Morgunblaðið - 06.03.2013, Blaðsíða 40

40 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. MARS 2013
Þar kom að því að bók umljósmyndarann RobertCapa ræki á fjörur ís-lenskra lesenda. Ef líf ein-
hvers var sem sniðið í hasarsögu eða
æsilega kvikmynd, þá var það líf
Capa. Ungverjinn sem skipti um
nafn og varð fremsti stríðsljósmynd-
ari sögunnar, einn stofnenda hins
goðsagnakennda hóps ljósmyndara
sem kallaði sig Magnum eftir stóru
kampavínsflöskunum, elskhugi
frægra leikkvenna, fjárhættuspilari
sem lét lífið þegar hann steig á jarð-
sprengju í einu átökunum sem hann
vildi ekki fara að ljósmynda, í Indó-
kína árið 1954. Þá var hann rétt
rúmlega fertugur.
Saga spænsku skáldkonunnar
Susana Fortes, Biðin eftir Robert
Capa, er á kápu sögð „Sannsöguleg
rómantísk skáldsaga“. Og víst er
þetta áhugaverð bók, um merkilegt
fólk og mikilvægt tímabil á tutt-
ugustu öld, og
hefur farið allt
of lágt eftir að
hún kom út hér.
Höfundurinn
tók að viða að
sér efni í bókina,
eftir að fjöl-
miðlar heimsins
greindu frá þeim
merkilega fundi
árið 2008, að í
Mexíkó hefði komið í leitirnar taska
með 3.000 áður óþekktum ljós-
myndum Capa, unnustu hans Gerdu
Taro og Davids Seymours, sem
þekktur er í ljósmyndasögunni sem
Chim. Þeir Capa stofnuðu Magnum
með mesta ljósmyndara 20. aldar,
Henri Cartier-Bresson, og allt kem-
ur þetta fólk við sögu.
Bókin hverfist þó um sögu elsk-
endanna og ljósmyndaranna Capa
og Taro. Hún var gyðingur sem
hrökklaðist sökum ofsókna nasista
til Parísar á fjórða áratug liðinnar
aldar, hann var kominn til sömu
borgar frá Ungverjalandi, að reyna
fyrir sér sem ljósmyndari. Þetta er
ljóðræn frásögn og trú heimildum
um líf fólksins og vina þess; stokkið
er til og frá í tíma án þess að þráð-
urinn tapist, og lesandinn veit því oft
fyrir hvað muni gerast og hvers
vegna, og hann fær flest svörin að
lokum. Þetta er saga um drauma og
hugsjónir, og mikinn faglegan metn-
að, sem dregur ljósmyndarana til
Spánar að skrásetja borgarastyrj-
öldina í myndum. Þar mótast per-
sónurnar í hildarleiknum og aðeins
annað þeirra snýr aftur.
Lesandinn hrífst með áhuga höf-
undar á sögupersónunum og að-
stæðum þeirra, þótt tilfinningahit-
inn verði á stundum nokkuð
yfirdrifinn. Atburðir eru sviðsettir,
oft á tíðum býsna vel og á sviðinu
miðju eru alltaf þessar merkilegu
sögupersónur sem höfðu umtalsverð
áhrif á sögu ljósmyndunar og frétta-
mennsku á öldinni sem leið.
Biðin eftir Robert Capa er saga
fyrir unnendur dramatískra frá-
sagna, og skyldulesning fyrir áhuga-
fólk um ljósmyndun. Þýðingin er lip-
ur og textinn vandaður, nema
kannski þegar myndavélum og
myndatökum er lýst; þar hefði mátt
leita til fagfólks sem þekkir íslenskt
orðfæri ljósmyndaheimsins á sögu-
tímanum.
Elskendur Gerda Taro og Robert Capa eru aðalpersónur bókarinnar. Taro lést þegar hún var að mynda borgara-
styrjöldina á Spáni árið 1937, 27 ára gömul. Capa lifði hinsvegar að mynda fleiri styrjaldir en lést 1954.
Dramatísk saga
stríðsljósmyndara
Söguleg skáldsaga
Biðin eftir Robert Capa bbbmn
Eftir Susana Fortes.
Sigrún Ástríður Eiríksdóttir þýddi.
Lesbók 2012. 234 bls.
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Leikkonan
Geena Davis
segir kynni ný-
liðinnar Óskars-
verðlauna-
hátíðar, Seth
MacFarlane,
hafa sýnt konum
óvirðingu með
framkomu sinni
á hátíðinni.
Teiknimyndin
Brave, sú sem var valin best
teiknimynda á hátíðinni og segir
af hugrakkri, ungri stúlku, hafi
t.d. ekki fengið verðskuldaða at-
hygli vegna framferðis kynnisins. Í
myndinni sé sterk kvenpersóna og
góð fyrirmynd fyrir ungar stúlkur.
Meðal þess sem MacFarlane tók
upp á var að syngja um leikkonur
sem hafa verið berbrjósta í kvik-
myndum.
Davis gagnrýnir
MacFarlane
Geena
Davis
Kvikmyndaleik-
stjórinn Steven
Spielberg ætlar
sér að vinna
handrit að sjón-
varpsþáttum upp
úr kvikmynda-
handriti Stanleys
heitins Kubricks
um Napóleon
Bónaparte. Ku-
brick skrifaði
handritið árið 1961, hafði þá viðað
að sér gríðarmiklum upplýsingum
um Napóleon en hætti við gerð
myndarinnar á áttunda áratugnum
þar sem hún þótti of kostnaðarsöm
og flókin í framleiðslu. Kubrick lést
árið 1999 og var þekktur að full-
komnunaráráttu sinni sem sýndi
sig m.a. í því að hann varði sex ár-
um ævi sinnar í að kynna sér ævi og
störf Napóleons.
Vinnur upp úr
handriti Kubricks
Steven
Spielberg
100/100
R.Ebert
100/100
Entertainment Weekly
DENZEL WASHINGTON
Frá Óskars-
verðlauna-
leikstjóranum
sem færði okkur
Forrest Gump
og Cast Away
– Robert Zemeckis
2 ÓSKARSTILNEFNINGAR
Stórskemmtileg teiknimynd
fyrir alla fjölskylduna!
3
14
L
3 óskarstilnefningar
“Ekta hátíðarævintýri fyrir alla famelíuna.”
-Séð & Heyrt/Vikan
-bara lúxus sími 553 2075
www.laugarasbio.is
SÝND Í
3D(48 ramma)
21 AND OVER Sýndkl.8-10
FLÓTTINN FRÁ JÖRÐU 3D Sýndkl.6
FLIGHT Sýndkl.9
VESALINGARNIR Sýndkl.6-9
THE HOBBIT 3D (48 ramma) Sýndkl.6
LAUGARÁSBÍÓ Sýningartímar
m.a. Besta
leikkona
í aukahlutverki
12
12
12
ÓSKARSVERÐLAUN
M.A. BESTI LEIKARI ÁRSINS
DANIEL DAY-LEWIS
SMÁRABÍÓ HÁSKÓLABÍÓ 5%GLERAUGU SELD SÉR 5%
BORGARBÍÓ NÁNAR Á MIÐI.IS
NÁNAR Á MIÐI.IS
-EMPIRE
21 AND OVER KL. 5.50 - 8 - 10 14
THIS IS 40 KL. 8 12 / DIE HARD 5 KL. 10.20 16
JAGTEN (THE HUNT) KL. 5.50 12
21 AND OVER KL. 3.40 - 5.50 - 8 - 10.10 14
21 AND OVER LÚXUS KL. 3.40 - 8 - 10.10 14
FLÓTTINN FRÁ JÖRÐU 3D KL. 3.40 - 5.50 L
FLÓTTINN FRÁ JÖRÐU 2D KL. 3.40 L
THIS IS 40 KL. 8 - 10.45 12
DIE HARD 5 KL. 5.40 - 8 - 10.20 16
HÁKARLABEITA 2 KL. 3.30 L
DJANGO KL. 5.40 - 9 16
“MÖGNUÐ MYND Í
ALLA STAÐI”
-V.J.V., SVARTHÖFÐI
- H.S.S., MBL
Yippie-Ki-Yay!
JAGTEN (THE HUNT) KL. 5.30 - 8 - 10.30 12
THIS IS 40 KL. 10.30 12
KON-TIKI KL. 5.30 - 8 12
LIFE OF PI 3D KL. 8 - 10.40 14
FLÓTTINN FRÁ JÖRÐU 3D KL. 6 L
LINCOLN KL. 6 - 9 14
:
–– Meira fyrir lesendur
PÖNTUNARFRESTUR AUGLÝSINGA:
fyrir kl. 16 mánudaginn 18. mars.
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105
kata@mbl.is
SÉRBLAÐStórglæsilegt páskablað
fylgir Morgunblaðinu
föstudaginn
22. mars.
Páskablaðið
Matur, ferðalög
og viðburðir um
páskana verða meðal
efnis í blaðinu.