Morgunblaðið - 04.10.2012, Qupperneq 33

MINNINGAR 33
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. OKTÓBER 2012
Fyrstu minningar mínar um
pabba eru þegar hann svæfði
okkur börnin sín. Við vorum
fjögur og stutt á milli okkar í
aldri. Þegar hið yngsta okkar
fæddist var það elsta sex ára.
Það var því oft mjög kátt í leikj-
um okkar sem stundum gátu þó
endað í miklum ólátum. Það hef-
ur því sjálfsagt verið mömmu
mikil hvíld í eldamennsku og
uppvaski þegar pabbi kom úr
vinnu. Þá tók hann við óláta-
belgjunum, sagði okkur sögur
sem hann samdi jafnóðum og
það var vandalítið að fá okkur til
að fara að sofa á skikkanlegum
tíma því svo spennt vorum við að
heyra framhaldið á hverju
kvöldi.
Hann var mikill prakkari og
hafði einstaklega gaman af orða-
leikjum og gátum. Hann gat
gert rökföstustu menn ringlaða
þegar hann beitti sér vandlega í
að láta þá verða á öndverðum
meiði við sjálfa sig. Hann var
sögumaður góður og skemmti-
sögur hans sérgrein. Aldrei
neinar vífilengjur og kunni
manna best að skilja hismið frá
kjarnanum. Hann var hlátur-
mildur með afbrigðum og hafði
smitandi hlátur.
Pabbi var alinn upp í Bólstað-
arhlíð í Vestmannaeyjum. Hann
talaði ávallt af mikilli hlýju og
væntumþykju um foreldra sína.
Hann var einn í átta systkina
hópi en mikill harmur var kveð-
inn að fjölskyldunni þegar faðir
hans féll frá á besta aldri. Um
áratug síðar varð annað áfall í
fjölskyldunni þegar yngsti bróð-
ir hans, Bjarni Ólafur, hrapaði
til bana við fuglatekju í Bjarna-
rey.
Bólstaðarhlíð var menningar-
heimili í besta skilningi þess
orðs. Útgerðarheimili þar sem
allir þurftu að taka til hendinni
en þess á milli var lesið, sagðar
sögur og sungið. Pabbi leit fyrst
og fremst á sig sem alþýðumann
og er sprottinn úr þeim jarðvegi.
Hann heiðraði þá menningu með
ritverki sínu um íslensk skip og
báta sem gefið var út í níu bind-
um.
Pabbi var söngmaður góður
og söng í kirkjukór Landakirkju.
Best naut hann sín þó við söng
með vinum sínum og á ég fal-
legar minningar um kvöldstund-
ir er vinir þeirra komu í heim-
sókn og lagið var tekið. Ég heyri
í huga mér fallegu Eyjalögin er
þau tóku lagið, Ellý og Hreinn,
Grímur og Begga, Addi og
Baddý, Sigtryggur og Dóra.
Fjörug lög og angurværar mel-
ódíur, milliraddir og svo átti
pabbi það til að jóðla af mikilli
list. Pabbi tók þá ákvörðun ung-
ur maður að bragða ekki áfengi
og þurfti enga söngolíu til að
þessi hópur tæki lagið.
Pabbi var sjarmatröll og lífs-
glaður maður. Hann var góður
dansari og leiddist ekkert að
tjútta við mömmu. Fyrir aðeins
fáum mánuðum kom lagið þeirra
í útvarpinu og pabbi greip
mömmu í fangið og dansaði við
hana. Þótt hann væri frekar
óstyrkur vegna veikinda sinna
skynjaði ég í þessum hæga valsi
fallega ástúð.
Pabbi var kærleiksríkur mað-
✝ Jón Björnsson,fræðiritahöf-
undur frá Bólstað-
arhlíð, var fæddur
17. júní 1924 í Víði-
dal í Vest-
mannaeyjum. Hann
andaðist 4. sept-
ember sl. á Landa-
kotsspítala, 88 ára
að aldri.
Útför Jóns fór
fram frá Dómkirkj-
unni föstudaginn 21. september
2012.
ur með mikið
vænghaf. Þar átt-
um við fjölskyldan
hans vísa hlýju, ör-
yggi og skjól. Og
mikla mikla ást.
Þorgerður.
Þar kom að því,
eins og kemur fyrir
okkur öll, að tjaldið
fellur. Nú var kom-
ið að tengdaföður mínum og góð-
vini Jóni Björnssyni frá Bólstað-
arhlíð að yfirgefa sviðið eftir
frábæra frammistöðu. Í þetta
sinn þýðir ekki að klappa við-
komandi upp þótt vissulega sé
tilefni til. Við sitjum bara þögul í
sætum okkar og förum yfir
frammistöðuna, um annað er
ekki að ræða.
Óhætt er að fullyrða að ekki
þarf Jón að kvíða dómunum. Þó
að dapurleiki sé yfir okkur núna
á kveðjustundinni koma húrra-
hrópin seinna þegar við lítum til
baka og gerum okkur grein fyrir
þeim góðu áhrifum sem hann
hafði á líf okkar. Ég er ekki viss
um að við sem þekktum og um-
gengumst Jón hvað mest gerum
okkur fulla grein fyrir þeim
áhrifum sem hann hafði á líf
okkar. Sérstaklega vegna þess
að hann reyndi aldrei að halda
fram einhverjum „lífssannind-
um“. Hann einfaldlega bar virð-
ingu fyrir fólki. Kom fram við
unga sem aldna með þeim höfð-
inglega þokka sem einkenndi allt
hans fas. Hann var af þeirri kyn-
slóð sem Ísland ól fyrir seinna
stríð sl. aldar. Kynslóð sem –
eins og segir í frægu kvæði Ása í
Bæ – var ekki „mulið undir“.
Möguleikar til menntunar tak-
markaðir, vinnan og dugnaður-
inn var það sem fleytti mönnum
áfram. Þar stóð Jón sig best,
kom sér upp fallegu heimili og
fjórum börnum ásamt Bryndísi
konu sinni. Það er ekki ætlunin í
þessari stuttu minningargrein að
rekja æviferil Jóns eða feril hans
sem höfundur fræðibóka, það
gera vonandi „mér hæfari
menn“, svo notað sé orðatitæki
hans sjálfs.
Í mínum hug verður það ætíð
persónan Jón Björnsson sem
stendur upp úr. Hjálpsemin,
kímnigáfan, góðvildin, hjarta-
hlýjan, að ógleymdri gestrisn-
inni sem var alveg einstök. Þá
þóttu pönnukökurnar sem hann
bakaði sérstaklega bragðgóðar.
Eftirfarandi er gott dæmi um
gamansemi og gestrisni Jóns.
Ekki alls fyrir löngu kom ég
óvænt til hans, en hann lá þá
fyrir og sagðist vera hálfslappur.
Eins og hans var von og vísa og
þaulkunnugur minni matarlyst
krafðist hann þess að gefa mér
kaffi og baka ofan í mig pönnu-
kökur. Ég reyndi að malda í mó-
inn og benti á að í fyrsta lagi
væri hann hálfslappur og auk
þess væri ég fullfær um að
bjarga mér um kaffi. Í öðru lagi
væri líkamlegt ástand mitt þann-
ig að ég ætti í raun meira erindi
á vigtina en að úða í mig pönnu-
kökum. Jón horfði þá rannsak-
andi á mig og sagði: „Megrun
breytir engu úr því sem komið
er“ og svo hló hann innilega, og
auðvitað fékk ég pönnukökurn-
ar.
Þá er komið að því að rísa úr
sætum og ganga út í lífið, í þetta
sinn án Jóns Björnssonar. Í mín-
um huga verður minningin um
Jón fyrst og fremst minning um
manneskju í bestu merkingu
þess orðs, Manneskju með
stórum staf.
Bogi Agnarsson.
Við andlát Jóns Björnssonar í
Bólstaðarhlíð sjáum við vinir
hans og fjölskylda á bak manni
sem ætíð var léttur í lund og
með bros á vör. Jóni fylgdi gott
andrúmsloft og það var þægilegt
að vera í návist hans. Hátíð var
að sækja þau hjón, Jón og Bryn-
dísi, heim.
Frá vetrarkvöldum eigum við
góðar minningar um boð þeirra
hjóna á einstaklega fallegu
heimili þeirra að Ægisíðu 92.
Allt var fágað og hafði verið val-
ið af vandvirkni og smekkvísi
húsráðenda. Gjarnan voru á
borðum steiktur, reyktur lundi
og úrval íslenskra rétta. Við
andlát Jóns er ánægjulegt að
minnast þessara góðu kvölda.
Jón safnaði af ótrúlegri elju
og áhuga miklum og dýrmætum
upplýsingum um skipaflota Ís-
lendinga, stór og lítil skip og þá
ekki síst ljósmyndum af þeim
bátum og skipum sem hann
komst yfir. Varla er svo skrifað
um íslensk skip að bækur hans
séu ekki við höndina.
Samtals gaf hann út 9 bækur
um íslensk skip og báta. Fyrsta
stórvirkið, Íslensk skip, kom út í
fjórum bindum árið 1990. Í þess-
ari útgáfu var fjallað um á þriðja
þúsund skipa og báta. Eiginkona
Jóns, Bryndís Jónsdóttir, studdi
hann með ráðum og dáð í þessu
áhugamáli hans. Í formála 1.
bindis Íslenskra skipa sem kom
út hjá Iðunni getur Jón þess að
Bryndís hafi safnað upplýsing-
um um sjóslys sem fram koma
um skipin. Í bókum hans er get-
ið um öll íslensk skip sem skráð
hafa verið á Íslandi síðan 1870.
Árið 1999 kom út 4 binda verk
með ljósmyndum og lýsingum á
minni bátum; Íslensk skip –
Bátar. Í formála skrifaði Jón: „Í
verkinu sem hér liggur fyrir er
greint frá rösklega fimm þúsund
og sex hundruð bátum og að
millivísunum meðtöldum eru
flettur alls um tíu þúsund og sjö
hundruð í verkinu öllu. Myndir
eru af um tvö þúsund og fimm
hundruð bátum.“ Árið 1999 kom
einnig út nýtt bindi af Íslenskum
skipum, 5. bindi í þeim flokki.
Æskuheimili Jóns var rómað
fyrir myndarskap og glaðværð,
en foreldrar hans, Ingibjörg
Ólafsdóttir og Björn Bjarnason
vélstjóri, voru sérstakar gæða-
manneskjur og samhent. Þau
eignuðust 8 börn og yfir vetr-
arvertíðina voru þar í fæði og
húsnæði vertíðarmenn, bæði sjó-
menn og landverkafólk, og oft
glatt á hjalla við spil og leiki.
Jón spilaði á harmóníku og sum-
ar systurnar á gítar.
Jón byrjaði ungur sjó-
mennsku eins og títt var í Eyj-
um og var alltaf með miklum
aflamönnum. Hann var með
Óskari í Laugardal á Guðrúnu
VE 163, sem fórst inn af Ellirey
23. febrúar 1953. Með bátnum
fórust fimm menn, en fjórir
komust í gúmmíbjörgunarbát og
var Jón einn þeirra. Rak bátinn í
suðaustan fárviðri upp í Land-
eyjasand og komust allir af. Jón
var heiðraður fyrir framlag sitt
til sögu íslenskra skipa og fékk
hann íslensku fálkaorðuna árið
2003 og árið 1992 heiðursmerki
sjómannadagsins í Eyjum.
Ég þakka Jóni áratuga vin-
áttu við mig og mína fjölskyldu,
en föður mínum, Eyjólfi Gísla-
syni, sem var í 9 vertíðir skip-
stjóri með Emmu, sýndi Jón
alltaf sérstaka tryggð og rækt-
arsemi. Við Anika sendum Bryn-
dísi, börnum þeirra hjóna og
fjölskyldum innilegar samúðar-
kveðjur. Blessuð sé minning
Jóns Björnssonar.
Guðjón Ármann Eyjólfsson.
Elsku afi minn, ég veit að þú
ert kominn á betri stað núna og
líður mun betur en þér leið á
þínum síðustu dögum. Ég
gleymi því aldrei, þegar mömmu
vantaði einu sinni pössun fyrir
mig, þá varst þú ekki lengi að
koma og við hlógum svo mikið,
að við tókum ekki eftir því þegar
mamma fór. Þú sast með mig í
fanginu og við horfðum saman á
Tomma og Jenna og alveg trufl-
uðumst af hlátri.
Aldrei mun ég gleyma rödd-
inni þinni og því sem þú sagðir
vanalega þegar þú hringdir:
„Sæl, elsku Kristín mín,“ og við
spjölluðum saman um lífið og til-
veruna. Þú hjálpaðir mér m.a.s.
við námið, ritgerð o.fl., sem ég
er svo þakklát fyrir.
Og ekki má gleyma ferðum
okkar til Noregs og Englands
þegar við heimsóttum Hannes.
Þegar þú gekkst um bryggjuna í
miðbæ Stavanger og virtir fyrir
þér alla bátana og þekktir hljóð-
in í mótorum gömlu bátanna, þú
hafðir svo gaman af því, elsku afi
minn.
Þú komst til mín í draumi um
daginn, þú labbaðir út úr her-
berginu þínu brosandi og glaður
og talaðir um hvað þér liði of-
boðslega vel og værir á batavegi.
Þegar ég vaknaði um morguninn
ómaði einn af stríðnifrösum þín-
um í höfðinu á mér og mér leið
svo vel og fannst eins og ég hefði
verið að kveðja þig og var sátt
við að sjá þig svona ánægðan og
glaðan.
Ég er svo stolt af að hafa átt
þig sem afa og ég mun aldrei
gleyma öllum góðu stundunum
sem við áttum saman. Ég elska
þig afi Nonni minn. Guð varð-
veiti þig.
Þín
Kristín Björk.
Jón
Björnsson
Elsku besti afi
okkar, nú ert þú lagstur til þinn-
ar hinstu hvílu. Stutt er síðan
amma kvaddi okkur og skrítið
er til þess að hugsa að nú, allt í
einu, séuð þið bæði farin. Heim-
urinn virðist einfaldlega ekki
vera sá sami og hann hefur ver-
ið frá því við munum fyrst eftir
okkur. Það er sárt til þess að
hugsa að nú getum við ekki
lengur farið í heimsókn til
ömmu og afa. Þið tókuð okkur
alltaf opnum örmum, sýnduð
okkur ómælda hlýju og stjanað
var við mann. Það er okkur
minnisstætt hvað þú, kæri afi,
hafðir gaman af því að segja
okkur einstakar sögur frá við-
burðaríku lífi þínu hvort sem um
var að ræða sögur af fjallaferð-
um, ævintýralegum ferðalögum
eða íþróttaafrekum með Val.
Brandararnir voru sjaldan spar-
aðir og þeim fléttað inn í sam-
ræður og sögur. Þú hafðir gam-
an af því að taka fallegar myndir
og halda slidesmyndasýningar
þegar fjölskyldan kom saman.
Það gat þó verið erfitt að sinna
fyrirsætustörfunum sem barn,
þar sem dágóður tími fór oft í að
finna réttu staðsetninguna og
fókusa með nákvæmni. Um-
Egill Á.
Kristbjörnsson
✝ Egill ÁgústKristbjörnsson
fæddist í Reykjavík
24. ágúst 1916.
Hann andaðist á
Droplaugarstöðum
8. september 2012.
Útför Egils fór
fram frá Fossvogs-
kirkju 19. sept-
ember 2012.
hverfi þitt var allt-
af skreytt smáhlut-
um hvort sem það
var heima, í bílnum
eða utandyra. Það
var sérstaklega
gaman að fylgjast
með jólaskreyting-
unum þínum þar
sem litlar fígúrur
og skrautmunir
mættu manni hvert
sem maður leit.
Við hefðum svo gjarnan vilj-
að hafa ykkur hér hjá okkur um
ókomna tíð. En það er huggun
til þess að hugsa að nú eruð þið
samankomin á betri stað. Við
söknum ykkar óendanlega mik-
ið, en eigum margar góðar
minningar sem lifa með okkur
áfram.
Upp um fjöll og firnindi fórst
í ferðir á vit ævintýra þú slóst.
Á rútu, jeppa eða tveimur
jafnfljótum
upp á topp varst kominn
jafnskjótum.
Það furða sig því fáir á
að ástina hafir fundið ferðalagi á.
Vel tilhafður og léttur í lund
ávallt tilbúinn með sögustund.
Slidesmyndasýning sögunum gaf líf,
en fyrirsætustörfin voru börnunum
stundum stríð.
Smáhluti notaðir umhverfi þitt að
skreyta
og gaman var að því að leita.
Elskulegur afi minn,
svo ósköp sár er missir minn.
Þínar sonardætur,
Ingigerður Stella Logadóttir
og Agnes Logadóttir.
Elsku afi Búddi. Þegar ég
hugsa um þig þá hugsa ég um
þig á golfvellinum, það var svo
gaman að sjá hvað þú hafðir
gaman af golfinu og þegar þú
sýndir manni stoltur allar golf-
kúlurnar þínar og gafst manni
stundum eina og eina. En það
var svo skrítið að þegar þú
fyrst veiktist þá var eins og
eitthvað hefði breyst, þú fórst
að spjalla svo mikið og við urð-
um góðir vinir. Vinátta okkar
hélt áfram að vaxa næstu ár
Marteinn Herbert
Kratsch
✝ Marteinn Her-bert Kratsch
fæddist í Reykja-
vík 18. júní 1931.
Hann lést á líkn-
ardeild LSH í
Kópavogi 14. sept-
ember 2012.
Útför Marteins
var gerð frá Frí-
kirkjunni í Reykja-
vík 21. september
2012.
þegar ég kom til
þín og sat hjá þér
eftir skóla eða
vinnu og við spjöll-
uðum um allt á
milli himins og
jarðar. Þér þótti
svo gaman að
stríða hjúkrunar-
fræðingunum og ég
studdi þig heils-
hugar í því. Þegar
þú sagðir mér frá
Björgu og hennar lífi og þegar
við töluðum um presta. Og þeg-
ar þú sagðir mér frá æsku
þinni þar sem ég bý nú í dag.
Minningarnar eru margar
sem ég mun geyma og varð-
veita. Nú veit ég að þú ert
kominn til ömmu og ykkur líð-
ur án efa vel, loksins saman á
ný. Ég lofa að fara varlega eins
og þú baðst mig um. Hvíldu í
friði elsku afi Búddi og knús-
aðu ömmu frá mér.
Guðfinna Betty
Hilmarsdóttir.
Þér konur, með víðfaðma vængi
og vonir, er djarfar blossa.
Þér springið út og ilmið
við ástir, faðmlag og kossa.
Að lokum fölnar og fellur
hver fjóla og anganreyr
en kynslóð af kynslóð fæðist
og kyssir, starfar og deyr.
(Stefán frá Hvítadal)
Með þessum orðum minnist
ég elsku Betu minnar. Hún var
fyrrverandi mágkona mín og
við áttum hug saman eins og
góðar mágkonur hugsa. Ylur,
kærleikur og virðing var á milli
okkar. Hugur minn bjó hjá
henni margar stundir þó að
fjarlægð skildi okkur að oftast
á lífsleiðinni. Við Beta kynnt-
umst fyrst þegar hún var 15
ára unglingur og ég aðeins eldri
og nýtrúlofuð bróður hennar.
Ég tók strax eftir góðlegu,
kímnu og greindarlegu tilliti
hennar. Hún var ætíð orðvör,
grandvör og bráðskemmtileg.
Mér fannst alltaf gaman að
fylgjast með henni í skóla, hún
dúxaði hvað eftir annað og hún
kunni að skemmta sér. Ég
fylgdist með henni máta kjól-
ana sem móðir hennar hún
kæra Fríða mín saumaði og
fóru alltaf vel. Sérstaklega man
Elísabet Jóhanna
Svavarsdóttir
✝ Elísabet Jó-hanna Svav-
arsdóttir fæddist á
Hrútsstöðum í Lax-
árdal í Dalasýslu 8.
apríl 1948. Hún lést
á krabbameinsdeild
Landspítalans við
Hringbraut sunnu-
daginn 5. ágúst sl.
Útför Elísabetar
hefur farið fram í
kyrrþey að hennar
ósk.
ég eftir gula kjóln-
um og gulu skón-
um. Þetta var nú
meiri dýrðin.
Þannig liðu fyrstu
árin en Beta fór til
Noregs og þaðan
komu góð og vel
skrifuð bréf. Hún
hafði frábæra rit-
hönd eins og annað
sem henni var til
lista lagt. Þannig
fylgdist ég með henni úr fjar-
lægð.
Eftir heimkomu var tækifæri
til að endurvekja samveru, en
fljótlega fór að bera á því að
lokað væri í herbergi Betu
minnar og grunsamlegir skór
birtust í ganginum. Afskaplega
mikið pukur en það leystist
þegar hún sagðist ætla að
flytja á Egilsstaði með honum
Óla. Já honum Óla sem varð
seinna maður hennar og saman
eiga þau þrjú mannvænleg
börn.
Þau hjónin eru í mínum huga
sem eitt því samhentari hjón
voru varla til. Ólafur minn og
börn ykkar, Sif, Hlín og Freyr,
ég votta ykkur af mínu hjarta
samúð og ég minnist móður
ykkar og eiginkonu af djúpri
virðingu. Mæt kona er liðin en
minning hennar vermir í hvert
sinn er þið og ég hugsa til
hennar.
Þér konur á eldblysum kveikið,
er kveldsól að viði hnígur
svo reykelsisilmur og andakt
frá ölturum mannanna stígur
unz lyfta sér vængjaðar verur
í vorhvolfin töfrafríð.
Og þetta er sannorð saga
og söm frá ómunatíð.
(Stefán frá Hvítadal)
Kristín Garðarsdóttir.