Morgunblaðið - 06.03.2013, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 06.03.2013, Blaðsíða 10
10 DAGLEGT LÍF MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. MARS 2013 Hlíðasmára 11 · 201 Kópavogur · Sími: 534 9600 · heyrn.is Eðlileg gagnvirkni – heyrnartækin sem virka fyrirhafnarlaust Komdu í greiningu hjá faglærðum heyrnarfræðingi Hugsaðu þér að þú getir auðveldlega fylgst með sérhverju samtali, skynjað á réttan hátt hljóðin í kring um þig og getir án óþæginda verið í mjög mismunandi hávaða. Eða með öðrum orðum getir á eðlilegan hátt hlustað á það sem þú vilt heyra. Þetta er allt mögulegt með Verso, sem eru nýjustu og fullkomnustu heyrnartækin frá ReSound. Signý Gunnarsdóttir signy@mbl.is Árið 1880 var það lögboð-ið að réttindi stúlkna tilnáms væru jöfn viðdrengja þó að viðhorfið hafi verið lífseigt að óþarfi væri að mennta stúlkur. Það verður því að teljast merkilegt að kona frá þess- um tíma hafi náð að brjótast til mennta í sinni grein og fylgja ástríðu sinni. Kristín Dahlstedt var fædd árið 1876 í Dýrafirði, fór til Danmerkur aðeins 23 ára gömul, kom svo sjö árum seinna til Íslands, opnaði hvert veitingahúsið á fætur öðru í Reykjavík. „Kristín var Jóns- dóttir upphaflega og var fátæk stúlka úr Dýrafirði. Ung trúlofaðist hún manni sem varð til þess að hún komst inn í bókmenntasöguna. Það varð með þeim hætti að unnusti hennar var Magnús nokkur Hjalta- son en hann er fyrirmyndin að Ólafi Kárasyni í Heimsljósi Halldórs Laxness. Þar kemur við sögu heit- konan og þá er nú væntanlega Kristín þessi fyrirmyndin að henni,“ segir Guðjón Friðriksson sagnfræð- ingur. Fór allslaus til Danmerkur og vann á veitingastöðum Guðjón kynntist sögu Kristínar þegar hann skrifaði tvö bindi af Sögu Reykjavíkur sem komu út árið 1991 og 1994. „Það má segja að Kristín sé hluti af sögu Reykjavíkur þar sem hún rak hér lengi veit- ingastaði og áhugi minn á henni tengist áhuga mínum á sögu borg- arinnar. Hún Kristín þessi braust til þess að sigla til Danmerkur ung kona ásamt sex öðrum stelpum. Fékk sér far með dönskum kútter árið 1899. Þetta var náttúrlega al- gjör ævintýramennska, þær voru allar mállausar og peningalausar.“ Kristín kom að landi í Fredrikshavn á Jótlandi og naut stuðnings skip- stjórans sem skildi ekki við stelp- urnar sjö fyrr en þær voru allar komnar með vinnu. Kristín fékk vinnu á hóteli og í sjö ár vann hún til skiptis á hótelum og veitingastöð- um. „Hún var fyrst í Fredrikshavn en endaði svo í Kaupmannahöfn. Hún var líka í vist á fínum heimilum og reyndist hörkudugleg og má segja að hún lærði þarna matargerð og allt sem tilheyrir veitinga- mennsku. Meðal annars var henni falið að stýra kaffihúsi heilt sumar á Fredriksberg. Þetta er svona dæmi um hvernig konur voru að brjótast til mennta ef svo má segja.“ Fjallkonan flakkaði um Laugaveginn Ef hugsað er til matarmenn- ingar Íslendinga á þessum tíma spyrja eflaust margir sig; var hún nokkur? Saltfiskur og kartöflur í hvert mál, súrt á þorranum og hangikjöt á jólunum. Á einhverjum tíma urðu umskipti og átti æv- intýrasækið fólk líkt og Kristín stór- an þátt í breytingunum. Eftir dvöl sína í Danmörku opnaði hún veit- ingahús á Laugavegi 68. „Það hét Hótel Fönix og það stóð nú ekki mjög lengi, kannski eitt ár. Þá sigldi hún aftur til Danmerkur. Kom svo að nýju og þá opnaði hún Fjallkon- una sem átti eftir að vera á mörgum stöðum í Reykjavík. Þetta var mjög þekktur veitingastaður en hún þurfti að flytja hann oft og var svona í dálitlu braski. Hún átti stundum húsin og seldi þau og keypti ný og missti þau stundum. Það var nú svo- lítill drykkjuskapur á þessum veitingastöðum hennar og óróasamt og það kom fyrir að þeim var lokað Fjallkona með nú- tímalegar hugmyndir Þeir sem heyra sögu veitingakonunnar Kristínar Dahlstedt sammælast um að hún teljist til merkra Íslendinga sem hafa sett svip sinn á reykvíska menningu. Hinn margverðlaunaði rithöfundur og sagnfræðingur Guðjón Friðriksson flutti erindi á dögunum um veitingamennsku Kristínar í tengslum við sýninguna Fjall- konan og reykvíska eldhúsið sem nú stendur yfir í Landsbókasafni Íslands. Fyrirmyndir Kristín Dahlsted og Magnús Hjaltason voru fyrirmynd Hall- dórs Laxness að Ólafi Kárasyni Ljósvíkingi og konu hans í Heimsljósi. Fjallkonan Kristín Dahlstedt Metsölubókin Parísarkonan (The Par- is Wife) eftir Paulu McLain er komin út hjá Bókaútgáfunni Sölku í kilju, en hún kom út innbundin sl. haust. Þetta er söguleg skáldsöga um fyrsta hjónaband Ernests Hemingways. Par- ísarkonan er um ást og svik í tryggð- um, en löngu síðar skrifaði Heming- way að hann vildi óska að hann hefði dáið áður en hann varð ástfanginn af nokkurri annarri en Hadley. Metsölubók í kilju Parísarkona Hemingways Vinir Tungnarétta hafa sent frá sér tilkynningu: Manstu hvar þú varst miðvikudaginn 17. september árið 1986? Eða laugardaginn 11. sept- ember 2010? Síðastliðið haust var réttað í Tungnaréttum sunnudaginn 16. september. Kannski varst þú þar. Eða einhvern annan dag, eða annað haust á Tungnaréttadag. Alþjóðlegur baráttudagur kvenna 8. mars er merkilegur dagur. Kannski ekki eins eftirminnilegur og réttadagurinn en samt helgaður mikilvægu málefni. Svo skemmtilega vill til að þessi ná- skyldu en ólíku málefni, réttindi kvenna og endurbygging Tungna- rétta, renna saman í eitt á hátíð sem haldin verður í Aratungu föstudags- kvöldið 8. mars næstkomandi. Vinir Tungnarétta halda þá hagyrðinga- kvöld, þar sem karlmenn koma til með að skemmta konum og körlum með list sinni, til styrktar endurbygg- ingu réttanna við Tungufljót. Guðni Ágústsson frá Brúnastöðum leiðir saman nokkra hagyrðinga, víðsvegar að úr sveitum og bæjum landsins. Pétur Pétursson frá Höllustöðum, Reynir Hjartarson frá Akureyri og Þórður Pálsson frá Sauðanesi í Húna- vatnssýslu koma norðan úr landi. Til fundar við þá koma Sunnlendingarnir Magnús Halldórsson frá Hvolsvelli, Kristján Ragnarson frá Ásakoti og Sigurjón Jónsson frá Skollagróf. Von- andi koma margar konur með karlinn sinn með sér á hagyrðingakvöldið. Vonandi verður barinn opinn. Samkoman hefst kl. 20.30. Hagyrðingakvöld næsta föstudag til styrktar Tungnaréttum Fjallkóngur Loftur Jónasson, Gústi sonur hans, Hjalti í Ásakoti o.fl reka fé inn í Tungnaréttir sl haust, en þá lentu fjallmenn í aftakaveðri á afrétti. Hann lét klárinn brokka Í miklum ham Tungnamennirnir og fjárbændurnir Egill og Sævar eru meðal margra sem hafa unnið við endurbyggingu Tungnarétta. Morgunblaðið/Árni Sæberg Söngur Ævinlega er söngurinn hljómmikill í Tungnaréttum.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.