Morgunblaðið - 07.05.2013, Blaðsíða 11

Ljósmynd/Finnbogi Marinósson
Skóflóð Örvar segir hlaupa-
skóna leynast víða, meðal ann-
ars hafi hann lengi vel haft tvö
pör í vinnunni.
Er hjólið passlegt og öruggt fyrir þig og barnið þitt?
Dr. Bæk kemur á vorhátíðir og á vinnustaði og ástandsskoðar
hjól. Hann fyllir í ástandsvottorð sem er að hluta byggt á
reynslu hjólreiðamanna og að hluta á umferðarlögum. Hér er
listi sem hann styðst við fyrir sjálfsskoðun hjólreiðamanna.
Athugið að huga að þessum atriðummánaðarlega fyrir utan
atriði 5 og 7 sem þarf að huga að daglega þegar hjólið er notað.
1Þegar setið er í hnakknum á að verahægt að snerta jörðina með tánum á
báðum fótum.
2Hnakkurinn á að vera í þægilegri hæðog hnakkpípa má ekki vera meira
útdregin en að öryggismerki á pípunni.
Hann á að vera fastur og allar rær
fullhertar.
3Sprungur í stelli og gaffli geta veriðhættulegar. Ef sprungur finnast má
ekki nota hjólið. Mikið ryð í stelli er ekki
gott.
4Oftast er stýri í sömu hæð oghnakkur hjá börnum eða aðeins
hærra. Stýrispípa má ekki vera meira
útdregin en að öryggismerki á pípunni.
Stýri á að vera fast í þannig að gaffallinn
hreyfist með stýrinu.
5Bremsur þarf að athuga í hvert sinnsem hjólið er notað. Standið við hjólið,
grípið fast um handfang frambremsu og
reynið að ýta hjólinu áfram. Ef fram-
hjólið snýst eru frambremsur ekki í lagi.
Endurtakið einsmeð afturbremsu.
Þegar setið er á hnakknum þarf að vera
hægt að beita bremsunum og halda
um handföng á stýri á samtímis. Lítið
á bremsuklossa. Þeir eiga að snerta
bremsuflöt á gjörð áður en handföng hafa
verið toguð inn að 1/3. Ef bremsu-klossar
eru slitnir þarf að skipta um.Bremsuvír á
að vera óslitinn og hreyfast í kápu.
6Lyftið og snúið hjólum öðru í einu.Hjólin eiga að snúast hindrunarlaust
án þess að nuddast við gaffla eða brems-
ur. Hlaup í hjólum til hliðanna og upp og
niður á að vera lítið, <5mm. Athugið í
hverri ferð hvort rær og/eða snerilrær
sem halda hjólunum eru fullhertar. Teinar
eiga að vera heilir og allir til staðar.
7Dekk eiga að hafa réttan loftþrýsting.Athugið þrýsting með því að þrýsta
á hliðar dekkjanna áður en hjólað er. Ef
þau gefa mikið eftir þarf að pumpa í (loft-
þrýstingur merktur á dekkjum, algengt
að standi INFLATE TO 40-65 (loftpund)
– börn þurfa minni þrýsting). Skoðið slit í
dekkjum, dekk mega ekki vera slitin niður
fyrir slitflöt gúmmísins.
8Keðjur þarf að smyrja eftir þörfum,t.d. mánaðarlega og gott að þurrka
af keðjunni þegar búið er að smyrja.
Ryðgaðar keðjur auka slit og gera það
erfiðara að hjóla. Keðja má ekki vera of
laus á hjólum án keðjustrekkjara. Athugið
hana með því að lyfta neðri hluta hennar,
ef hún lyftist ummeira en 2 cm gæti hún
verið of laus. Hjól með keðjustrekkjara
strekkja keðju sjálfkrafa.
9Pedalar eiga að vera heilir og snúastóhindrað, glitaugu/endurskinsmerki
eiga að vera á báðum hliðum á pedölum.
10Gírskipting þarf að virka eðlilegaog vera rétt stillt og hrein. Vírar
eiga að vera heilir.
11Lögbundið er að reiðhjól séu meðhvítt endurskin að framan og rautt
að aftan, bjöllu, keðjuhlíf, teinaglit í
teinum, glitaugu í pedölum og lás. Börn
yngri en 15 ára eiga að nota hlífðarhjálm
við hjólreiðar.
12Þegar hjólað er í myrkri á að verameð ljós að framan með hvítu eða
gulu ljósi, og ljós að aftan með rauðu
ljósi, með nægjanlegri birtu. Athuga skal
ljósin áður en hjólað er. Ef ljós er ekki
nógu skært þarf að skipta um rafhlöður
eða laga/endurnýja ljós. Ljósin þurfa að
vera föst.
1
2
3
4
5
5
6
6
7 7
8
9
10
11
1211
12
kominn í það far þá finnst manni
það vera það eina sem virkar. Mað-
ur þarf oft að brjóta það upp að
bíllinn sé eini ferðamátinn sem til
er og svona átak er alveg tilvalið til
þess. Margir sjá þá hvað þetta er í
rauninni auðvelt. Líka ef þetta fer í
gegnum veskið hjá fólkinu og það
finnur virkilega að það er að spara
þá ýtir það undir að fólk haldi
þessu áfram.“
Kílómetrayfirlit nauðsynlegt
til að hafa yfirsýn
Óli Þór heldur úti bókhaldi um
hversu mikið hann hjólar á ári og
segir hann það eitthvað sem hjóla-
menn verði að gera til að hafa yf-
irsýn yfir slit. „Það eru alltaf
ákveðnir hlutir á hjólinu sem slitna
hraðar en aðrir og maður verður að
fylgjast með svo maður viti hvenær
maður á til dæmis að skipta um
keðju. Út frá þessu veit ég að ég
hjóla rúmlega 4.000 kílómetra á ári
bara í vinnuna og maður getur rétt
ímyndað sér hvað þetta kostar ef
maður keyrir þetta á bíl. Það er
einstaka sinnum sem dagar detta út
en þá tek ég bara strætó í staðinn
og örsjaldan keyrir maður. Það
kom mér í rauninni sjálfum á óvart
hvað þetta var langt sem ég var að
hjóla.“
Morgunblaðið/RAX
Enn að Þessi mynd var tekin af Óla fyrir átta árum síðan þegar það þótti
eftirtektarvert að hann hjólaði til vinnu í Keldnaholti úr miðbænum.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 2013
Í niðurstöðum könnunar sem lögð
var fyrir liðsstjóra Hjólað í vinnuna
árið 2011 kom í ljós að 75% þátt-
takenda sögðu að þátttaka í verk-
efninu hefði hvatt þá til þess að
nýtt sér virkan ferðamáta fyrir
þátttöku í Hjólað í vinnuna voru far-
in að ganga eða hjóla einu til fjór-
um sinnum í viku fimm mánuðum
eftir þátttöku í verkefninu.
nota virkan ferðamáta oftar í og úr
vinnu. Um 50% þátttakenda not-
uðu virkan ferðamáta alltaf þá 15
daga sem átakið stóð yfir í maí
2011. 34% þeirra sem höfðu aldrei
Átak sem hefur áhrif til framtíðar
NIÐURSTÖÐUR ÚR KÖNNUN SEM LÖGÐ VAR FYRIR LIÐSSTJÓRA HJÓLAÐ Í VINNUNA 2011