Morgunblaðið - 01.02.2013, Page 25

UMRÆÐAN 25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. FEBRÚAR 2013
Landsfundur Sjálf-
stæðisflokksins nálg-
ast og virðist sem
menn séu farnir að
viðra þá hugmynd fyrir
næsta kjörtímabil að
selja Landsvirkjun, op-
inbert orkufram-
leiðslufyrirtæki sem
framleiðir 73% allrar
orku á Íslandi, upp í
skuldir sem mynd-
uðust þegar banka- og
peningakerfið hrundi.
Hefur helst verið rædd sú hug-
mynd að selja Landsvirkjun til ís-
lenskra lífeyrissjóða með einhvers-
lags forkaupsrétt íslenska ríkisins
sem allir eru þó sammála um að
verði aldrei nýttur vegna þess hrein-
lega að ríkið myndi aldrei hafa bol-
magn til slíkra kaupa.
Það kann að sýnast fýsilegur kost-
ur að selja Landsvirkjun til lífeyr-
issjóðanna en þó þarf að skoða þær
hugmyndir með sérstakri varfærni í
ljósi þess hvernig lífeyrissjóðirnir
eru reknir; sjóðir sem hafa tapað
rétt undir 500 milljörðum af lífeyri
landsmanna, sjóðir sem hafa skorið
niður réttindi lífeyrisþega um 130
milljarða frá hruni og þurfa um 700
milljarða til að geta staðið við þær
skuldbindingar sem búið er að lofa
sjóðsfélögum. Hver verður til að
mynda arðsemiskrafan hjá lífeyr-
issjóðum með slíkar skuldbindingar
á bakinu? Mun þetta
enda með því að orku-
verð til almennings
mun hækka? Gleymum
því ekki að vegna legu
landsins er Ísland
stærri hluta ársins
bæði kalt og dimmt.
Það þarf engan sér-
fræðing til að sjá að
þær arðsemiskröfur
sem gerðar verða til
Landsvirkjunar verða
gífurlegar við það eitt
að illa reknir lífeyr-
issjóðir með miklar
skuldbindingar á bakinu eignast
hana. Það er vonandi ekki vilji
manna að Íslendingar sitji í dimm-
um og köldum húsum yfir hinn langa
vetrartíma.
Þessi hugmynd um að selja
Landsvirkjun hefur einnig þann
stóra galla hún er óafturkræf.
Landsvirkjun verður bara einka-
vædd einu sinni og því skulum við
halda til haga. Það er engin rík-
isstjórn sem mun standa fyrir rík-
isvæðingu þótt orkuverð fari hér
upp í hæstu hæðir með tilfallandi
lífskjaraskerðingu.
Þá er það einnig spurnarefni
hvort Landsvirkjun verði eins og
Hitaveita Suðurnesja seld fyrir
krónur sem svo hríðfalla í verði enda
liggur það fyrir að krónan gæti
hrunið. Það væri nú varla gott að
selja fyrirtæki sem framleiðir 73%
orku landsins fyrir einhverjar krón-
ur sem verða svo verðlausar.
Í þessu stóra máli er það afar
nauðsynlegt að skynsemin fái að
ráða för en ekki enn ein hugmyndin,
sem gengur þvert á vilja þjóð-
arinnar, um róttækar breytingar á
kerfi sem hefur reynst okkur Íslend-
ingum vel. Slík hugmynd mun bara
valda illindum og deilum.
Þess vegna er það afar nauðsyn-
legt að landsfundur Sjálfstæð-
isflokksins leggist gegn öllum
áformum um að einkavæða Lands-
virkjun enda á slíkur ágreiningur
ekki að vera það veganesti sem
flokkurinn ætlar með inn í komandi
kosningar; ágreiningur um hvort
einkavæða eigi Landsvirkjun eða
ekki.
Slík deila er ekki eitthvað sem
þjóðin þarf á þessum tímapunkti.
Væri frekar betra að skoða hvað
þarf að laga í banka- og pen-
ingakerfinu fyrst og laga það sem
laga þarf. Koma á stöðugleika og
skera niður hjá hinu opinbera.
Það liggur ekkert á að einkavæða
Landsvirkjun. Það liggur hins vegar
á að koma á nauðsynlegum umbót-
um í peninga- og bankakerfinu, um-
bótum sem geta meðal annars
minnkað skuldir hins opinbera.
Gleymum ekki að heilbrigt banka-
og peningakerfi er lífæðin í heil-
brigðu viðskiptaumhverfi.
Það er von flestra landsmanna að
næsta ríkisstjórn, sem verður von-
andi ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks, fari ekki að
valda enn meiri reiði og deilum í
samfélaginu um eitthvert mál sem
má bíða. Veganestið okkar á ekki að
vera ágreiningur um hvort einka-
væða eigi Landsvirkjun eða ekki.
Ítrekað skal að þjóðin þarf ekki slík-
an ágreining; svo sannarlega ekki.
Sala Landsvirkjunar
Eftir Viðar H.
Guðjohnsen » Þess vegna er það af-
ar nauðsynlegt að
landsfundur Sjálfstæð-
isflokksins leggist gegn
öllum áformum um að
einkavæða Lands-
virkjun ...
Viðar H.
Guðjohnsen
Höfundur er lyfjafræðingur og
flokksbundinn sjálfstæðismaður.
Alþjóðavæðingin hefur tekið sinn
toll af getu fólks til lifa sínu lífi í því
hverfi sem það
býr. Frá upphafi
iðnbyltingar varð
verksmiðjumenn-
ingin sveitinni og
bæjarhverfinu yf-
irsterkari, því
iðnvæðingin
leiddi af sér gríð-
arlega stækkun á
bestu stærð
framleiðsluein-
ingar. Það er liðin tíð að fólk þekki
nágranna sína og eigi líf sitt allt í
einu hverfi. Þau eru bara ekki til
þess fallin lengur.
Með tilkomu netsins gæti sumum
hugnast að nú verði fólk enn ein-
angraðra frá hverfinu. Öll þessi
aukna alþjóðavæðing hlýtur nefni-
lega að kalla á enn stærri fram-
leiðslueiningar, ekki satt?
Svarið er nei. Sú stærðarhag-
kvæmni sem næst á hverjum tíma
ræðst af framleiðslulíkaninu – þ.e.,
hverjir framleiða hvað, og hvar vald-
ið yfir framleiðslugetunni liggur – og
svo tækninni sem liggur framleiðsl-
unni til grundvallar. Þökk sé tölvu-
tækni, minnkandi fleti fram-
leiðslutækja, ódýrari vélbúnaði og
aukinni menningarframleiðslu hefur
hentugasta stærð fyrirtækis minnk-
að smám saman samhliða auknum
alþjóðlegum viðskiptum.
Það er enn svolítið í það að ein-
yrkja verði aftur hagkvæmasta
stærð framleiðslu, en það stefnir ört
í það. Bætt fjarskipti og bættur að-
gangur að alþjóðamörkuðum þýðir
að stóriðjumenningin skiptir æ
minna máli.
Ef hlúð verður að þörfum lítilla og
meðalstórra fyrirtækja á næstu ár-
um, og smáiðjustefna rekin í stað
stóriðjustefnu, er fullkomnlega
hugsanlegt að hverfi fari aftur að
verða mikilvægur partur af skipu-
lagi lífsins hjá fólki.
Tæknin gefur og tæknin tekur.
Menning manna ræðst stundum af
furðulegustu breytiþáttum. Þegar
þú eyðir klukkutíma á dag sitjandi í
bíl á leið í eða úr iðnaðarhverfi eða
verslunarhverfi er það klukkutími
sem fer ekki í að lifa og hrærast á
þeim stað sem þú býrð.
Píratar eru nútímalegur al-
þjóðahyggjuflokkur, sem sprettur
upp úr jarðvegi netsins. Með til-
komu netsins varð staðvær þekking-
arframleiðsla og markaðssetning á
heimsvísu raunhæfur og heillandi
valkostur. „Vinna lókalt, starfa gló-
balt,“ eins og einhver orðaði það.
Þetta er sýn pírata, við viljum hag í
heimahaga.
SMÁRI McCARTHY
pírati.
Hagur í heimahaga
Frá Smára McCarthy
Smári McCarthy
Bréf til blaðsins
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar eru á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn "Senda inn
grein" er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið nóg að slá inn kennitölu not-
anda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.
Núna þegar hinn
glæsilegi Icesave-
dómur, sem gerður
var fyrir algjöra til-
viljun og hefði getað
farið öðruvísi, hefur
verið kynntur, þá
finnst mér að við
þurfum að meta hina
fullkomnu óvissu með
útkomu málsins, sem
hér um bil varð það
mikið öðruvísi, að það er eiginlega
ekkert að marka þennan dóm.
Orðið vissa þýðir vissulega eitt-
hvað sem er skylt sannleikanum.
En nákvæmlega jafn satt og sann-
leikurinn getur það aldrei orðið
fyrst útkoman var svona óviss.
Þess vegna höfum við ekki lengur
efni á alvöru sannleika.
Ég meina, að áður en hinn til-
viljanakenndi Icesave-dómur var
lesinn upp, þá var það gjörsamlega
óvíst, að EFTA-dómstóllinn myndi
dæma eins og hann gerði – en um
leið og dómurinn var lesinn, þá
varð það sem var í svo mikilli
óvissu allt í einu orðið hér um bil
100% víst. Það er því næstum al-
veg satt að dómstóllinn dæmdi
eins og hann gerði. En bara næst-
um því. Það er það sem er svo
skrýtið. Það er eins og Icesave-
dómurinn sé svo ótrúlega tilvilj-
anakenndur að eiginlega geti það
ekki verið satt, að hann féll þjóð-
inni í vil.
Ríkisstjórnin og ESB-aðildar-
sinnar hafa beðið í meira en heilt
ár eftir því að verða vísari um Ice-
save-dóminn. En áður en þau gátu
ákveðið, hvort það að fylgja lög-
unum væri vænlegra til árangurs
en samningur, þá var vísast að
segja að málið væri tilviljanakennt
og í óvissu og hefði getað farið
öðruvísi en það fór. En sum þeirra
hafa nú loksins ákveðið, að það
sem gerðist, það gerðist í svo full-
kominni óvissu, að eiginlega þá
gerðist það ekki og þess vegna á
ekki að fara að leita að sökudólg-
um.
Og það er skiljanlegt að þau hafi
hikað, því samkvæmt öllum tilvilj-
anaútreikningum, þá
gerast svona dómar
aðeins einu sinni á
þúsund ára fresti. Og
þá er það tilviljun háð,
hvort dómurinn hefði
getað gerst einhvern
tíma í fortíðinni og
þess vegna verður
mikilli óvissu eytt með
því að segja, að hann
eigi eftir að gerast í
framtíðinni. En það
breytir eðli málsins,
því þá verður ekki hægt að ákveða
núna, hvað dómurinn þýðir, jafnvel
þótt hann hefði orðið öðruvísi en
hann varð.
Hættan á að þannig dómur verði
endurtekinn er í svo fullkominni
óvissu, að hún er næstum því eng-
in. Svona mál eru því raunverulega
óþarfamál fyrir venjulegt fólk og
engin ástæða að halda þjóðar-
atkvæðagreiðslur um þau. Að sjálf-
sögðu hugsar almenningur á sinn
mjög svo ferkantaða hátt og telur
dóminn vissulega góðan fyrir þjóð-
ina. Þjóðin telur dóminn sannan.
„Segið alltaf satt,“ sögðu foreldr-
arnir við okkur. En eftir þennan
dóm verður ekki lengur hægt að
segja þetta við börnin. Við verðum
að kenna þeim að segja frá því,
sem er tilviljanakennt, í fullkom-
inni óvissu og gæti farið öðruvísi.
„Segið það sem er óvíst, alfarið
óvíst og ekkert annað en óvíst.“ Þá
munu börnin okkar skilja, að það
að fara eftir lögunum er svo tilvilj-
anakennt og í mikilli óvissu, að
jafnvel hinn góði dómur EFTA-
dómstólsins, sem hefði nú getað
farið öðruvísi en hann fór, getur
ekki verið þjóðinni í vil.
Hinn „tilviljana-
kenndi“ Icesave-dómur
Eftir Gústaf Adolf
Skúlason
Gústaf Adolf Skúlason
» „Segið alltaf satt,“
sögðu foreldrarnir
við okkur. En eftir
þennan dóm verður ekki
lengur hægt að segja
þetta við börnin.
Höfundur er fyrrv. ritari Smáfyr-
irtækjabandalags Evrópu