Morgunblaðið - 11.01.2014, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. JANÚAR 2014
TENNIS
er skemmtileg hreyfing
Nú er rétti tíminn til að
panta fastan tíma í tennis.
Eigum nokkra tíma lausa.
Skemmtilegu byrjendanámskeiðin
fyrir fullorðna eru að hefjast.
Skráning og upplýsingar í síma 564 4030 eða á tennishollin.is
BAKSVIÐ
Gunnar Dofri Ólafsson
gunnardofri@mbl.is
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætis-
ráðherra segir nauðsynlegt að traust ríkti
milli aðila vinnumarkaðarins og stjórnvalda.
Ráðherrar funduðu í gær með aðilum vinnu-
markaðarins um hvernig tryggja megi stöð-
ugleika.
„Sveitarfélögin hafa bent á að til að þau
geti haldið aftur af hækkunum þurfi að ríkja
verðstöðugleiki annars staðar, ekki ósvipað
því sem ríkið segir. Það voru nokkur gjöld
sem var gert ráð fyrir að myndu fylgja verð-
lagi, en menn eru opnir fyrir því núna að
hverfa frá því,“ segir Sigmundur. Áfengis-
og eldsneytisgjöld hafa verið nefnd í því
samhengi.
„Þetta er allt háð því að menn sjái fyrir sér
heildarstöðugleika. Þetta gengur að mjög
miklu leyti út á að allir treysti öllum. Maður
heyrir það á fulltrúum verkalýðshreyfing-
arinnar að félagsmenn þeirra hafi áhyggjur
af þessu trausti og hvort aðrir muni fylgja
með ef þeir fallast á 2,8% launahækkun.“
Nefnd til að samræma aðgerðir
Hann segir að fastanefndin sem hefur
það að markmiði að tryggja verðlagsstöð-
ugleika í landinu skuli skoða leiðir til að
sporna gegn sjálfvirkri vísitöluhækkun ým-
issa samninga á markaði, svo sem þjónustu-
samninga fyrirtækja, leigusamninga og
verksamninga.
„Þetta er nokkuð sem við höfum skoðað
hér í ráðuneytinu síðustu daga. Við höfum
velt upp hvort hægt væri að gera lagabreyt-
ingar til að koma í veg fyrir sjálfkrafa verð-
lagshækkanir. Þegar menn gera samninga
er oft innbyggt í þá að verð hækki í sam-
ræmi við vísitölu, til dæmis með ákvæði um
að ef menn ætla að hækka verð í gildandi
samningum, þá þurfi að tilkynna það með
þriggja mánaða fyrirvara, þannig að menn
geti tekið ákvörðun um hvort þeir vilji halda
samningnum í gildi. Þessar vangaveltur
færu inn í fastanefndina,“ segir Sigmundur.
Allir þurfa að leggjast á eitt
 Samþykkt kjarasamninga veltur á verðstöðugleika  Verðhækkanir dregnar til baka og verð
jafnvel lækkað  Einhugur um að koma böndum á verðbólguna  Tíðrætt um traust allra aðila
Morgunblaðið/Þórður
Kjaramál Ráðherrar hittu aðila vinnumarkaðarins og fulltrúa sveitarfélaga í Stjórnarráðinu. Verðhækkanir myndu ógna kjarasamningum.
Verðlagsþróun
» Verðlag má ekki hækka ef
samþykkja á kjarasamningana.
» Einhugur var á fundi í gær um að
koma í veg fyrir verðhækkanir.
» Allir aðilar þurfa að sammælast
um að halda aftur af hækkunum.
» Fastanefnd skipuð sem vettvangur
aðila vinnumarkaðarins og hins opin-
bera til að stuðla að stöðugleika.
Hækkun vörutengdra gjalda og
skatta í fjárlögum 2014 hækkar vísi-
tölu neysluverðs um 0,25% en lækk-
un stimpilgjalds hjá einstaklingum
og virðisaukaskatts á bleiur kemur
til lækkunar þannig að heildaráhrifin
eru 0,19% hækkun. Þetta er niður-
staða vinnuhóps sem í áttu sæti sér-
fræðingar frá SA, ASÍ, KÍ, BSRB,
BHM, Sambandi íslenskra sveitarfé-
laga og fjármálaráðuneyti.
Tekið er fram í skýrslu hópsins að
ríkisstjórnin muni endurskoða til
lækkunar vissar breytingar á gjöld-
um sem ákveðin voru í fjárlögum. Er
þar vísað til bréfs Bjarna Benedikts-
sonar fjármálaráðherra til forsvars-
manna ASÍ og SA 21. desember sl.
en efni þess var
ítrekað í frétta-
tilkynningu for-
sætisráðuneytis-
ins 10. janúar.
Áætlað er að
ráðstöfunar-
tekjur heimila
hækki um 0,7% í
ár vegna aðgerða
ríkisstjórnarinn-
ar, einkum vegna
hærri lífeyrisgreiðslna og lækkunar
tekjuskatts, og að frádregnum fram-
angreindum verðlagsáhrifum muni
kaupmáttur heimila aukast um 0,5%
vegna opinberra aðgerða. Þá er bent
á að álögur á fyrirtæki aukist um
35,6 milljarða króna, en um 7,3 millj-
arða án fjármálafyrirtækja í slita-
meðferð.
Hannes G. Sigurðsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri SA, segir að
0,19% áhrif til hækkunar á vísitöl-
unni sé mikið. Fjármálaráðuneytið
hafi boðað að gjaldskrárhækkanir
myndu rúmast innan 2,5% verð-
bólgumarkmiðs SÍ. Spáð vísitölu-
áhrif séu umfram það markmið.
Hannes segir auknar álögur á
fjármálastofnanir vegna boðaðrar
leiðréttingar á íbúðalánum líklegar
til að auka þörf fjármálafyrirtækja
fyrir vaxtamun og þar með leiða til
hærri vaxta. Það komi niður á heim-
ilum og fyrirtækjum. baldura@mbl.is
Skattahækkanir sagðar
kynda undir verðbólgu
Hannes G.
Sigurðsson
 SA telja boðaða skuldaleiðréttingu munu leiða til vaxtahækkana
Elín Björg Jónsdóttir, formað-
ur BSRB, segir markmið fund-
arins í gær hafa verið að
tryggja stöðugleika og halda
aftur af verðbólgu. „Við fórum
yfir hvernig það blasti við okk-
ur. Ég held að það sé samhugur
um að halda aftur af hækk-
unum. Þeir aðilar sem þarna
voru hafa mikinn vilja til þess
að gera sitt til að halda aftur af hækkunum vöru-
verðs og þjónustu.“ Hún segir að náist þetta mark-
mið ekki muni það setja kjarasamninga í uppnám.
„Fari svo að þessir samningar verði samþykktir
sem núna eru í atkvæðagreiðslu kemur verð-
bólgumæling strax í febrúar. Það skiptir okkur
talsvert miklu máli að það sé hægt að setja bönd á
verðhækkanir til þess að við getum snúið við þess-
ari víxlverkun verðbólgu og kjararýrnunar.“
Elín Björg segir að eins og staðan er núna ríki
ekki traust milli þeirra aðila sem sóttu fundinn um
að allir muni standa við gefin loforð um að halda
aftur af hækkunum. „En það þarf að vera fyrir
hendi. Til að ná því trausti þarf ásetningur um að
halda aftur af verðhækkunum að ganga eftir.
Þetta þarf að sjást núna, á næstu dögum og vikum,
að það sé raunverulegur vilji til að koma í veg fyr-
ir verðhækkanir,“ segir Elín Björg. „Launafólk
eitt og sér tekur ekki að sér að koma í veg fyrir
verðbólgu á Íslandi. Það þurfa allir að koma að
verkinu, og mér sýnist vera vilji til þess. En síðan
þurfum við að sjá efndirnar.“
Verðhækkanir myndu setja
samningana í uppnám
Halldór Halldórsson, formaður
Sambands íslenskra sveitarfé-
laga, segir samstöðu ríkja með-
al sveitarfélaganna um að halda
aftur af gjaldskrárhækkunum
og að sveitarfélögin taki það
mjög alvarlega.
„Ég er með bráðabirgðayfirlit
yfir þróun gjalda hjá nokkrum
af stærstu sveitarfélögunum, og
gjöldin standa í nánast öllum gjaldskrárflokkum.
Það eru helst sorphirðugjöld sem hækka, en þar
verða gjöldin að standa undir kostnaðinum,“ segir
Halldór. Reykjavíkurborg tilkynnti til að mynda
10% hækkun sorphirðugjalda á fimmtudaginn.
„Mér finnst jákvætt það sem hefur gerst í þess-
ari viku um hækkanir sem voru dregnar til baka
hjá fyrirtækjum. Nú ríður á að fyrirtækin standi
sína plikt líka, ekki bara ríki og sveitarfélög. Svo
er líka mikilvægt að neytendur standi vaktina og
láti ekki plata sig. Ríkisstjórnin tilkynnti líka
lækkun á þeim gjöldum sem stóð til að hækka í
samræmi við verðbólgu,“ segir Halldór. „Svo kom
fram að heildaráhrifin hjá ríkinu væru til tölu-
verðrar lækkunar,“ segir Halldór. „Ég er miklu
bjartsýnni á að samningarnir verði samþykktir
eftir að tekið var á því sem virtist vera einhver
byrjun á verðhækkunum hjá fyrirtækjum.“
Sveitarfélögin halda að sér
höndum við hækkanir
Þorsteinn Víglundsson,
framkvæmdastjóri SA, er já-
kvæður um stöðuna eftir
fundinn. „Þetta er mjög já-
kvætt innlegg í þessa um-
ræðu. Ríkisstjórnin skýrir
þarna betur hvernig hún
hyggst efna loforð sem gefin
voru í tengslum við kjara-
samningana þess efnis að
hluti hækkana yrði dreginn til baka,“ segir
Þorsteinn. „Þá skiptir ekki síður máli sam-
starf aðila hvað varðar aukið eftirlit með
verðlagi og kynningarátak um mikilvægi
verðlagsstöðugleika. Við teljum mjög mik-
ilvægt að ná verðbólgunni niður til fram-
búðar.“ Hann fagnar skjótum viðbrögðum fyr-
irtækja sem drógu til baka boðaðar hækkanir
og einnig tilkynningar fyrirtækja sem ætluðu
ekki að hækka verð um verðlækkanir.
Þorsteinn segir þann einhug sem virðist ríkja
sennilega stafa af því að mönnum sé orðið fylli-
lega ljóst að nauðsynlegt sé að brjótast út úr
vítahring verðbólgunnar. „Það er ávinningur
allra, heimila og fyrirtækja, að við náum verð-
bólgunni niður. Mér sýnist vera að skapast ein-
hugur um það í kringum þessa kjarasamn-
inga.“
Einhugur um að losna út úr
vítahring verðbólgunnar