Morgunblaðið - 26.08.2013, Blaðsíða 13

Í Hvalfirði
eru tveir
þéttbýlis­
kjarnar
Hvalfjarðarsveit nær frá Hvalfjarðarbotni í austri, Skorradal í
norðri, Borgarfjarðarbrú í vestri og Akranesi í suðri. Sveitarfélagið
varð til 1. júní 2006 með sameiningu fjögurra hreppa sem oft
voru kallaðir hrepparnir sunnan Skarðsheiðar; Hvalfjarðar-
strandarhrepps, Skilmannahrepps, Leirár- og Melahrepps og
Innri-Akraneshrepps. Íbúar eru u.þ.b. 630.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Mikil eru mannvirkin á Grundartanga Norðurál er dótturfyrirtæki bandaríska fyrirtækisins Century Aluminium.
leiðslu um allt að 50.000 tonn á ári.
Til þess þarf m.a. að stækka aðveitu-
stöð og endurnýja tæki í skaut-
smiðju. Kostnaður við þetta verkefni
verður yfir 10 milljarðar króna.
Mikil umhverfisvöktun
Framleiðsla Norðuráls hefur
aukist mikið frá upphafi þegar hún
var um 60.000 tonn og var í fyrra
284.000 tonn. Álverið hefur starfs-
leyfi fyrir framleiðslu á allt að
300.000 tonnum, leyfið gildir til árs-
ins 2020 og er gefið út af Umhverf-
isstofnun, sem er jafnframt eftirlits-
aðili með starfsemi fyrirtækisins.
Til þess að fá starfsleyfi þarf að
standast ítarlegt umhverfismat.
Umfangsmikil vöktun óháðra aðila
er á hugsanlegum áhrifum starfsem-
innar á umhverfið, t.d. á sjó, gróður,
mosa, loftgæði, ár, vötn og grasbíta.
„Þessar rannsóknir sýna að við
stöndum okkur vel í umhverfis-
málum. Til að svo sé verður rekst-
urinn að vera góður og í jafnvægi,“
segir Sólveig Bergmann, upplýs-
ingafulltrúi Norðuráls. „Að sjálf-
sögðu stöndumst við þær kröfur sem
gerðar eru í starfsleyfi. Kröfur sem
líklega eru þær ströngustu í heimi.“
Morgunblaðið/Eggert
Heppinn með starfsfólk Gunnar Guðlaugsson framkvæmdastjóri álversins.
Í stundarhléi frá stjórnmálunum var Haraldur í
útiverkum þegar Morgunblaðið var á ferðinni á
Vesturlandi. Bóndinn var í vatnsgallanum að spúla
skítadreifarann sem stóð fyrir utan fjósið. Og kýrnar
voru úti á túni. „Þetta er fínt; bæði að taka til hend-
inni og svo vakna oft góðar hugmyndir þegar maður
er í svona ati. Margt fer um hugann,“ segir Haraldur
sem býr á föðurleifð sinni. Raunar hefur ætt Har-
aldar setið í meira en öld á jörðinni og fyrir vikið
segir Haraldur að tengsl sín við staðinn séu sterk.
„Starf bóndans var samt sem áður ekki sjálfgefið
og aðrir möguleikar fyrir hendi,“ segir Haraldur
sem ungur hóf afskipti af félagsmálum. Í sveitunum
sé slíkt í raun skylda; svo sem að syngja í kirkju-
kórnum eða sitja í hreppsnefnd. „Þannig höfum við
byggt sveitirnar. Mannlífið og samfélagið byggist á
þátttöku.“
Röksemdirnar ná í gegn
Haraldur segir málefni dreifbýlisins í víðasta
skilningi koma til með að verða áberandi í sinni póli-
tík. Reynslan sýni að skýr málflutningur með sterk-
um röksemdum nái í gegn að lokum. Almennt líti
fólk svo á í dag, að sinni hyggju, að landbúnaðurinn
skipti máli.
Og þetta segir Haraldur bóndi sem með eiginkonu
sinni, Lilju Guðrúnu Eyþórsdóttur, er með 38 kýr í
fjósi en á almennan mælikvarða telst slíkt vera með-
alstórt fjölskyldubú, eins og sagt er.
„Á tímabili var nánast erfitt að halda fram mik-
ilvægi landbúnaðar, þegar við töldum okkur svo rík
að við hefðum ekki efni á því að framleiða okkar eig-
in mat. Landbúnaður sparar og skapar milljarða
króna gjaldeyri,“ segir Haraldur sem skynjar vel-
vilja gagnvart um landbúnaðinum. Vísar þar m.a. til
víðtækrar samstöðu við afgreiðslu Alþingis á bú-
vörusamningum á undanförnum árum. Íslenskar bú-
vörur hafi hækkað mun minna en innfluttar. Nú sé
hins vegar mikilvægt að hækka skilaverð til bænda,
til samræmis við að aðföng til búrekstrar eru dýrari
nú en var.
Grunngerðin sé sterk
Efling og stuðningur við byggðir út um land snýst
ekki alltaf um milljarða og stjórnvaldsaðgerðir, seg-
ir Haraldur. Afkoman skipti máli en ekki síður að
grunngerð samfélagsins sé sterk. Ungt fólk horfi til
dæmis á skólamál. Áhorfsmál sé hvort boðlegt sé að
senda barn marga tugi km á dag í skólabíl. Stuðning
við litla sveitaskóla hljóti því að verða að skoða.
Sömuleiðis séu góðar vegasamgöngur og örugg fjar-
skipti mikilvæg mál. Þar megi fjarskiptafyrirtækin
stilla betur saman strengi sína svo fólk úti í hinum
dreifðu byggðum komist í betra samband. sbs@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 26. ÁGÚST 2013
–– Meira fyrir lesendur
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105
kata@mbl.is
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
PÖNTUNARTÍMI AUGLÝSINGA:
Fyrir kl. 16, mánudaginn 2. september.
Barnavagnar
Kerrur
Bækur
Leikföng
Ungbarnasund
Fatnaður
FatnaðurBarnaljósmyndir
Öryggi barna Gleraugu
Uppeldi
Námskeið
SÉRBLAÐ
Börn og uppeldi
Víða verður komið við í uppeldi barna, í tómstundum,
þroska og öllu því sem viðkemur börnum.
Morgunblaðið gefur út glæsilegt
sérblað tileinkað börnum og uppeldi
föstudaginn 6. september
Sveitaball, stríðsminjar, sveita-
markaður og golfmót eru meðal
dagskrárliða á Hvalfjarðardeg-
inum næstkomandi laugardag,
31. ágúst. „Reyndar hefst dag-
skráin á föstudagskvöldið, þá
verður sveitaball með Sálinni á
Hlöðum,“ segir Björn Páll Fálki
Valsson, bóndi á Þórisstöðum og
einn skipuleggjenda Hvalfjarð-
ardagsins.
Að sögn Björns verður hátíðin
haldin á fimm stöðum í Hvalfjarð-
arsveit: á Bjarteyjarsandi, á Hótel
Glym, Ferstikluskála, Þór-
isstöðum og Hernámssetrinu á
Hlöðum.
„Klukkan níu á laugardags-
morguninn hefst golfmót á Þór-
isstöðum, ungmennafélagið verð-
ur með göngu á Akrafjall
klukkan tíu og Hernámssetrið
verður opið allan daginn,“ segir
Björn.
Af öðrum dagskrárliðum má
nefna uppboð á Hótel Glym,
bingó á Þórisstöðum, kvöldvöku á
Bjarteyjarsandi og tónlistarveislu
í boði ungs fólks á Vesturlandi.
Þá verður boðið upp á grillaðar
pylsur við Ferstikluskála.
Dagskrána má sjá á vefsíðu
Hvalfjarðarsveitar.
Hvalfjarðardagurinn er á laugardaginn
Morgunblaðið/ÞÖK
Hvalfjörður Þar verður margt um að vera á Hvalfjarðardeginum.
Hvalfirðingar gera
sér glaðan dag
„Þetta er stór, fjölbreyttur og skemmtilegur
vinnustaður,“ segir Birna Björnsdóttir verkfræð-
ingur og vaktstjóri í kerskála Norðuráls á Grund-
artanga. Hún segir það líklega einstakt hversu
fjölbreytilegur starfsmannahópurinn sé, bæði
hvað varðar menntun, reynslu og aldur.
„Við vinnum um 350 til 400 tonn af áli á hverri
vakt og það eru tvær vaktir á sólarhring,“ segir Birna . „Það eru fjórir
vakthópar í kerskálanum, þeir vinna 12 tíma í senn og 50 manns eru á
hverri vakt.“
400 tonn á vakt
STARFSMANNAHÓPURINN ER FJÖLBREYTILEGUR
 Leiðin liggur í Borgarfjarð-
arsveitir á morgun.
Á morgun
Skannaðu kóðann
til að lesa