Morgunblaðið - 06.03.2013, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. MARS 2013
Kjötveisla Þeir duttu heldur betur í lukkupottinn, starrarnir á Lækjartorgi, þegar þeir komust í dálítið hakk sem annað hvort velviljaður eða sóðalegur vegfarandi henti frá sér.
Ómar
Jón Gerald Sullen-
berger, eigandi mat-
vöruverslunarinnar
Kostar, fer mikinn í
Morgunblaðinu mánu-
daginn 4. mars og ber
þungar sakir á verð-
lagseftirlit ASÍ. Það
sorglega við grein Jóns
er að hann hikar ekki
við að fara með rangar
og villandi staðhæf-
ingar. Það er því óhjákvæmilegt að
leiðrétta verstu rangfærslur Jóns.
Því er ranglega haldið fram í
greininni að verðlagseftirlit ASÍ
kanni verð í einungis hluta verslana
og gefi því ekki raunsanna mynd af
markaðinum. Hið rétta
er að verðlagseftirlitið
kannar verð í versl-
unum sem eru með 85-
90% markaðshlutdeild
á matvörumarkaðinum
skv. upplýsingum frá
Samkeppniseftirlitinu.
Kannanir ASÍ gefa því
góða mynd af mark-
aðinum.
Því er ranglega hald-
ið fram að verðlagseft-
irlit ASÍ beri saman
ólík vörumerki og gefi
þannig ekki raunsannan samanburð
af verði milli verslana. Hið rétta er
að ASÍ ber saman verð á ákveðnum
vörumerkjum eða lægsta verð í
ákveðnum vöruflokki s.s. nautahakki
sem uppfyllir ákveðnar gæðakröfur.
Slíkur samanburður gefur góðan
samanburð á verði milli verslana.
ASÍ alltaf tilbúið til viðræðna
Því er ranglega haldið fram að
ASÍ neiti allri samvinnu við versl-
anir um að bæta aðferðafræðina sem
notuð er við kannanirnar. Hið rétta
er að ASÍ er ávallt reiðubúið til að
skoða ábendingar um það hvernig
megi bæta framkvæmd verðkann-
ana. Til skamms tíma var í gildi sam-
komulag milli Samtaka verslunar og
þjónustu (SVÞ) og ASÍ um verklags-
reglur við framkvæmd verðkannana.
SVÞ sagði sig frá því samkomulagi
fyrir hönd matvöruverslananna og
hefur ekki treyst sér, vegna ósættis í
eigin röðum, til að endurnýja sam-
komulagið þrátt fyrir að ASÍ hafi
margoft lýst yfir vilja til þess. Á vef
ASÍ eru birtar verklagsreglur um
framkvæmd verðkannana. Hvorki
Jón Gerald né aðrir fulltrúar versl-
ana hafa komið með tillögur að
breytingum á þeim verklagsreglum.
Því er ranglega haldið fram að
ASÍ neiti að setjast niður með for-
ráðamönnum verslana til þess að
sníða agnúa af könnunum. Hið rétta
er að ASÍ hefur átt fjölda funda með
forráðamönnum einstakra verslana
og fulltrúum SVÞ á liðnum miss-
erum og árum.
ASÍ hefur í gegnum tíðina lagt sig
fram um að birta vandaðar kannanir
sem hjálpa neytendum að taka upp-
lýstar ákvarðanir um innkaup sín.
Tilraunir Jóns Geralds til þess að
sverta verðlagseftirlit ASÍ breyta
þar engu. ASÍ er hér eftir sem hing-
að til reiðubúið til þess að setjast
niður með fulltrúum verslananna og
fara yfir verklagsreglur og vinnulag
við framkvæmd verðkannana. En
hafa verður í huga að einar verklags-
reglur verða að gilda fyrir allar
verslanir og einnig að hagur neyt-
enda verður alltaf að vera í for-
grunni þegar verklagsreglurnar eru
ákveðnar, ekki einstakra verslana.
Eftir Ólaf Darra
Andrason »Hið rétta er að verð-
lagseftirlit ASÍ
kannar verð í verslunum
sem eru með 85-90%
markaðshlutdeild á
matvörumarkaðinum.
Ólafur Darri Andrason
Höfundur er deildarstjóri hagdeildar ASÍ.
Er betra að veifa röngu tré en öngvu?
Að lofa einhverju en
ætla öðrum að efna lof-
orðið hefur ekki þótt
stórmannlegt. Að gefa
fyrirheit sem vitað er
að aldrei verður hægt
að standa við hefur ekki
verið talið merki um
góða siði. Það er einnig
lítill mannsbragur á því
að vekja falskar vonir
og væntingar.
Ráðherrar ríkisstjórnarinnar ríða
um héruð, lofa út og suður, undirrita
samninga og leggja fram frumvörp
sem þeir ætlast ekki til að nái fram að
ganga. Í aðdraganda kosninga virðist
allt vera hægt og ekkert útilokað.
Þannig kom ríkisstjórnin færandi
hendi þegar haldinn var ríkisstjórn-
arfundur á Selfossi 25. janúar síðast-
liðinn. Velferðarráðherra tilkynnti
um að nú yrði ráðist í miklar end-
urbætur á Sjúkrahúsi Suðurlands. Á
þessu ári fara 350 milljónir króna í
verkið en alls er áætlaður kostnaður
1.360 milljónir. Umhverfis- og auð-
lindaráðherra lét ekki sitt eftir liggja
og undirritaði samning um byggingu
þekkingarseturs á Kirkjubæj-
arklaustri. Þar með er búið að skuld-
binda ríkið til að greiða 290 milljónir
króna á ári næstu þrjú árin – alls 870
milljónir króna. Þá und-
irrituðu mennta-
málaráðherra og fjár-
málaráðherra samning
vegna hönnunarsam-
keppni um helmings-
stækkun á verknáms-
húsi Fjölbrautaskóla
Suðurlands. Áætlaður
kostnaður er 650 millj-
ónir og greiðir ríkið
60%.
Þannig varði rík-
isstjórnin góðum degi á
Selfossi og fleiri loforð
voru gefin. Fátt bendir til að það
verði sérstakur hausverkur núver-
andi ráðherra að efna loforðin. Það
kemur í hlut annarra.
Leitað að fjármunum
Meirihluti fjárlaganefndar þarf að
líkindum ekki að hafa áhyggjur af því
að ganga frá framlögum ríkisins
vegna byggingar húss íslenskra
fræða. Áætlaður kostnaður er 3,4
milljarðar króna og er hlutur ríkisins
2,4 milljarðar en Happdrætti Há-
skóla Íslands leggur til það sem vant-
ar. Til að hægt væri að bjóða verkið
út fyrir kosningar ákvað meirihluti
fjárlaganefndar að grípa til þess
snilldarráðs að láta Háskólann bera
mestan þunga kostnaðar á þessu ári
en að ríkissjóður legði fram aðeins
150 milljónir króna. Þá standa eftir
liðlega 2,2 milljarðar. Þá fjármuni
verður nýr meirihluti fjárlaganefnd-
ar að finna þegar líður á árið.
Sitjandi atvinnu- og nýsköp-
unarráðherra fær varla það verkefni
að tryggja 3,4 milljarða vegna upp-
byggingar iðnaðarsvæðis á Bakka.
Þó voru framkvæmdirnar ein for-
senda tekjuáætlunar ríkissjóðs fyrir
yfirstandandi ár. Ráðherrann lagði
fram tvö frumvörp vegna þessa í
byrjun vikunnar. Í umsögn fjár-
lagaskrifstofu er á það bent að í
„frumvörpunum eru engin áform um
hvernig fjármagna megi þessi auknu
útgjöld“.
Í kapphlaupi
Nokkrum vikum fyrir kosningar
leggur menntamálaráðherra
áhyggjulaus fram frumvarp þar sem
námsmönnum er lofað að fella niður
milljarða af námslánum og breyta
þeim í styrki. Fjárlagskrifstofa áætl-
ar að viðbótarfjárþörf Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna gæti orðið allt að
4,7 milljarðar króna á ári. Slíkt skipt-
ir litlu enda veit ráðherrann að frum-
varpið mun ekki fá framgang á þingi.
En það er gott að vekja væntingar
meðal námsmanna í aðdraganda
kosninga.
Ekki var hægt annað fyrir velferð-
arráðherra en að taka þátt í kapp-
hlaupinu fimmtán mínútum fyrir
kosningar. Þess vegna lagði hann
fram á mánudag frumvarp til heild-
arlaga um almannatryggingar. Ráð-
herrann veit að engar líkur eru á að
hægt sé að afgreiða jafn flókið mál og
almannatryggingar á nokkrum dög-
um. En það er þó hægt að vísa til
þess í kosningabaráttunni. Fjár-
lagaskrifstofa segir í umsögn sinni að
óbreytt muni frumvarpið auka rík-
isútgjöld um 2-3 milljarða á þessu og
næsta ári:
„Þegar ákvæði frumvarpsins væru
að fullu komin til framkvæmda frá og
með árinu 2017 er áætlað að árleg út-
gjaldaaukning muni nema 9-10 mi-
a.kr. umfram áætlaða útgjaldaaukn-
ingu í núverandi kerfi. Gert er ráð
fyrir að sú útgjaldaaukning umfram
núverandi kerfi verði orðin um 20 mi-
a.kr. árið 2040 eða sem nemur 65% af
útgjöldum ársins 2012 og muni halda
áfram að aukast eftir það.“
Kassinn ekki tómur?
Ráðherrar ríkisstjórnarinnar
ganga út frá því að ríkiskassinn verði
ekki tómur á komandi árum enda lík-
legt að aðrir verði komnir í það verk-
efni að finna peningana. Þess vegna
er talið eðlilegt að skuldbinda rík-
issjóð til að leggja fram einn milljarð
á ári í tíu ár til að efla almennings-
samgöngur. Þess vegna er sann-
gjarnt að lofa að nær tvöfalda fram-
lög í fæðingarorlofssjóð. Loforðin
taka engan enda.
Einhver vandamál? Jú, en þeim er
sópað undir teppið. Tæknilega gjald-
þrota Íbúðalánasjóður er látinn
dingla og skuldug heimili fá reikning-
inn. Tækin á Landspítalanum hanga
saman af gömlum vana og vegakerfið
er úr sér gengið.
Til að reka smiðshöggið á þetta allt
saman, er farið í jarðakaup á vegum
ríkisins. Með undursamlegum hætti
fundust peningar til að kaupa óðals-
jörð.
Er nema furða að nýjum formanni
Samfylkingarinnar hugkvæmist að
gera tilraun til að binda hendur
þeirra sem kjörnir verða á Alþingi í
komandi kosningum? Nýju þingi er
ætlað að greiða úr stjórnarskrár-
klúðri ríkisstjórnarinnar um leið og
önnur vandamál sem skilin eru eftir
verða leyst.
Hugmyndaauðgin á sér engin tak-
mörk.
Eftir Óla Björn
Kárason » Fátt bendir til að það
verði sérstakur
hausverkur núverandi
ráðherra að efna lof-
orðin. Það kemur í hlut
annarra.
Óli Björn Kárason
Höfundur er varaþingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Loforð sem öðrum er ætlað að efna