Morgunblaðið - 06.03.2013, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. MARS 2013
Miðvikudags-
PIZZA-TILBOÐ
Ögurhvarfi 2 • 203 Kópavogi • Sími 567 1770 • Opið alla daga kl. 10 -23
Þú hringir
Við bökum
Þú sækir
12“ PIZZA, 3 áleggstegundir
og 1l Coke
1.290 kr.
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Útgjöld ríkissjóðs munu stóraukast
á næstu árum og áratugum verði
frumvarp velferðarráðherra um
róttækar breytingar á ellilífeyr-
iskerfi almannatrygginga lögfest.
Reikna má með að lífeyrisútgjöld
úr almannatryggingakerfinu
myndu hækka um 2-3 milljarða
strax á næsta ári og síðan aukast
hratt í 9-10 milljarða á árinu 2017.
Samtals yrði útgjaldaaukinn um
23,3 milljarðar kr á þessu fimm ára
tímabili umfram þá aukningu sem
reikna má með í núverandi kerfi á
næstu árum.
Þetta má lesa úr gagnrýnni um-
sögn fjárlagaskrifstofu fjár-
málaráðuneytisins sem fylgir frum-
varpinu.
Ekki haft samráð eins og áður
hefur tíðkast um svo stór mál
Gagnrýnt er að við undirbúning
frumvarpsins hafi ekki verið haft
samráð við fjármála- og efnahags-
ráðuneytið um möguleg áhrif fyrir
ríkissjóð eins og áður hafi tíðkast
með mál af svipaðri stærðargráðu.
„Í öðrum löndum er slíkt samráð
vanalega talið vera lykilatriði til að
tryggja framgang slíkra mála og til
að tillögugerð um veigamikil út-
gjaldakerfi ríkisins sé sett fram
með ábyrgum hætti með hliðsjón af
fjárhag ríkisins. Fjármála- og efna-
hagsráðuneytið ber ábyrgð á
stefnumörkun og langtímaáætlun í
ríkisfjármálum og telur að frum-
varpið feli í sér mikla veikingu á
þeim horfum í ríkisfjármálum sem
stjórnvöld hafa tekið mið af. Kallar
það að óbreyttu á að gerðar verði
verulegar ráðstafanir til tekjuöfl-
unar eða útgjaldasamdráttar í öðr-
um málaflokkum á komandi árum
og áratugum [...],“segir í umsögn
fjárlagaskrifstofunnar. Í frumvarp-
inu eða í greinargerð starfshópsins
sé engin umfjöllun um samhengi
við fjármál hins
opinbera, þ.m.t. langtímaspár
um þróun öldrunarkostnaðar, né
um mögulega fjármögnun þessarar
kerfisbreytingar.
Frumvarpið, sem útbýtt var á
Alþingi í fyrrakvöld, byggist á nið-
urstöðum starfshóps, sem fulltrúar
allra flokka og fjölmargra hags-
munasamtaka m.a. á vinnumarkaði,
áttu sæti í og skilaði niðurstöðum á
seinasta ári. Lagðar eru til veru-
legar breytingar á bótum ellilífeyr-
isþega.
Velferðarráðuneytið fékk Trygg-
ingastofnun og Talnakönnun hf. til
að meta kostnaðaráhrif af tillögum
starfshópsins og byggir fjár-
lagaskrifstofan mat sitt á þeim út-
reikningum.
Áætlað er að ef engar breytingar
yrðu gerðar myndi árleg út-
gjaldaaukning verða komin í 2,3
milljarða kr. á árinu 2017. Út-
gjaldaaukningin vegna breyting-
anna í frumvarpinu umfram núver-
andi kerfi mundi því nema um 9,3
milljörðum.
Fjárlagaskrifstofan segir að hafa
verði fyrirvara á óvissu um ýmsar
forsendur í útreikningunum en
ljóst sé „að nýja ellilífeyriskerfið
mundi leiða til mjög verulegrar
kostnaðaraukningar fyrir ríkissjóð
að nokkrum árum liðnum, eða sem
svarar t.d. til árlegra heildar-
útgjalda við barnabótakerfið.“
Minnt er á að skv. ríkisfjár-
málastefnu stjórnvalda til 2016 sé
stefnt að því að stöðva frekari upp-
söfnun skulda ríkissjóðs og ná tæp-
lega 5 milljarða kr. afgangi á
greiðslugrunni 2014. Í umsögninni
segir að vandséð sé hvernig ná eigi
fram þeim markmiðum ef frum-
varpið verður lögfest í núverandi
mynd.
Jafnframt er lagt mat á hugs-
anleg áhrif þess á útgjöld ríkisins
til næstu áratuga verði frumvarpið
lögfest. Er áætlað að útgjaldavöxt-
urinn vegna nýja ellilífeyriskerf-
isins nemi um 25 milljörðum kr.,
eða sem svarar til 80% af áætluðum
útgjöldum ársins 2012, þegar hann
nær hámarki árið 2040. Í núverandi
kerfi sé hins vegar áætlað að aukn-
ingin yrði tæpir 7 milljarðar. Mis-
munurinn gefi til kynna að árleg
útgjaldaaukning í nýju kerfi skv.
frumvarpinu umfram núverandi
kerfi verði um 20 milljarðar kr. ár-
ið 2040 þegar útgjöld við nýja kerf-
ið næðu hámarki.
Vegið að styrkleika
núverandi lífeyriskerfis
Frumvarpið er einnig sagt
myndu hafa veruleg almenn áhrif á
uppbyggingu lífeyriskerfisins hér á
landi og vega að styrkleika þess.
Helsti styrkleiki núverandi kerfis
hafi verið sá að á komandi áratug-
um tæki almenna lífeyrissjóðakerf-
ið smám saman við sem meginstoð
greiðslu lífeyris til vinnandi fólks
þegar það kemst á lífeyrisaldur.
„Með þessu frumvarpi virðist
hætta á að dregið
verði verulega úr þessum styrk-
leika,“ segir þar ennfremur.
Í fréttatilkynningu frá velferð-
arráðuneytinu í gær eru gerðar at-
hugasemdir við umsögn fjár-
lagaskrifstofu og hún sögð horfa
fram hjá því að í núverandi kerfi
muni útgjöld ríkissjóðs aukast um
3,7 milljarða króna á næstu tveim-
ur árum, annars vegar til að efna
samkomulag stjórnvalda og lífeyr-
issjóða frá því í desember 2010 og
hins vegar þegar úr gildi fellur
bráðabirgðaákvæði um aukið
skerðingarhlutfall tekjutryggingar
frá 2009. Í þessu felist að aukin út-
gjöld ríkissjóðs til almannatrygg-
inga vegna nýja frumvarpsins
verða 3,7 milljörðum lægri.
Í umsögn fjárlagaskrifstofu er
þó sérstaklega fjallað um þessi at-
riði og m.a. tiltekið að út frá for-
sendum ríkisfjármálaáætlunar-
innar sé ekki tilefni til að gera ráð
fyrir að umrædd hækkun skerðing-
arhlutfallsins verði afnumin.
„Meint fyrirheit á pólitískum vett-
vangi“ séu ekki talin eiga við í
þessu mati.
23 milljarða útgjaldaauki á 5 árum
 Fjárlagaskrifstofan varar við stórauknum útgjöldum verði frumvarp velferðarráðherra um
endurskoðun ellilífeyris að lögum  Spáð árlegri útgjaldaaukningu upp á 20 milljarða á árinu 2040
Morgunblaðið/Kristinn
Alþingi Frumvarpið um endurskoðun almannatrygginga er viðamikið. Því
var útbýtt í fyrrakvöld. Sjö starfsdagar eru eftir fram að þingfrestun.
Útgjaldaaukning 2013-2017
skv. forsendum TR og Talnakönnunar hf.
Útgjöld í ma.kr. 2013 2014 2015 2016 2017
Samtals aukin útgjöld v/kerfislægra breytinga 2.674 3.378 4.766 7.346 9.704
Útgjaldaaukningmiðað við breytt kerfi 2.237 3.170 5.214 8.260 11.658
Útgjaldaaukningmiðað við óbreytt kerfi 375 1.016 1.460 2.033 2.340
Aukning útgjalda umfram núverandi kerfi 1.862 2.153 3.754 6.228 9.318
„Þetta lítur ekki vel út, vegurinn er
orðinn götóttur skratti,“ segir Eið-
ur Thoroddsen, rekstrarstjóri
Vegagerðarinnar á Patreksfirði.
Vegurinn um Raknadalshlíð, innan
við þorpið, skemmdist illa í þíðunni
á dögunum.
Eiður segir að vegurinn sé gam-
all og slitlagið orðið lélegt. Ekki
hafi það bætt úr skák að hann hafi
lítið viðhald fengið síðustu ár.
„Burðurinn fer úr veginum þegar
slitlaginu er ekki haldið við, það
slitnar upp og springur þegar þiðn-
ar,“ segir Eiður. Telur hann að
leggja þurfi nýtt slitlag á um fjög-
urra kílómetra kafla.
Vegir hafa farið illa á Vestfjörð-
um í vetur. Verst er ástandið á
veginum um Súðavíkurhlíð, á milli
Ísafjarðar og Súðavíkur. Einnig er
vegurinn slæmur á köflum í botni
Steingrímsfjarðar.
Magnús Valur Jóhannsson,
svæðisstjóri Vegagerðarinnar, seg-
ir að styrkja þurfi veginn um Súða-
víkurhlíð í sumar og styttri kafla á
fleiri stöðum. Reiknar hann með að
einnig þurfi að taka til hendinni á
Raknadalshlíð. helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Stapar Álag hefur aukist á veginn um Raknadalshlíð en viðhald minnkað.
Það hefur leitt til þess að slitlagið hefur gefið sig á löngum kafla.
Holóttur vegur á
Raknadalshlíð
 Styrkja þarf vegi á Vestfjörðum
Í umfjöllun fjárlagaskrifstofu
um fjármögnun breytts kerfis
ellilífeyrisgreiðslna með trygg-
ingagjaldi segir að ef trygginga-
gjaldið ætti að standa að fullu
undir lífeyrisbótunum miðað við
þær breytingar sem lagðar eru
til í frumvarpinu þyrfti hlut-
deildin í tryggingagjaldspró-
sentunni að vera 3,1 prósentu-
stigi hærri, eða 6,7525%, árið
2013 en hún er í dag, með til-
heyrandi áhrifum á atvinnulífið.
Segir að ljóst sé að þetta fyr-
irkomulag um fjármögnun líf-
eyristrygginga sé úr sér gengið
og hafi í raun enga þýðingu þar
sem ríkissjóði beri að greiða
fyrir þau lífeyrisréttindi sem
ákvörðuð eru í lögum.
6,7% trygg-
ingagjald?
FYRIRKOMULAG SAGT
VERA ÚR SÉR GENGIÐ