í
framtíðinni verði ávallt heimildir til
sölu á markaði,“ segir í umsögninni.
Frumvörpin ekki hugsuð til enda
Morgunblaðið/Ómar
Fiskmarkaður Íslands KPMG gerir athugasemdir við áform ríkisstjórnarinnar um kvótaþing.
 KPMG telur að betur þurfi að skilgreina hvernig ná eigi helstu markmiðum kvótafrumvarpanna
 Telur skuldsettar útgerðir ekki munu ráða við veiðigjaldið  Kvótaþing ekki nógu vel útfært
Sigurður
Jónsson
Til að glöggva sig á
áhrifum fyrirhugaðs
veiðigjalds taka
endurskoðendur
KPMG dæmi af þeim
áhrifum sem það
hefði á útgerð með
40% eiginfjárhlutfall.
Eignir hins ímyndaða félags eru
12.652.500 milljónir króna, eða
12,6 milljarðar, og skuldirnar
7.591.500 milljónir, um 7,6 millj-
arðar. Eigið fé er 5.061.000 millj-
ónir króna og er því 40% af 12,6
milljarða eignum.
KPMG telur veruleg umskipti
mundu verða á rekstr-
inum.
Þannig lækka eignir
hins ímyndaða félags
um 3.139.500 milljónir
króna niður í
9.513.000 krónur.
Skuldirnar standa í stað en eig-
infjárhlutfall lækkar til jafns við
rýrnandi eignir. Hefur það þær af-
leiðingar að eiginfjárhlutfallið lækk-
ar úr 40% og niður í 20,2%. Segir í
niðurlagi umsagnarinnar að KPMG
telji að kvótafrumvörpin hvetji í
óbreyttri mynd til skammtímahugs-
unar og dragi úr nýsköpun.
Eiginfjárhlutfallið myndi hrapa
KPMG TEKUR ÍMYNDAÐ DÆMI
Skapaðu góðar minningar
með parketi frá Boen
Ármúla 32 · 108 Reykjavík · Sími 568 1888 · parketoggolf.is · Þú finnur okkur líka á Facebook
Parket & gólf - Sérfræðingar í gólfefnum!
Norskt viðarparket með 5g smellukerfi
sem gerir lögnina einfalda og fljótlega.