Morgunblaðið - 04.10.2012, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. OKTÓBER 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Eftir því semnánar errýnt í at-
vinnuástandið þeim
mun skýrara verð-
ur hve lítill árangur
hefur náðst hér á landi í tíð nú-
verandi ríkisstjórnar. Áróður
stjórnvalda gengur allur út á að
hér hafi mikil þrekvirki verið
unnin og ráðherrar eru jafnvel
farnir að ferðast á milli landa til
að fjalla um meint efnahags-
undur sem hér hafi orðið á síð-
ustu misserum. Einn þeirra
hyggst á næstunni halda til
Spánar og ræða um efnahags-
ástandið hér undir yfirskriftinni
Goðsögn eða veruleiki? og telja
má líkur á að þar verði reynt að
færa rök að því að hér sé
ástandið lyginni líkast. Það
skyldi þó ekki vera.
Spánverjum verður þá vænt-
anlega boðið upp á sama söng
og Íslendingar hafa mátt þola
að undanförnu úr þessari átt,
þar sem því er haldið fram að
hér hafi mikil undur gerst og
allt sé það núverandi ríkisstjórn
að þakka.
Segja má að við hæfi sé að
þessi fyrirlestur verði fluttur í
atvinnuleysinu á Spáni, því að
þar er enn verra atvinnuástand
en hér, enda Spánn mátt búa við
evruna og hefur því ekki náð sér
á strik. Sem kunnugt er vilja
stjórnvöld hér á landi jafna
þennan mun með því að koma
Íslandi einnig inn í evruna og er
umræddur ræðumaður, at-
vinnumálaráðherrann, í hópi
þeirra sem sótti um aðild að evr-
unni.
En í íslenskum atvinnu-
málum er ekki allt sem sýnist og
túlkun ríkisstjórnarinnar á op-
inberum tölum varasöm í besta
falli. Nýlega var á
vegum Sambands
íslenskra sveitarfé-
laga fjallað um
stöðu atvinnumála
og atvinnuleys-
istölur Vinnumálastofnunar
settar í samhengi við tölur um
þá sem þurfa að þiggja fjár-
hagsaðstoð sveitarfélaganna.
Tölur Vinnumálastofnunar
hafa sýnt mun minna atvinnu-
leysi en tölur Hagstofunnar og
þess vegna hefur ríkisstjórnin
gert lítið úr síðarnefndu töl-
unum og sagt þær óáreið-
anlegar þó að vitað sé að þær
gefi í raun gleggri mynd en hin-
ar. En jafnvel þó að miðað sé við
tölurnar sem ríkisstjórnin vel-
ur, en bætt við fjölda atvinnu-
lausra þeim sem fá fjárhags-
aðstoð vegna atvinnuleysis, eins
og gert er í greiningu Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga,
hækkar hlutfall atvinnulausra
verulega. Í júní sl. er hlutfallið
ekki 4,8% eins og tölurnar sem
ríkisstjórnin vill kynna hljóða
upp á, heldur 6,4%.
Við þetta þyrfti svo að bæta
öllum þeim sem eru í svoköll-
uðum námsúrræðum eða ýms-
um vinnumarkaðsaðgerðum og
þeim sem ekki uppfylla skilyrði
um fjárhagsaðstoð svo nokkuð
sé nefnt. Ennfremur þyrfti að
sjálfsögðu að bæta við þeim sem
flúið hafa atvinnuástandið til
Noregs og annarra landa og
hafa með þeim hætti fallið út af
atvinnuleysisskrá.
Fullyrða má að þessa fólks
verði í engu getið í væntanlegri
ræðu á Spáni um goðsagnarver-
urnar sem stýra efnahags-
málum hér á landi. Veruleikinn
má ekki spilla umfjöllun um af-
rek þeirra vera.
Nú á að dreifa rangri
túlkun hagtalna á
erlendri grundu}
Goðsögnin til Spánar
Sérkennilegfréttanálgun
Ríkisútvarpsins
vekur sífellt furðu.
Andríki vekur at-
hygli á því hvernig
fjallað var um
sams konar mál,
meint brot á jafn-
réttisákvæðum,
þar sem tveir ráð-
herrar komu við sögu:
„Í úttekt Viðskiptablaðsins
kemur fram að fréttastofa Rík-
isútvarpsins minntist 28 sinnum
á mál Ögmundar Jónassonar en
aðeins átta sinnum kom mál for-
sætisráðherrans Jóhönnu við
sögu í fréttum. Og mál Jóhönnu
rataði aldrei í sjónvarp ríkisins
en mál Ögmundar komst þang-
að sjö sinnum. Til samanburðar
má nefna að samkvæmt sam-
antektinni sagði Morgunblaðið
nákvæmlega jafn oft frá máli
Jóhönnu og máli Ögmundar.
Og hvernig var
með það þegar Jó-
hanna Sigurð-
ardóttir rak for-
mann
stjórnarnefndar um
málefni fatlaðra úr
starfi, fyrir engar
sakir? Honum voru
dæmdar bætur fyrir
það offors Jóhönnu.
Eftir að þögn Ríkissjón-
varpsins um málið hafði verið
harðlega gagnrýnd lét Kast-
ljósið svo lítið að taka stutt við-
tal við Jóhönnu um málið, við-
talið var tekið á gangi
þinghússins og málið aldrei
nefnt síðan. En ef í hlut hefði
átt ráðherra sem ekki nýtur vel-
vildar í Efstaleiti hefði vart
þurft að efast um áhugann og
fréttaflutninginn. Þá hefðu ekki
allir verið búnir að gleyma mál-
inu þegar jafnréttislagamál
Jóhönnu kom upp.“
Óháð fréttastofa
gæti verið rök fyrir
áframhaldandi op-
inberum rekstri á
útvarpi. Misnotuð
fréttastofa er það
ekki}
Dæmum fjölgar
J
óhanna Sigurðardóttir, sem senn
lætur af formennsku í Samfylking-
unni, mun alveg örugglega fá góð
eftirmæli og í fyllingu tímans mun
metnaðarfullur sagnfræðingur
skrifa veglega ævisögu hennar. Þar mun hið
illa karlveldi vitanlega fá á baukinn fyrir að
hafa stöðugt lagt steina í götu kvenskörungs-
ins. Öðruvísi getur söguskoðunin varla orðið
þegar fyrsti kvenforsætisráðherra þjóð-
arinnar á í hlut.
Jóhönnu má hrósa fyrir ýmislegt, eins og
vinnusemi, þrautseigju og úthald. Hún er líka
blessunarlega laus við athyglisýki sem of
margir nútímamenn þjást af. Hún er vissulega
þrjósk en sá eiginleiki hefur fleytt henni
áfram því sá sem er þrjóskur gefst ekki upp í
mótlæti heldur fer eigin leiðir, án þess að velta
því mikið fyrir sér hvað öðrum finnst. Og Jóhanna hefur
ekkert sérlega verið að huga að tilfinningalífi flokks-
manna sinna heldur arkað áfram sinn eigin veg með
flokkinn í taumi þótt óneitanlega hafi fækkað í hópnum
eftir því sem á gönguna hefur liðið.
Sem formaður Samfylkingar hefur Jóhanna ótrauð
fært flokk sinn til vinstri og gert hann ómögulegan val-
kost fyrir þá sem fylgja miðjustefnu eða eru hægri krat-
ar. Næsti formaður Samfylkingarinnar – hvort sem það
verður Árni Páll Árnason eða Katrín Júlíusdóttir – hefur
vonandi næga skynsemi til að færa Samfylkinguna í átt
að miðjunni. Hófsamt og framfarasinnað fólk getur ekki
kosið flokk sem virðist vera í stanslausri
eftirhermukeppni við Vinstri græna og á í
stöðugu karpi við atvinnurekendur og for-
svarsmenn atvinnulífsins. Stöðugur hræðslu-
áróður gegn Sjálfstæðisflokknum er síðan
farinn að virka sem heimskuleg þráhyggja og
að líkja þeim flokki við harðlínumenn í Repú-
blikanaflokknum í Bandaríkjunum, eins og
sumir samfylkingarmenn gera, er beinlínis
móðgun við skynsemi manns. Vinstri grænir
geta leyft sér að tala af ofsa gegn borg-
aralegum flokki sem talar fyrir frelsi ein-
staklings og frjálsri samkeppni. Nútímalegir
jafnaðarmenn geta ekki leyft sér það. En
sennilega á Samfylkingin nú um stundir lítið
sameiginlegt með nútímalegum jafn-
aðarmönnum, sem margir hverjir munu kjósa
Sjálfstæðisflokkinn í næstu kosningum, ekki
síst ef Hanna Birna Kristjánsdóttir fær þar braut-
argengi.
Það má virða Jóhönnu Sigurðardóttur fyrir eitt og
annað og svo sannarlega kunni hún að hætta. Nú þarf
Samfylkingin að finna sér nýjan formann og þar þarf að
vanda valið. Nýr formaður verður að marka nýjar
áherslur og víkja af vinstri brautinni ætli hann að stækka
flokk sinn en ekki minnka hann. Innan Samfylkingar hef-
ur verið unnið ötullega að því síðustu misserin að flæma
fólk frá fylgi við flokkinn. Nýr formaður ætti að huga að
því að fá þetta sama fólk til að snúa aftur til flokksins. En
kannski er það þegar orðið of seint. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Samfylkingin án Jóhönnu
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
V
eðurstofa Íslands vinnur
að endurbótum á vökt-
unarkerfinu sem notað
er til þess að fylgjast
með vatnafari hér á
landi. Kerfið mun streyma gögnum
frá mælistöðvum í rauntíma, greina
þau, birta og senda út viðvaranir með
sjálfvirkum hætti ef þörf krefur. Þá
verða vefmyndavélar tengdar kerf-
inu. Afraksturinn mun m.a. birtast í
mun ítarlegri upplýsingum á netinu.
Veðurstofan hefur annast eftirlit með
flóðum og flóðaviðvaranir frá árinu
2009. Þar vinna nú níu starfsmenn í
fullu starfi við vatnamælingar og
vöktun vatnsfalla.
Þetta var á meðal þess sem kom
fram í fyrirlestrum þeirra Matthews
James Roberts, verkefnisstjóra
vatnaváreftirlits, og Emmanuels
Pierre Pagneux, sérfræðings í flóða-
rannsóknum, hjá Veðurstofu Íslands
í gær. Yfirskrift fyrirlestursins var
Vatnavá á Íslandi, hættumat, eftirlit
og viðvaranir.
Matthew J. Roberts gerði grein
fyrir hinum ýmsu tegundum flóða
sem geta orðið hér á landi. Fyrst að
telja eru flóð sem rekja má til veðurs
eins og leysingaflóð eða flóð vegna
klakastíflna í ám. Þar á meðal eru
vetrarflóð sem menn þekkja vel á
Suður- og Vesturlandi, vorflóð á
Norðurlandi og haustflóð á Austur-
landi. Þá hafa orðið sjávarflóð við
strendur vegna mikils álandsvinds og
háflæðis og eins vegna flóðbylgna.
Jarðskriður eða snjóflóð sem ganga
fram í sjó í fjörðum geta einnig valdið
flóðbylgjum.
Hættumat vegna flóða
Jökulhlaup hafa valdið hvað mest-
um flóðum hér á landi. Þau geta kom-
ið úr lónum við jökuljaðra, eins og
t.d. Súluhlaup úr Grænalóni. Einnig
úr lónum sem myndast þar sem jarð-
hiti er undir jökli eins og Skeiðar-
árhlaup og Skaftárhlaup. Síðast en
ekki síst jökulhlaup sem verða vegna
eldsumbrota undir jökli eins og
Kötluhlaupin og Skeiðarárhlaupið í
nóvember 1996.
Helstu hættusvæði jökulhlaupa
eru ef Katla gýs og hlaupið fer til
vesturs, það er niður Þórsmörk og
um Suðurlandsundirlendið. Kötlu-
hlaup til austurs eða suður Mýrdals-
sand valda einnig hættu. Þá valda
hlaup sem geta farið niður hlíðar
Eyjafjallajökuls við eldsumbrot
hættu og sama gildir um hlaup niður
hlíðar Öræfajökuls vegna eldgoss
eins og raunin varð í gosunum 1727
og 1362. Eins geta komið hlaup frá
vestanverðum Vatnajökli við elds-
umbrot og valdið flóðum í Jökulsá á
Fjöllum, eða Skjálfandafljóti, Köldu-
kvísl og Tungnaá, Skaftá, Djúpá og
Hverfisfljóti eða ám frá Skeið-
arárjökli.
Vatnamælingar hafa reynst mjög
mikilvægar eins og raunin varð í
Eyjafjallajökulsgosinu. Vatnamælir
við útfall lónsins við Gígjökul sýndi
að þar var hafið hlaup og því var
hægt að rjúfa þjóðveginn við Mark-
arfljótsbrú í tíma og forða brúnni frá
því að fara í hlaupinu.
Rennslisbreytingar í vatnsföllum
geta komið fram með mikilli ná-
kvæmni á nálægum jarðskjálftamæl-
um. Aukið streymi vatnsins veldur þá
auknum óróa á jarðskjálftamælinum.
Hlaupið í Múlakvísl 9. júlí í fyrra kom
t.d. fram á jarðskjálftamæli á Lágu-
hvolum.
Emmanuel Pierre Pagneux fjallaði
um hættumat vegna flóða af völdum
veðurs eða jarðelda hér á landi. Þar
er m.a. lagt mat á þá hættu sem fólki
og mannvirkjum getur stafað af
mögulegum flóðum. Hann gerði einn-
ig grein fyrir því hvernig hættan
eykst með aukinni flóðdýpt, flóð-
hraða og auknu braki á reki.
Vandlega er fylgst
með vatnavöxtum
Morgunblaðið/RAX
Allt á floti Flóð geta komið vegna veðurs, eldgosa eða sjávarflóða svo nokk-
uð sé nefnt. Veðurstofan fylgist með vatnavöxtum og metur flóðahættu.
Fyrirlesturinn um vatnavá á Ís-
landi, sem haldinn var í Þjóð-
minjasafninu í gær, var sá fjórði
í röð hádegisfyrirlestra um vatn
sem umhverfis- og auðlinda-
ráðuneytið, Landgræðsla rík-
isins, Umhverfisstofnun, Veð-
urstofa Íslands og Vatnafræði-
nefndin standa fyrir.
Yfirskrift fyrirlestranna er
„Má bjóða þér vatn?“ Efnt var
til fyrirlestraraðarinnar í tilefni
af evrópsku ári vatnsins. Síðasti
fyrirlesturinn verður í nóvember
og mun hann fjalla um vatn í
menningu og listum.
„Má bjóða
þér vatn?“
FYRIRLESTRARÖÐ UM VATN
Í ÝMSU SAMHENGI
Jökulhlaup Mikið hlaup kom í Mark-
arfljót í eldgosinu í Eyjafjallajökli.