Morgunblaðið - 05.09.2013, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Leiðtoga-fundirhelstu for-
kólfa heimsstjórn-
mála eru heilmikið
sjónarspil. Mest fer
fyrir öryggis-
sveitum hers og
lögreglu. Því næst
skara fjölmiðlamanna, sem fá
þó sjaldnast miklar fréttir um-
fram þær sem birtast beint. Þá
er þess gætt að mótmælahópar
af margvíslegu tagi sjáist á
skjám, þótt þeir komist aldrei í
færi við leiðtogana.
Birtar niðurstöður leiðtoga-
fundarins hafa verið í undirbún-
ingi lengi í viðeigandi ráðu-
neytum þeirra þjóða sem í hlut
eiga. Leiðtogarnir kynna sér
þær niðurstöður ekki seinna en
í flugvélunum á leið á fundina
en ræða þær í rauninni aldrei.
Sjaldnast er því að vænta tíð-
inda sem koma á óvart.
Hvaða gagn er þá að slíkum
fundum, sem krefjast svo mikils
undirbúnings og kosta svo mik-
ið fé? Það getur verið töluvert,
þrátt fyrir allt. Fyrir það fyrsta
er gott og gagnlegt að helstu
valdamenn eigi fundi í friðsam-
legu andrúmslofti og þannig
mynd birtist af þeim um alla
veröld.
Í annan stað eru persónuleg
kynni manna, sem fara með svo
ríkulegt vald í umboði svo
margra, þýðingarmikil og geta
auðveldað lausnir í
deilumálum þjóða
löngu eftir að
fundahöldum lýkur.
Í þriðja lagi
neyða undirbún-
ingsfundir og vinna
ríkisstjórnir aðild-
arlanda til að orða
sjónarmið og sætta, ef þörf er á,
svo leiðtogarnir geti skrifað
undir þau í fundalok. Af því er
ávinningur þótt ekki sé um nið-
urstöður að ræða sem marki
sérstök tímamót.
Í fjórða lagi eru slíkir fundir
notaðir til að skapa skilyrði fyr-
ir tveggja manna fundi og efla
tengsl og slétta yfir hnökra sem
kunna að vera í samskiptum
einstakra ríkja. Því var óheppi-
legt að Bandaríkin skyldu
ákveða að hunsa Pútín, gest-
gjafa leiðtogafundarins í St.
Pétursborg, til að koma á fram-
færi móðgun vegna hælisveit-
ingar fyrir Snowden uppljóstr-
ara. Vegna stöðunnar í Sýrlandi
hefðu viðræður Obama og Pút-
íns getað orðið þýðingarmesti
þáttur þessa leiðtogafundar.
Rússar eru helstu stuðnings-
menn Assads, forseta Sýrlands.
Ekki er víst að sá stuðningur
dugi til þess að einræðisherr-
ann haldi sæti sínu eftir vænt-
anlegar árásir Bandaríkjanna.
En ljóst virðist að án aðildar
Pútíns verður lokakaflinn í Sýr-
landi blóðugri en ella.
Leiðtogafundir
vekja ekki sömu
væntingar og forð-
um en þurfa ekki að
vera gagnslausir}
Sankti Pétur
sé með þeim
Margt er þaðsem mælir
með staðsetningu
Reykjavíkur-
flugvallar þar sem
hann er enda er góð
samstaða meðal
landsmanna, Reyk-
víkinga sem ann-
arra, um að ekki skuli flytja
flugvöllinn. Þó eru enn ein-
hverjir sem hafa bitið svo í sig
að flugvöllurinn verði að víkja
að hvorki rök sérfræðinga né
hefðbundið hyggjuvit dugar til
að fá þá ofan af þeirri skoðun.
Þannig hafa komið fram í um-
ræðunni þær fullyrðingar að
tíminn sem tæki að aka með
sjúklinga frá Keflavíkurflug-
velli til Landspítalans við
Reykjavíkurflugvöll skipti litlu
máli fyrir öryggi sjúklinga.
Jafnvel borgarstjórinn í
Reykjavík hefur blandað sér í
umræðuna með þessum hætti
og í fréttum Stöðvar 2 var mál-
flutningur fréttamanns á svip-
uðum nótum og sérstaklega
reynt að hrekja þær upplýs-
ingar sem samtök um flugvöll í
Vatnsmýrinni hafa birt.
Í samtali við Morgunblaðið
fyrr í vikunni sagði Stefán Þór-
arinsson, læknir og
framkvæmdastjóri
lækninga á Heil-
brigðisstofnun
Austurlands: „Tím-
inn í sjúkraflugi og
í sjúkrabíl flokkast
sem óvirkur tími til
hjálpar sjúklingn-
um. Því er mikilvægt að stytta
þann tíma eins mikið og mögu-
legt er til að þeir komist sem
fyrst undir læknishendur.“
Hann segir einnig að síðustu
mínúturnar í sjúkraflugi vegi
mun meira en þær fyrstu þar
sem áhættan vaxi með marg-
feldishætti því lengur sem
dragist að koma við varanlegri
hjálp.
Augljóst er hverjum þeim
sem veltir hlutunum fyrir sér
fordómalaust og setur sig í spor
þeirra sem staddir eru úti á
landi og þurfa bráða aðstoð að
miklu skiptir að ekki þurfi að
aka langa leið frá flugvelli að
Landspítala. Þetta er svo aug-
ljóst að ekki ætti að þurfa um að
deila. Því miður eru sumir svo
ákafir á móti Reykjavíkurflug-
velli að þeir kjósa frekar að
horfa framhjá staðreyndum en
að endurmeta eigin afstöðu.
Æskilegt væri að
andstæðingar flug-
vallarins myndu í
það minnsta viður-
kenna staðreyndir}
Auðvitað skiptir tíminn máli
N
ú er í móð að skrifa undir alls
skyns ályktanir á netinu og
veifa framan í stjórnmála-
menn. Vissulega má deila um
það hversu mikið mark stjórn-
málamenn eiga að taka á undirskriftalistum,
en ef einhvern tíma hefur verið ástæða til
þess þá er það núna. Þegar þetta er skrifað
hafa tæplega 65.000 manns skrifað undir
áskorun um að þeir vilji flugvöllinn áfram í
Vatnsmýrinni. Þetta er slíkur fjöldi að stjórn-
málamenn geta ekki horft framhjá svo ríkum
vilja. Það þýðir ekki að benda á ársgamla
könnun sem sýndi ekki svo afdráttarlausan
stuðning. Flugvallarmálið er í brennidepli á
þessari stundu, fólk er búið að gera upp hug
sinn og margir sem áður vildu flugvöllinn
burt hafa skipt um skoðun. Borgaryfirvöld
verða að hlusta.
Flugvallarmálið er ekki flokkspólitískt mál og borg-
arfulltrúar Besta flokksins og Samfylkingar, sem virðast
svo til allir vilja flugvöllinn burt, geta ekki látið eins og
kjósendur þeirra fylgi þeim staðfastlega í þessu máli.
Þeir ættu að láta af því að gefa í skyn að almenningur
hafi ekki næga þekkingu til að taka afstöðu með því að
flugvöllurinn verði áfram í Vatnsmýrinni. Hrokinn í mál-
flutningi þessa fólks er orðinn ansi hvimleiður.
Ef borgaryfirvöld vilja alls ekki hlusta á skoðun al-
mennings er ráð að gera flugvallarmálið bæði að próf-
kjörsmáli og kosningamáli. Það myndi ekki henta Besta
flokknum og Samfylkingunni sem gætu misst þónokkurn
slatta af atkvæðum vegna einstrengings-
legrar afstöðu sinnar. Þeir borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokks sem vilja að flugvöllur sé
áfram í Vatnsmýrinni gætu hins vegar laðað
til sín fylgi. Fjölmargir kjósendur eru þeirrar
gerðar að þeir líta ekki á það sem sáluhjálp-
aratriði að kjósa stöðugt sama flokkinn. Þess-
ir kjósendur horfa til einstakra mála sem þeir
telja mikilvæg og kjósa þá stjórnmálamenn
og þann flokk sem styður þau málefni. Og
hvað er að því að kjósa Sjálfstæðisflokkinn í
næstu borgarstjórnarkosningum þótt maður
hafi kosið Besta flokkinn í þeim síðustu?
Flugvallarmálið er alveg þess virði að at-
kvæði manna ráðist af afstöðu til þess.
Höfuðröksemd þeirra sem vilja flugvöllinn
burt virðist vera að það þurfi að þétta byggð.
Um þetta er það að segja að sennilega er
æskilegt að þétta byggð á einhverjum stöðum en þegar
maður sér þvílíkar hörmungar eru skapaðar á nýjum
svæðum í höfuðborginni og víðar koma upp í hugann orð
skáldsins: Ekki meir! Ekki meir! Stílleysið og ljótleikinn
æpir á mann. Ekki virðist sérstök ástæða til að ætla að
smekkvísi og áhugi fyrir samræmi yrðu skyndilega í for-
grunni ef farið væri að þétta byggð í Vatnsmýrinni. Er
það reyndar efni í annan pistil.
Aðalatriði málsins er að flugvöllurinn í Vatnsmýrinni
er á afar heppilegum og þægilegum stað. Staðsetningin
nýtur víðtæks stuðnings meðal landsmanna. Þeir kæra
sig ekki um að flugvöllurinn sé fluttur. Það á að hlusta á
raddir þessa fólks. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Ekki meir! Ekki meir!
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Var um að ræða blekkingaruppreisnarmanna til aðsverta stjórn Bashar al-Assads forseta? En sér-
fræðingar um efnavopn sannfærð-
ust fljótt og einnig vestrænir
læknar sem sinntu fórnarlömbunum
eftir árásina í Damaskus 21. ágúst.
Bæði uppreisnarmenn og ráðamenn
í Damaskus, einnig Íranar, segja nú
að slík vopn hafi verið notuð. Í raun
er ekki deilt um það lengur.
Beðið er eftir skýrslu rann-
sóknarnefndar Sameinuðu þjóð-
anna. En nefndin hefur eingöngu
umboð til að kanna hvort raunveru-
lega hafi verið beitt efnavopnum,
ekki hver hafi verið að verki, stjórn-
völd eða uppreisnarmenn. Hún mun
staðfesta það sem allir vita. En
hugsanlegt er samt að skýrsla henn-
ar geti varpað einhverju ljósi á það
hver beitti vopnunum, að sögn L.A.
Times.
Oft hefur komið í ljós að leyni-
þjónustumenn hafa haft rangt fyrir
sér. En Assad gæti hafa misreiknað
sig. Hann gæti hafa talið að hann
kæmist upp með að skella skuldinni
á uppreisnarmenn þótt flestir sér-
fræðingar efist um að illa skipulagð-
ir uppreisnarhópar kunni að nota
háþróuð vopn eins og sarín og VX.
Aðrar skýringar sem varpað
hefur fram er að lægra settir her-
foringjar hafi tekið ákvörðunina án
samþykkis Assads. Loks má ekki
geyma að misskilningur og mistök
verða í herjum eins og öðrum stofn-
unum, afleiðingarnar geta stundum
orðið afdrifaríkar. BBC hefur þó
eftir breskum leyniþjónustumönn-
um að Sýrlandsher hafi þegar beitt
efnavopnum 14 sinnum síðustu tvö
og hálft ár.
Íranskir ráðamenn halda áfram
að styðja við bakið á Assad og hafna
öllum ásökunum um að stjórn hans
sé sek um árásina 21. ágúst. En á
suðurafríska vefmiðlinum news24
kemur fram að Akbar Hashemi Raf-
sanjani, fyrrverandi Íransforseti,
hafi í viðtali við hálfopinbera frétta-
veitu, ILNA, á sunnudag ráðist
harkalega á Assad. „[Sýrlendingar]
hafa orðið fyrir efnavopnaárás af
hálfu eigin ríkisstjórnar og nú verða
þeir einnig að gera ráð fyrir árás er-
lendra aðila,“ sagði hann. Rafsanj-
ani gegnir enn háum trúnaðar-
stöðum í Íran og ummælin gætu
verið merki um að stuðningur við
Assad fari minnkandi þar á bæ.
Sprengjur sem
eyða efnavopnum
Ljóst er að Bandaríkjamenn
íhuga að reyna að granda efnavop-
nabirgðum Assads (og hugsanlegum
sýklavopnum) með loftárásum. Þeir
ráða yfir sprengjum sem geta eytt
að mestu efnavopnum með því að
framleiða geysimikinn hita, allt að
1.500 gráður á Celsíus, á vettvangi.
Hvort það er gerlegt án þess að
valda miklu mannfalli í röðum
óbreyttra borgara er hæpið, að sögn
sérfræðinga. Eitthvað af gasinu
myndi dreifast yfir byggð svæði;
sumar birgðastöðvarnar eru rétt hjá
þéttbýli, líklega af ásettu ráði. Lík-
legra er því að reynt verði að valda
tjóni á eldflaugum, flugvélum og
þungavopnum auk stjórnstöðva
hersins. En sé eina takmark Bar-
acks Obama forseta að refsa Assad
og vara hann við má að sjálfsögðu
ekki ganga svo langt að árásar-
geta Sýrlandsforseta minnki
um of. Þá væri búið að
grípa inn í átökin, gera
sigur uppreisnarmanna
líklegri. Sem ekki mun
vera ætlunin.
Vopnin sem flestum
þykja allt of hryllileg
AFP
Gegn árás Mótmæli við Hvíta húsið vegna áætlana Bandaríkjastjórnar um
loftárásir til að refsa Sýrlandsher fyrir meinta efnavopnanotkun.
Efnavopn hafa verið bönnuð
með alþjóðasamningi í meira en
80 ár. Aðeins nokkur staðfest
dæmi eru um að ríki hafi beitt
efnavopnum eftir 1918, ekki
einu sinni Þýskaland Hitlers
gerði það. En stórveldin áttu
miklar birgðir. Og Gamal Nasser
Egyptalandsforseti notaði efna-
vopn þegar hann studdi lýðveld-
issinna í Jemen á sjöunda ára-
tugnum, Saddam notaði þau
gegn Kúrdum 1988 en einnig í
átta ára styrjöld sinni gegn Íran
sem lauk sama ár. Mörg
hundruð þúsund manns
féllu í því stríði. Enn
kemur fyrir að fyrrver-
andi, íranskir hermenn
deyja af völdum
skaða sem þessi
efnavopn ollu
þeim. Eru þeir
jarðsettir með
mikilli við-
höfn.
Efnavopn
bönnuð
ALÞJÓÐASAMNINGAR
Assad