Morgunblaðið - 03.09.2013, Page 22

22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. SEPTEMBER 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Veruleg gagn-rýni og al-menn hefur
beinst að Ríkis-
útvarpinu að und-
anförnu. Á því er þó
sú undantekning að talsmenn
Samfylkingarinnar eru næstum
jafn eindregnir talsmenn frétta-
stofu „RÚV“ og Evrópusam-
bandsins og er þá mikið sagt.
Þeir sjá því, af einhverjum
ástæðum, enga hnökra á skiln-
ingi þessarar ríkisstofnunar á
þeim lögum sem um hana gilda.
Á það hefur verið bent, að þeg-
ar tekið er til varna fyrir tilveru
„RÚV“ eru gjarnan notuð sömu
rök og gert var fyrir áratugum,
þegar almenn fátækt og vanþró-
að atvinnulíf leiddi til þess að
enginn nema ríkið var talinn fær
um að ráðast í eða reka verkefni
sem einhvers þurfti til. Þeir
tímar eru liðnir, sem betur fer.
Enn er gjarnan fullyrt að Rík-
isútvarpið gegni sérstöku „ör-
yggishlutverki.“ Löngu er þó
orðið ljóst að þessi stofnun gegn-
ir ekki því hlutverki af þeirri
ástæðu að enginn annar geti við
slíkt hlutverk ráðið. Sú forsenda
hvílir því ekki lengur á góðum
grunni. Og í annan stað er líka
ljóst að stofnunin sjálf tekur hið
meinta hlutverk sitt ekki mjög
hátíðlega, eins og Arnar Sigurðs-
son nefndi þekkt dæmi um í grein
í gær: „Því er oft haldið fram að
útvarp og sjónvarp hafi þýðing-
armiklu öryggishlutverki að
gegna ef náttúruhamfarir verða
varðandi miðlun upplýsinga til
almennings. Nýlegt dæmi þessu
til stuðnings er frá árinu 2000
þegar Suðurlandsskjálfti reið yf-
ir. Þá útvarpaði Bylgjan upplýs-
ingum frá Almannavörnum á
meðan RÚV hélt úti beinni
íþróttalýsingu fyrir
þá sem þurftu ekki á
öryggisupplýs-
ingum að halda.“
Enn nýlegra dæmi
mætti nefna. Það er
um eldgosið á Fimmvörðuhálsi,
síðar í Eyjafjallajökli. Frá þeim
miklu atburðum hafði verið sagt í
tæpan klukkutíma á Mbl.is áður
en hin mikilvæga „öryggis-
stofnun“ rankaði við sér! Hefur
„RÚV“ gert innanhússrannsókn
á þessum ósköpum og beðið þjóð-
ina afsökunar á þeim?
Í lok eftirtektarverðrar grein-
ar sinnar segir Arnar Sigurðs-
son: „Talsvert er rætt um vinstri-
slagsíðu í fréttaflutningi RÚV
sem og í fréttaþættinum Vinstri
Speglinum. Þessi slagsíða grefur
undan og gerir að engu meinta
almannaþjónustu RÚV. Þeir sem
eru uppteknir af mikilvægi sk.
fréttaflutnings ríkisins ættu
reyndar að hafa hugfast að les-
efni eins fréttatíma í sjónvarpi
kemst fyrir á hálfsíðu í dagblaði.
Fréttaþyrstir ættu því að hafa
hugfast að lestur er eina leiðin að
kjarna málsins. Með tilkomu
netsins er tilvistargrundvelli
hefðbundinna sjónvarpsstöðva
varpað um koll og sama á við um
útvarp. Ríkisútvarpið hefur að
mörgu leyti staðið sig vel við gerð
menningarefnis og þannig hlúð
að þjóðararfinum í gegnum tíðina
og á það sama við um einkaaðila í
greininni. Ríkisútvarpið hefur
hins vegar staðið sig afleitlega í
ráðstöfun almannafjár og sóun á
ekki að líðast. Með tilkomu óend-
anlegs magns frá efnisveitum á
netinu er núverandi hlutverk
RÚV á sviði dreifingar ámóta
tímaskekkja og Viðtækjaverslun
eða Ferðaskrifstofa ríkisins á
sínum tíma.“
Vörn „RÚV“ við vax-
andi gagnrýni er
þóttafull }
Vinstri slagsíðan
veikir grundvöllinn
Meginhlutverkspyrjenda á
fjölmiðli snúa eftir
eðli sínu einkum að
því að leiða fram
frétt, fá fyllri upp-
lýsingar um atburð
sem þegar hefur verið sagt frá,
koma sjónarmiðum þeirra sem
helst koma við sögu á framfæri
og þar fram eftir götunni. Bestir
eru þeir fréttamenn sem ná slík-
um þáttum fram án þess að ýta
sjálfum sér fram eða glenna sig
að öðru leyti úr hófi.
Önnur viðtöl eru fréttatengd
eða tengjast umræðuefnum sem
eru áhugaverð, þótt þau séu ekki
endilega efst á baugi það augna-
blikið. Fréttamaðurinn David
Frost sem er nýlátinn varð fljótt
velþekktur á sínu sviði, en
heimsfrægur varð hann er hann
„skúbbaði“ samtali við Nixon
fyrrverandi Bandaríkjaforseta
um framgöngu forsetans er hann
reyndi að hylma yfir
þátt samflokks-
manna í innbroti í
kosningaskrifstofur
Demókrataflokks-
ins í Watergate-
byggingunni. Frost
varð tákngervingur þeirra sjón-
varpsspyrjenda sem ná miklum
árangri gagnvart sínum viðmæl-
endum með því að vera í senn
sérlega vel undirbúinn og
fylginn sér án þess að slá í
nokkru af í eðlilegri kurteisi og
háttvísi. Fór hann iðulega betur
frá slíkum samtölum en hinir
svokölluðu „aðgangshörðu“
fréttamenn sem héldu að
frammígrip og einkunnagjöf af
hálfu þeirra sjálfra væri stóri
galdurinn. Slíkir skila einatt
helst því að fá klapp á kollinn frá
kollegunum í viðtalslok, en lítið
annað situr eftir. Áhorfendur
sem leita hanaats annars staðar
voru illa sviknir.
David Frost var í
fremstu röð frétta-
skýrenda og spyrj-
enda í hálfa öld}
Kurteis fréttahaukur
Í
viðtölum sem birtust hér í Morg-
unblaðinu á dögunum lýstu stjórn-
endur tveggja framhaldsskóla á
Vesturlandi því hvernig starfshættir
þar væru að breytast. Nú er fram-
vinda náms og skilningur nema á viðfangs-
efnum í skólanum gjarnan mældur með leið-
sagnarmati, verkefnastarf hefur komið í stað
hefðbundinnar bekkjarkennslu, starfsdagar
yfir veturinn eru fleiri en var o.s.frv. Dugleg-
ir nemendur ná 45 til 50 námseiningum yfir
veturinn og geta því, ef vel tekst til, lokið
stúdentsprófi á þremur árum.
Illugi Gunnarsson menntamálaráðherra
boðar að í framtíðinni skuli menntaskólanám
aðeins taka þrjú ár og ætlar að fylgja því eft-
ir, sem er gott mál. Að ráðamenn hafi skýra
stefnu og séu tilbúnir að vinna henni braut-
argengi með skýrum rökum er ekki algengt.
Nýmælin á Vesturlandi gefa þó ástæðu til þess að
spyrja hvort nokkuð þurfi að breyta regluverki um
stúdentsprófið. Oft þróast mál af sjálfu sér og í grasrót-
inni án þess að ráðamenn komi nærri. Getur hugsast að
ráðherrann sé beinlínis of seint á ferð og hyggist beita
sér í máli sem þegar hefur fundið eigin farveg? Senni-
lega er mikilvægast í skólastarfi að unglingar hafi val
og svigrúm; sumir geta náð stúdentsprófi á tveimur ár-
um, aðrir á þremur og aðrir þurfa jafnvel meira en fjóra
vetur. Við slíku er ekkert að segja; námsgeta fólks er
eins misjöfn og það er margt.
Umfjöllun um nám á Íslandi er mjög pen-
ingadrifin. Sagt er að stytta eigi nám til
stúdentsprófs og fá ungt fólk í iðngreinar í
ríkari mæli en nú er, enda kalli atvinnulífið
eftir slíku. Mikilvægt sé að krakkar fari sem
fyrst út á vinnumarkaðinn, þá komin með
menntun sem eykur hagvöxt. Það er sann-
arlega rétt en samt finnst mér skelfilega
leiðinlegur tónn í þessari umræðu, sem ýmis
hagsmunasamtök hafa leitt.
Á þessum vettvangi hef ég áður sagt að
fyrst og síðast eigi að hvetja krakka til að
læra það sem hugur þeirra stendur til. Ein-
hvers konar þjóðnýting á fólki í þágu fyr-
irtækja mun alltaf mislukkast. En gott og
vel; nú við skulum bara kokgleypa að best
sé að ljúka stúdentsprófinu nítján ára, fara
svo í iðnnám eða gera eitthvað sem smellur í
tannhjól atvinnulífsins, sem þurfa að komast á snúning.
En hagsmunaöfl þurfa þá líka að vera sér sjálf sam-
kvæm og útfæra betur fagnaðarboðskap sinn og hvatn-
ingu til krakka um að flýta sér að verða fullorðin. Þau
ættu þá, komin út á vinnumarkað, að kaupa sér íbúð
ekki miklu eldri en tvítug því slíkt örvar byggingariðn-
aðinn. Svo er líka alveg þjóðráð að hvetja til barneigna
á barnsaldri, að fólk sé komið með þrjá til fjóra krakka
fyrir þrítugt er innspýting í hagkerfið með sama hætti
og skemmra framhaldsskólanám. Boðskapurinn er því
skýr og alveg sáraeinfaldur: Kyndum undir kynsæld-
inni. sbs@mbl.is
Sigurður Bogi
Sævarsson
Pistill
Kyndum undir kynsældinni
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Sérfræðingar á vegum for-sætisráðuneytisins hafafrá því í sumarbyrjununnið að tillögum sem
ætlað er að gera regluverkið um
atvinnulífið skilvirkara. Hyggst
ríkisstjórnin taka nokkrar þeirra
fyrir á haustþingi þannig að þær
geti komið til framkvæmda á
næsta ári.
Sigmundur Davíð Gunnlaugs-
son forsætisráðherra staðfesti
þetta í samtali við Morgunblaðið
að loknu málþingi Viðskiptaráðs
um einföldun regluverksins í gær.
Hann telur aðspurður rétt að
taka hagrænan ávinning af ein-
földun regluverks með í hagvaxt-
arspár og vísar til jákvæðrar
reynslu erlendra ríkja af slíkum
kerfisbreytingum. „Dæmi eru um
að einföldun regluverks hafi haft
verulega hvetjandi áhrif til hag-
vaxtar og til þess er auðvitað leik-
urinn gerður. Því þykir mér rétt
að taka það með í reikninginn,“
segir Sigmundur Davíð.
Að sögn forsætisráðherra
munu erlendir sérfræðingar sem
fluttu erindi á málþinginu verða
ríkisstjórninni innan handar og
leggja mat á þær tillögur sem þeg-
ar hafa mótast. Er þeim einnig
ætlað að benda á hvað megi læra
af reynslu annarra ríkja og starfi
alþjóða- og sérfræðistofnana á
þessu sviði.
Tvíþætt nálgun
Sigmundur Davíð segir að
horft verði til hinnar nýju stefnu-
mótunar við lagasetningu. „Í gróf-
um dráttum má skipta þessari
vinnu í tvennt. Annars vegar ný
lög, þ.e. að menn hugi að þessu
þegar þeir semja ný lög. Hins veg-
ar er það vinna við að yfirfara nú-
gildandi lög og reglur, en það er
augljóslega verkefni sem mun taka
langan tíma. Við munum leggja
mikla áherslu á að vinna með at-
vinnurekendum til að ná árangri á
þessu sviði, enda er hann grund-
vallaratriði til þess […] að auka
verðmætasköpun, fjölga störfum
og auka framleiðni. Það gerist
ekki nema lítil og meðalstór fyr-
irtæki séu í aðstöðu til að starfa
og dafna. Þess vegna er þetta
mjög brýnt mál fyrir Íslendinga,“
segir Sigmundur Davíð.
Peter Bex, stjórnandi ráðgjaf-
arfyrirtækisins SIRA-Consulting í
Hollandi, ræddi þann ávinning
sem endurskoðun regluverks hefði
haft fyrir hollenskt efnahagslíf.
Spurður út í hin hagrænu áhrif
segir Bex að undir lok tíunda ára-
tugarins hafi atvinnulífið í Hol-
landi farið að þrýsta á stjórnvöld
vegna íþyngjandi regluverks.
Í kjölfarið hafi sú stefna verið
mótuð að lækka kostnaðinn af
regluverkinu um 25% en hann var
þá áætlaður 16 milljarðar evra.
Samsvarar niðurskurðurinn 3,2
milljörðum evra. Segir Bex hag-
fræðinga hafa áætlað að hagvöxtur
hafi verið um 1,7% meiri í Hol-
landi þegar endurskoðuninni lauk
átta árum síðar en ella hefði orðið.
Áttundi hluti kostnaðarins
Þá tekur Bex dæmi af bak-
aríum í Hollandi, Litháen, Írlandi
og á Spáni. Það kosti þau sem
svarar 12,5% rekstrarkostnaðar að
eiga við regluverkið. 2,5% séu bein
útgjöld, svo sem vegna kostnaðar
við leyfi og þess háttar, og 10%
óbeinn kostnaður vegna þeirrar
vinnu sem fari í að framfylgja
reglugerðum. Til samanburðar sé
hagnaður bakaríanna fyrir af-
skriftir, fjármagnsliði og skatta
um 2% í Hollandi og nær enginn í
Litháen. Dæmigerð bakarí á Spáni
og á Írlandi séu nú rekin með tapi.
Einfaldara regluverk
styðji við hagvöxt
Morgunblaðið/Kristinn
Á málþinginu Sigmundur Davíð og Peter Bex stinga saman nefjum.
Meðal fyrirles-
ara á mál-
þinginu í gær
var Michael
Gibbons, for-
maður nefndar
sem falið var
að yfirfara allt
regluverk í
Bretlandi.
Fram kom í
máli Gibbons að nefndin væri
ekki pólitísk og hún hefði verið
sett á fót í tíð Gordons Browns
sem forsætisráðherra Bretlands.
Nefndin starfar samkvæmt
kjörorðinu „Ein inn, tvær út“
sem vísar til þess að við innleið-
ingu nýrra reglugerða sé minnst
ein felld niður, ef ekki tvær,
þannig að smátt og smátt verði
undið ofan af regluverkinu. Lýsti
Gibbons því hvernig frammi-
stöðu einstakra ráðuneyta í
Bretlandi væri gefin einkunn eft-
ir því hvernig miðaði í þessa átt.
Hann segir verkefnið ekki ná til
reglugerða sem Bretum berist
frá Evrópusambandinu.
Undið ofan
af regluverki
REYNSLA BRETA
Michael Gibbons