Morgunblaðið - 09.12.2013, Blaðsíða 28

Munið að
slökkva á
kertunum
Kertakveikur á
ekki að vera lengri
en 1 cm. Klippið
af kveiknum svo
að ekki sé hætta á
að logandi kveikur
detti af og brenni
út frá sér
Slökkvilið
höfuborgasvæðisins
Menning
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 9. DESEMBER 2013
Ævintýraleg þroskasaga
Draumsverð
bbbbn
Eftir Kjartan Yngva Björnsson og Snæbjörn Brynjars-
son. Vaka-Helgafell 2013. 555 bls.
Fyrri bókin í sagnabálknum
Þriggja heima sögu, Hrafnsauga,
hlaut Íslensku barnabókaverð-
launin 2012 og stóð vel undir því.
Þessi, sem segir líka frá ferð-
araunum Ragnars, Breka og
Sirju, er enn betri, mun betur
skrifuð og framvindan ævintýra-
legri. Þremenningarnir halda
suður á bóginn og komast í kynni
við óteljandi persónur, berjast
við ófreskjur og ófreska menn og
konur og glíma ekki síður við við sig sjálf, því þetta er
líka þroskasaga.
Ragnar var heilsteyptasta persóna fyrri bókarinnar
og er enn, kvöl hans er sannfærandi og líka hvernig
hann nær æ betri tökum á kröftum sínum. Sirja verð-
ur líka heilsteyptari, þó að enn eigi hún nokkuð í land,
en Ragnar er enn ómótaður, full eintóna og þvælist
nánast fyrir. Málfar á bókinni er gott, en á stöku stað
hefði yfirlesari átt að grípa í taumana, ekki síst til að
fækka „krökkum“.
Of mikið af aukasetningum
Vargsöld
bbmnn
Eftir Þorstein Mar. Rúnatýr 2013. 240 bls.
Vargsöld er fyrsta bókin í sgnabálki sem fengið hef-
ur heitið Roðasteinninn. Bókin segir frá unglings-
stúlkunni Ráðgríði, liðsmanni Grænstakkanna sem
búa norður í ótilgreindu landi. Ráðgríð lifir á óttaleg-
um tímum, því ill öfl sækja í sig veðrið, ófrýnilegri
naddar vaða uppi með grimmdarverkum og Rágríði er
falið að leita eftir aðstoð frá greifanum af Norðmæli
með Hræreki félaga sínum.
Sagan sem felst í Vargsöld er prýðileg, spennandi
og framvindan ör. Textaflóðið í bók-
inni er á móti galli, því of mikið er af
aukasetningum, óþörfum lýsingum
og útúrdúrum. Samtöl eru líka sum
klaufalega skrifuð. Ráðgríð sjálf er
líka ekki nógu sannfærandi, ekki
síst í ljósi þess að hún er liðsmaður
Grænstakkanna, en þó afskaplega
linkuleg. Vonandi tekur Þorsteinn
sig taki fyrir næstu bók, þéttir stíl-
inn og klippir burt allan óþarfa.
Ólíkindalegt ævintýri
Augað
bbnnn
Eftir Hallveigu Thorlacius. Salka 2013. 143 bls.
Í Martröð, bók sem Hallveig
Thorlacius sendi frá sér fyrir fimm
árum, segir frá telpunni Hrefnu Es-
meröldu, sem á sér óvenjulegan og
um margt átakanlegan uppruna. Því
miður fór sú bók franmhjá mér, en
er rifjuð upp í ljósi þess að komin er
önnur bók um ævintýri Hrefnu og
vina hennar, Kjartans og Kristínar.
Hrefna er fjórtán ára, fædd í
Mexíkó en elst upp á Íslandi hjá
fósturforeldrum sínum.
Í Auganu býður líffræðilegur faðir hennar, sem stund-
aði víst peningaþvætti fyrir mexíkóska mafíuforingja
forðum, henni til Kanaríeyja, en hann er tekinn til við
fyrri iðju, nema að nú kúnni hans er úkraínsk mafía, ekki
mexíkósk. Þegar Hrefna er komin út ákveður faðir henn-
ar að hjálpa henni að grafast fyrir um hvað varð um
fúlgu peninga sem hún átti á bók fyrir hrun og í kjölfarið
lendir hún í óttalegum ævintýrum – þarf að glíma við ís-
lenska útrásarvíkinga, mexíkóska morðhunda og
spænska mannræningja, svo fátt eitt sé talið. Sagan er
öll með slíkum ólíkindablæ að hún á heima með hreinum
ævintýrabókum. Það má þó hafa nokkurt gaman af
henni, ekki síst ef maður leggur skynsemina til hliða um
stund.
Galdrar og
glæpamenn
Yfirlit yfir nýútkomnar
ævintýrabækur fyrir unglinga
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Eflaust þekkja margirítölsku kvikmyndina Ilpostino, sem byggð er ásílesku skáldsögunni El
Cartero de Neruda eða Ardiente
Paciencia og hefur nú verið snarað
sem Bréfberinn. Bókin segir frá
kynnum bréfberans Mario Jiménez
og nóbelsskálds-
ins Pablos Ne-
ruda, en Jiménez,
sem er ólæs, kaus
að gerast bréf-
beri til að losna
við sjómennsk-
una. Sagan hefst
sumarið 1969 í
þorpinu Isla
Negra á strönd
Síle.
Framan af hef-
ur Jiménez lítinn áhuga á Neruda og
skáldskap almennt, en svo kemur að
hann einsetur sér að nema af Ne-
ruda, þó sá síðarnefndi hafi lítinn
áhuga á að gerast kennari. Þegar
Jiménez verður ástfanginn kemur
Neruda þó honum til aðstoðar við að
vinna ástir stúlkunnar og eftir það
verða þeir góðir vinir.
Miklir umbrotatímar fara í hönd,
því sjöundi áratugurinn var tími
pólitískra átaka milli hægri- og
vinstrimanna og lyktaði með valda-
ráni hrottans og þjófsins Augustos
Pinochets. Neruda kom við sögu í
þeim umbrotum, því hann var sósíal-
isti og handgenginn Salvador Al-
lende sem kjörinn var forseti haustið
1970. Allende gerði Neruda að
sendiherra í Frakklandi, en hann
sneri aftur til Síle vegna heilsu-
brests. Hann fékk svo Nób-
elsverðlaunin 1971, þá orðinn heilsu-
veill. Þegar Pinochet rændi völdum í
byrjun september 1973 lá Neruda
fyrir dauðanum og lést tveim vikum
síðar.
Þessi saga er rakin óbeint í bók-
inni, en í henni birtast persónur
hennar, Neruda og bréfberinn, sem
sín hliðin hvor á síleskri þjóðarsál;
skáldskapurinn og hið upphafna og
fagra, og síðan lífskrafturinn, ástin,
girndin og gleðin. Þegar hyski Pino-
chets hefur umkringt hús Neruda,
hneppt hann í stofufangelsi, laumast
bréfberinn heim til hans til að færa
honum síðustu póstsendinguna og
lýsandi er í bókinni þegar Jiménez
styður skáldið að glugganum á
svefnherberginu svo það geti litið
sjóinn í síðasta sinn; „[s]em einn
maður fikruðu þeir sig að gluggan-
um“.
Hún lætur ekki mikið yfir sér
þessi bók, stutt og fljótlesin, en það
er í henni merkilegur sannleikur og
mikil tilfinning. Þýðingin er mjög
fín.
Skármeta Það er merkilegur sannleikur og mikil tilfinning í Bréfber-
anum eftir Antonio Skármeta, að mati gagnrýnanda.
Skáldskapurinn
og lífskrafturinn
Skáldsaga
Bréfberinn bbbbn
Eftir Antonio Skármeta. Svanhvít Lilja
Ingólfsdóttir þýddi. Sögur útgáfa, 2013.
140 bls. kilja.
ÁRNI
MATTHÍASSON
BÆKUR