Morgunblaðið - 29.04.2013, Blaðsíða 26

26 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. APRÍL 2013
✝
Okkar ástkæri bróðir og fósturbróðir,
JÓN THEODÓR GUÐLAUGSSON,
lést á dvalar- og hjúkrunarheimilinu Grund
mánudaginn 22. apríl.
Jarðsungið verður frá Njarðvíkurkirkju
þriðjudaginn 30. apríl kl. 13.00.
Þóranna Guðlaugsdóttir,
Soffía Guðlaugsdóttir,
Sigurlaug J. Bergvinsdóttir
og aðrir aðstandendur.
✝
Ástkær móðir okkar,
MARGRÉT HANSEN,
lést á hjúkrunarheimilinu Eir sunnudaginn
21. apríl.
Jarðarförin fer fram frá Landakotskirkju
þriðjudaginn 30. apríl kl. 15.00.
Stefán Bersi Marteinsson,
Erla María Marteinsdóttir.
✝ Jóna Ármannfæddist á
Skorrastað í Norð-
firði 17. júlí 1924.
Hún lést á hjúkr-
unardeild Fjórð-
ungssjúkrahússins
á Norðfirði 20. apríl
2013.
Foreldrar henn-
ar voru Sólveig
Lovísa Benedikts-
dóttir húsfreyja, f.
25.12. 1892, d. 25.11. 1983, og
Guðjón Ármann bóndi, f. 21.5.
1886, d. 13.11. 1977. Sólveig var
fædd og uppalin á Akureyri en
Guðjón fæddist á Seyðisfirði en
ólst upp á Skorrastað frá unga
aldri. Jóna var þriðja í röð sex
systkina. Elst var María Katrín,
húsfreyja á Ormsstöðum, látin,
þá Jón sem lést sex ára gamall.
Guðrún Valdís, búsett á Eski-
firði, Friðný, búsett á Akranesi
og Jóhanna Guðný, húsfreyja á
Skorrastað. Jóna átti eina fóst-
ursystur, Guðveigu Sigfinns-
dóttur, búsetta í Reykjavík.
Jóna giftist Júlíusi Óskari
Þórðarsyni, f. 29.4. 1921, d. 11.4.
2010, frá Innri-Múla á Barða-
eitt ár til frændfólks í Reykjavík
og vann við sauma. Síðar hélt
hún til náms í Húsmæðraskólann
á Laugalandi í Eyjafirði og það-
an lá leiðin út í atvinnulífið. Hún
var ráðskona við Barnaskólann á
Kirkjumel einn vetur en hélt síð-
an á vetrarvertíðir í Hafnarfirði
og suður með sjó. Þar kynntist
hún manni sínum Júlíusi. Þau
sóttu vetrarvertíðir fram til árs-
ins 1957 er þau settust að á
Skorrastað og byggðu nýbýli út
úr jörðinni. Jóna sótti lengst af
vinnu út í kaupstað, vann að-
allega í fiski, bæði í frystihúsi og
á síldarplönum. Jafnframt
gegndi hún húsmóður- og bús-
störfum á Skorrastað. Hún tók
virkan þátt í félagslífi fjarðarins,
t.d. í leikritum sem færð voru á
fjalirnar af Ungmennafélaginu
Agli rauða og öðrum viðburðum,
s.s. undirbúningi að úti-
samkomum í Kirkjubólsteigi.
Jóna var afar söngvin og kunni
ógrynni af söngljóðum. Hún var
mjög lagin í höndunum og byrj-
aði innan við fermingu að sauma
föt á sjálfa sig og systur sínar.
Dugnaður, áræði, umhyggjusemi
og glaðværð voru dyggir för-
unatar Jónu í gegnum lífið.
Útför Jónu fer fram frá Norð-
fjarðarkirkju í dag, 29. apríl
2013, og hefst athöfnin kl. 14.
strönd. Foreldrar
Júlíusar voru Stein-
unn Björg Júl-
íusardóttir og Þórð-
ur Ólafsson,
ábúendur á Innri-
Múla. Jóna og Júlíus
eignuðust einn son,
Þórð, f. 16.9. 1950,
bónda, líffræðing
og framhaldsskóla-
kennara. Þórður er
nú skólameistari
Verkmenntaskóla Austurlands.
Eiginkona Þórðar er Theodóra I.
Alfreðsdóttir, f. 19.1. 1951, fædd
og uppalin í Reykjavík. Þau eiga
fjögur börn: 1) Jóna Árný, f. 27.5.
1977, gift Sigurði Ólafssyni, f.
20.10. 1974. Börn þeirra eru: a)
Sigríður Theodóra, f. 4.1. 1998,
b) Júlíus Bjarni, f. 1.5. 2008. 2)
Alfreð Erling, f. 1.9. 1978. 3) Sól-
ey, f. 23.9. 1984, og 4) Sunna Júl-
ía, f. 22.3. 1993. Dóttir Theodóru
af fyrra hjónabandi var Ólöf
Linda Ólafsdóttir, f. 27.7. 1969, d.
25.12. 2005.
Jóna sleit barnsskónum á
Skorrastað við hefðbundin
sveitastörf. Að loknu barna- og
unglinganámi þess tíma fór hún
Móðir mín er horfin á braut.
Hún var afar glaðsinna kona. Hún
söng við vinnu sína, hvort sem það
var við húsmóðurstörfin eða
sveitastörfin. Í vinahópi og á
vinnustað var hún hrókur alls
fagnaðar. Mamma hafði smitandi
hlátur og framkoma hennar hreif
fólk. Það var einhvern veginn
aldrei lognmolla í kringum hana.
Mamma ólst upp á Skorrastað í
faðmi stórfjölskyldu. Hún minnt-
ist þessa tíma með mikilli gleði.
Auk þeirra Skorrastaðasystra ól-
ust þar upp börn tengd ættar-
böndum og vandalaus. Systur
hennar voru glaðsinna eins og hún
og það hefur oft verið glatt á hjalla
á því heimili. Líklega má segja að
söngurinn hafi verið tungumál
heimilisins – það sungu allir.
Móðir mín var einstök að dugn-
aði og afköstum. Oftast voru
margir í heimili; krakkar í sveit,
ættingjar, gestir og vinnufólk oft
af erlendum uppruna. Lengst af
starfsævi sinnar vann hún í fiski.
Hún skrapp oft heim í hádeginu
og eldaði en síðan var þrifið, þveg-
ið og bakað eftir vinnu. Það var
samt einkennilegt hvað henni
vannst þetta allt saman létt. Það
var sjaldan þreytumerki á henni
að sjá og skapið breyttist ekki við
álagið. Á síldarárunum svokölluðu
held ég að hafi keyrt um þverbak
hjá þeim foreldrum mínum. Þá
voru þau að byggja upp jörðina og
þurftu að vinna mikið því það var
þeim ekki að skapi að taka banka-
lán fyrir framkvæmdum. Mamma
vann þá mikið við síldarsöltun.
Eins og þeir vita sem muna þessa
tíma var unnið daga og nætur þeg-
ar síldin barst að landi. Mamma
varð helst alltaf að „hafa flestar
tunnur“ að loknum vinnudegi.
Hún var afar handfljót, bæði að
skera og leggja niður. Eitt sinn
taldi hún 99 merki upp úr stígvél-
inu sínu, fyrir tunnur sem hún
„lagði niður í“ og spurði verkstjór-
ann hvort hún fengi ekki skrifaðar
100 en þá sagði hann: „Nei, það
kemur ekki til mála.“
Það sem ber þó einna hæst í
minningunni er umhyggjusemi
mömmu. Hún mætti öllum á jafn-
réttisgrunni. Þarna voru þau
reyndar samstiga foreldrar mínir
eins og í mörgu. Sérstaklega var
þetta áberandi með börn og ung-
linga. Hún hafði einstakt lag á því
að láta börnum finnast þau gera
gagn í dagsins önn. Það var því
engin tilviljun að æskuheimili mitt
var alltaf fullt af börnum og ung-
lingum. Gestrisin var mamma
með afbrigðum og átti alltaf til
með kaffinu. Það var eins og fyrir
töfra hvernig kleinur, lummur,
vöfflur og skúffukökur spruttu
upp í búrinu. Mamma var afskap-
lega trygg vinum sínum og frænd-
rækin. Ættingjar í fimmta lið voru
að hennar mati nákomið frænd-
fólk.
En síðustu ár mömmu voru
henni erfið. Það er líka erfitt að
standa hjá og sjá svo lífsglaða og
atorkusama manneskju verða erf-
iðum sjúkdómum að bráð. En hún
átti góðar stundir inni á milli og þá
kom hið sanna eðli hennar í ljós. Á
þorrablóti hjúkrunardeildarinnar
í febrúar dansaði hún stóran hluta
af borðhaldinu við sjúkraliðana,
vinkonur sínar. En flest þau lífs-
gæði sem hún hafði notið svo ríku-
lega í átta áratugi voru henni ekki
lengur tiltæk.
Móður er sárt saknað en minn-
ingin lifir.
Þórður Júlíusson.
Mín fyrsta æskuminning er frá
því ég var um þriggja ára gömul.
Ég var allavega ekki hærri í loft-
inu en svo að amma þurfti að lyfta
mér upp á bekkinn í eldhúsinu þar
sem hún var að undirbúa kleinu-
bakstur. Ég settist á bekkinn og
mér var ýtt upp í hornið á milli
glugganna tveggja. Hveitidallur-
inn var settur fyrir framan mig
svo ég myndi nú ekki fara mér að
voða og ég fékk að moka hveitinu í
kleinufatið. Á meðan amma hnoð-
aði kleinudegið ómaði dægurlag í
útvarpinu og hún söng með. Eftir
að búið var að skera, snúa og
steikja kleinurnar fékk ég nokkr-
ar á disk ásamt ískaldri mjólk til
að gæða mér á. Svona hugsaði
amma alltaf vel um okkur krakk-
ana. Það var sungið fyrir okkur
þegar við vorum leið eða þreytt,
okkur gefið að borða þegar við
vorum svöng og hún hlýjaði okkur
á tánum þegar okkur var kalt.
Þegar við Siggi bjuggum hjá
ömmu og afa veturinn sem
mamma og pabbi voru í Dan-
mörku fékk dóttir mín, Sigga
Thea, að upplifa nákvæmlega það
sama og ég upplifði sem barn. Þá,
20 árum síðar, var enn verið að
baka kleinur í eldhúsinu á Skorra-
stað og sungið með útvarpinu.
Amma settist ekki oft niður til
að hvíla sig heldur greip hún oft-
ast til prjónanna eða útsaumsins
ef hún átti lausan tíma. Ég man þó
eftir þeim stundum sem hún not-
aði til að slappa af. Áður en hún
fór á fætur á morgnana kveikti
hún á útvarpinu og hlustaði á
morgunútvarpið. Hún átti iðulega
stafla af dagblöðum við hliðina á
rúminu sem Valla systir hennar
hafði komið með til hennar. Eftir
um 10 mínútna lestur tóku annir
dagsins við. Þegar hún kom heim
úr frystihúsinu seinni partinn,
settist hún í sætið hans afa í eld-
húsinu uppi við ofninn og hlýjaði
sér. Hún tók fram nestisboxið sitt
en í því var iðulega eitthvert af-
gangs sætabrauð. Hún fékk sér
gutl í bolla og maulaði sætabrauð-
ið á meðan hún hlustaði á útvarp-
ið. Eftir stutta kaffipásu var hafist
handa við heimilisstörfin.
Ýmislegt kenndi amma mér í
gegnum tíðina. Ég var sennilega
ekki nema fimm ára þegar hún
kenndi mér að sauma á gömlu Sin-
ger saumavélina föt á barbie-
dúkkurnar mínar. Eins kenndi
hún mér að prjóna Halldóruhæl
og sauma út. Á sjónvarpslausum
fimmtudögum var okkur Alla
bróður kennd vist. Iðulega var
komið myrkur þegar spilakvöld-
inu lauk. Við Alli vorum myrkfæl-
in og lofuðu þau amma og afi að
horfa á eftir okkur uppeftir. Það
brást ekki að þau stóðu bæði við
gluggann þegar við snerum okkur
við á tröppunum. Mörg skólaár
fékk ég norðurherbergið fyrir mig
undir prófalestur. Ég átti einstak-
lega auðvelt með að einbeita mér
að náminu þegar ég var hjá
ömmu. Amma passaði upp á að ég
fengi næði til að læra og kallaði á
mig til að fá mér eitthvað að borða
en henni fannst nauðsynlegt að ég
liti reglulega upp úr bókunum.
Það er ýmislegt sem ég get rifj-
að upp um hana ömmu mína og ég
geri það reglulega. Ein af ástæð-
unum fyrir því að ég keypti húsið
þeirra ömmu og afa er að þaðan á
ég fjölmargar góðar minningar.
Þrátt fyrir að við höfum endurnýj-
að og breytt húsinu í takt við nýja
tíma er sálin í því sú sama. Sálin
þeirra ömmu og afa.
Jóna litla.
Mig langar með nokkrum orð-
um að kveðja Jónu Ármann og
þakka henni margra ára vináttu.
Ég dáðist alltaf að þessari frænku
minni og vinkonu. Fannst hún
skila dagsverki sem væri á fárra
færi. Þau Júlíus voru sérstaklega
gestrisin og gestafjöldi þar ótrú-
legur. Ég held að fáir hafi komið
þar að dyrum án þess að vera boð-
ið kaffi, matur og jafnvel gisting ef
veður var ótryggt og langt að
næsta ákvörðunarstað. Í mínum
huga var Jóna frænka mín sér-
stök, alltaf svo kát og skemmtileg,
dansaði og söng svo vel, kunni alla
texta við ættjarðarlög og vinsæl
dægurlög. Mikið söng hún vel fal-
legu vísurnar um Barðaströnd til
heiðurs Júlíusi. Eftirminnilegt er
þegar þær systur, Jóna, María og
Jóhanna sungu gamalt lag og ljóð
er þær höfðu lært af föður sínum
Guðjóni Ármann.
Daginn sem þorrablótið var
haldið í Neskaupstað árið 1966 var
svo mikill snjór að vegir í sveitinni
voru ófærir og illfært frá húsum í
bænum. Við Guðjón töldum víst að
Jóna og Júlíus kæmu ekki og
söknuðum vina. En þau létu
hvorki veður né ófærð á sig fá.
Komust á dráttarvél út í Orms-
staði og gengu þaðan í bæinn.
Mikið vorum við ánægð, boðsgest-
ir mættu allir, kvöldinu bjargað.
Minningar eru margar. Í nokkur
ár komu Jóna og Júlíus til okkar
daginn sem Þórður sonur þeirra
fór aftur í skóla eftir jólafrí, fyrstu
árin í Menntaskólann á Akureyri,
síðar suður í háskólann. Þau komu
þá síðdegis og biðu frétta, leiðin
var löng og veður oft válynd. Mik-
ið voru þau glöð þegar Þórður var
kominn á áfangastað og við Guð-
jón þakklát fyrir þessar samveru-
stundir. Jóna og Júlíus voru okkur
Guðjóni sannir og góðir vinir, á þá
vináttu féll aldrei neinn skuggi.
Ég og dætur mínar Gígja,
Guðný, María og Hólmfríður
sendum Þórði, Theodóru og fjöl-
skyldum þeirra innilegar samúð-
arkveðjur. Mikilhæf kona hefur
lokið lífsgöngu sinni.
Guðrún Sigríður
Guðmundsdóttir.
Orð verða fátækleg þegar lýsa
skal mikilli manneskju eins og
Jónu frænku. Mér er efst í huga
óumræðilega mikið þakklæti fyrir
allan þann kærleika og gleði sem
streymdu frá henni.
Hugurinn leitar til liðinna tíma
eins og þegar ég kom fyrst í sveit
til frænku árið 1965. Það var hrein
upplifun. Auk Jónu, Júlla og
Dodda bjuggu í húsinu fimm
manna fjölskylda, stelpa sem var í
sveit, Gulli frændi Júlla, við bræð-
urnir tveir sem voru í sveit og einn
strákur enn. Eldhúsið á Skorra-
stað var eins og félagsmiðstöð,
gestagangur mikill frá morgni til
kvölds og hrókur alls fagnaðar var
Jóna frænka sem lét alla finna að
þeir væru sérstakir og samvera
með þeim var henni einstaklega
ánægjuleg. Trúlega var þetta sá
eiginleiki Jónu sem gerði það að
verkum að alls staðar streymdi
fólk að til að vera samvistum við
hana og hennar fjölskyldu. Fjöldi
gesta var ætíð mikill, bæði til
lengri og skemmri tíma. Ég minn-
ist þess að þegar einhver sýndi á
sér fararsnið heyrðist Jóna gjarn-
an segja: „Haltu þér bara í boll-
ann, gæskurinn“. Það þýddi að
engin ástæða væri að fara strax
heim. Þannig var þetta alltaf og ég
veit að gestirnir biðu eftir að koma
sem fyrst aftur því þeir fóru alltaf
glaðari en þeir komu. Auk þessa
fjölda fólks voru alltaf margir
strákar hjá Jónu. Ég hef hvergi
kynnst því fyrr eða síðar að bökuð
væri sérstök kaka svona strákask-
ara til heiðurs. Jóna bakaði sem-
sagt sérstaka strákaköku sem
aldrei vantaði! Jóna var vel að sér
um alla hluti og sagði svo einstak-
lega skemmtilega frá að maður
gat varla beðið eftir að fá að heyra
fleiri sögur og frásagnir. Mörg
sumur fór ég í sveit á Skorrastað.
Þegar ég kom á vorin var eins og
að koma heim. Jóna var alltaf svo
glöð að sjá mann og alltaf var
strákurinn boðinn svo innilega
velkominn. Þegar ég seinni árin
kom með fjölskyldu mína mætti
mér sama viðmótið „Hvað þurfið
þið nokkuð að fara strax?“ sagði
Jóna þegar við höfðum verið í
nærri viku. Ég fann að börnin mín
hændust að henni á sama hátt og
ég forðum. Enn þann dag í dag
tala þau um hversu einstaklega
góð og skemmtileg hún var alltaf.
Það er erfitt að minnast frænku
án þess að nefna hinn helminginn
Júlla. Þau hjón voru svo einstak-
lega samhent. Af miklu harðfylgi
byggðu þau upp jörðina, sem var
nýbýli, og voru vakin og sofin yfir
búskapnum. Auk þessa munaði
Jónu frænku ekki um að vinna
fulla vinnu í frystihúsinu og þar
var hún jafnan efst í nýtingu og
framleiðslu en samviskusemi,
vandvirkni og dugnaður voru
henni í blóð borin.
Síðustu árin hafa verið Jónu
erfið þegar heilsuleysi ellinnar
sótti á og hún er líklegast hvíldinni
fegin. Einhvers staðar segir að
hver minning sé dýrmæt perla.
Það eru orð að sönnu þegar Jóna á
í hlut. Hún gaf svo mikið og það
voru svo margir sem fengu að
njóta. Þar að auki gaf hún með svo
mikilli gleði. Í mínum huga eru
það ein mestu forréttindi lífs míns
að hafa fengið að eiga svo margar
minningaperlur tengda Jónu
frænku. Ég votta Dodda og fjöl-
skyldu og systrum Jónu mína
dýpstu samúð.
Helgi Þórhallsson.
Jóna frænka mín var engin
venjuleg kona. Heimili hennar og
Júlla, á Skorrastað, var heldur
ekkert venjulegt heimili. Nær
væri að segja að það væri oft lík-
ara félagsheimili, staðsett á kross-
götum. Aðskiljanlegasta fólk, ung-
ir sem aldnir, ekki síst ungir, og
margir sem minna máttu sín áttu
þar griðastað um lengri eða
skemmri tíma. Móttökurnar enda
alltaf þær sömu, öllum tekið fagn-
andi og með opnum örmum, við-
urgjörningi frá Jónu þar sem alltaf
leyndist eitthvert lostæti í búrinu
og spjalli, ekki þá síst við Júlla öðr-
um mönnum meira sem ég hef
kynnst.
Allur þessi gestagangur var
augljóslega ekki fyrirhafnarlaus
og ljóst að hann mæddi um margt
mest á Jónu. Aldrei varð þessa þó
vart og sinnti hún þó lengst af
krefjandi og erfiðri vinnu utan
heimilis auk heimilisstarfanna, en
Júlli sinnti bústörfunum mest.
Jóna var næstelst dætra afa
míns og ömmu minnar, Guðjóns og
Sólveigar á Skorrastað. Á undan
henni hafði þeim fæðst sonurinn
Jón sem lést aðeins sex ára, nær
tveimur árum fyrir fæðingu Jónu,
sem skírð var sama nafni. Eftir
Jónu komu svo þrjár systur með
nærfellt tveggja ára millibili. Syst-
urnar á Skorrastað urðu alls fimm
auk fóstursystur. Heimilið á
Skorrastað var annálað fyrir elju-
semi og dugnað ábúendanna þar
sem ég held að vel hafi farið saman
kappsemi, sköpunargleði og nýj-
ungagirni afa míns og hæglát
stjórnsemi ömmu. Það hlaut að
liggja í hlutarins eðli að við þessar
aðstæður yrði þátttaka í búrekstri
snar þáttur í uppvexti þeirra
systra og að þar hafi Jóna líklega
verið fremst meðan jafningja, lík-
lega sannkölluð strákastelpa eins
og nú er stundum sagt og að ég
held um margt líkust föður þeirra í
mörgu, þá ekki síst í útliti, glað-
værð og léttleika, hann hafði hún
óumdeilanlega mestan þeirra
systra.
Léttleikinn og leikrænir til-
burðir Jónu gátu oft verið óborg-
anlegir. Að hlusta á hana og móður
mína og stundum þær systur allar
syngja og tralla úr hafsjó kunnáttu
sinnar af ljóðum og lögum, þá ekki
síst ýmsar sérkennilegar gaman-
vísur, s.s. Gunnuvísur, oft við und-
irleik Þórðar og stundum Ágústar
heitins frænda okkar, var engu
líkt. Nú er veröldin önnur, sem
auðveldlega hefði þó mátt viðhalda
í einhverjum mæli með nútíma-
tækni.
Síðasti áratugur í ævi Jónu og
Júlíusar var þeim báðum erfiður.
Ég átti því láni að fagna að greiða
þeim smávegis þakkarskuld vorið
sem Jóna varð áttræð, með því að
gerast sérlegur einkabílstjóri
þeirra í nokkurra daga hringferð
um Vestfirði. Þá dvöldum við á
æskuheimili Júlla á Barðaströnd
og heimsóttum vini og vandamenn
hans um sveitir og bæi. Þessi ferð
sem var sú síðasta sem Jóna fór á
þessar slóðir er mér minnisstæð,
svo mikil var ánægja þeirra,
fölskvalaus gleði og þakklætið fyr-
ir.
Nú er ævi þeirra Jónu og Júlla,
sem hvort á sína vísu voru eigin-
lega engum lík, öll. Eiginleikar
þeirra, mannblendni Júlíusar og
krafturinn og léttleiki Jónu bland-
ast um margt skemmtilega í
einkasyni þeirra Þórði frænda
mínum. Honum og fjölskyldu hans
sendum við Guðný samúðarkveðj-
ur.
Guðjón Ármann.
Hver minning dýrmæt perla að liðnum
lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka
hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem
gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að
kynnast þér.
(Ingibjörg Sigurðardóttir)
Jóna Ármann á Skorrastað,
kær vinkona og kona föðurbróður
míns Júlíusar, er látin.
Ég man fyrst eftir þessari
hressu og hláturmildu konu þegar
ég var krakki heima í sveitinni
minni, Barðaströnd. Þá kom hún
með Júlíusi að Innri-Múla til
ömmu og afa. Ég tók einstaklega
vel eftir henni því hún var svo kát
og glöð. Þegar ég var 17 ára lang-
Jóna Ármann
Faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
KRISTJÁN DAVÍÐSSON
frá Oddsstöðum í Lundarreykjadal,
lést að Dvalaheimilinu Brákarhlíð 26. apríl.
Jarðarförin fer fram frá Lundarkirkju,
laugardaginn 4. maí kl. 14.00.
Sigurður Kristjánsson, Hrafnhildur Baldursdóttir,
Sigrún Kristjánsdóttir, Guðmundur Sigurðsson,
barnabörn og barnabarnabörn.