Morgunblaðið - 14.02.2014, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. FEBRÚAR 2014
FRÉTTASKÝRING
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Hugmyndir starfshóps embættis-
manna Reykjavíkurborgar um raf-
ræna gagnagátt um fjárhag borg-
arinnar eru afar
óljósar. Þær fela
ekki í sér leiðir
til að fram-
kvæma einróma
samþykkt borg-
arstjórnar haust-
ið 2012 um að
upplýsingar um
allar kostn-
aðargreiðslur
verði gerðar al-
menningi til-
tækar með rafrænum hætti.
Þetta segir Kjartan Magnússon,
borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins,
sem var frumkvöðull að tillögunni á
sínum tíma.
Ekki það sem beðið var um
Eftir umfjöllun Morgunblaðsins
um mál þetta á miðvikudaginn
barst blaðinu skýrsla starfshóps
embættismanna í ráðhúsinu þar
sem gerðar eru tillögur um „út-
færslu og innleiðingu gagnagáttar
um fjármál Reykjavíkurborgar“.
Skýrslan er dagsett 29. janúar síð-
astliðinn og var kynnt í borgarráði
6. febrúar. Ekki hefur áður verið
sagt frá henni opinberelga.
Á fundinum var efni skýrslunnar
kynnt og síðan samþykkti borg-
arráð að vísa henni til stjórnkerf-
isnefndar og kostnaðarmats hjá
fjármálaskrifstofu.
Kjartan telur umfjöllun og til-
lögur starfshópsins ekki í samræmi
við samþykkt borgarstjórnar sem
falið hafi í sér að einstakir reikn-
ingar greiddir af borginni verði
borgarbúum aðgengilegir á netinu.
Tillagan sem samþykkt var haustið
2012 hljóðar svo: „Borgarstjórn
samþykkir að upplýsingar um allar
kostnaðargreiðslur borgarinnar
verði gerðar almenningi tiltækar
með rafrænum hætti á netinu.
Borgarráði er falið að skipa starfs-
hóp til að vinna að málinu og skila
tillögum um hvernig staðið verði að
slíku verkefni fyrir 15. mars næst-
komandi.“
„Það er allt í lagi mín vegna að
hópur embættismanna hittist og
ræði hugmyndir eins og þær sem
fram koma í þessari glærukynn-
ingu. En tillaga mín, sem samþykkt
var einróma á sínum tíma, hlýtur
að vega þyngra. Hún er skýr um
að setja eigi upp gagnagátt um all-
ar kostnaðargreiðslur borgarinnar.
Embættismenn mega ræða málin
eins og þeir vilja en það er skýrt
að tillaga borgarstjórnar um raf-
ræna gagnagátt á að vega þyngra,“
segir Kjartan í samtali við Morg-
unblaðið.
Skýrsla starfshópsins
Í skýrslunni sem um ræðir er að
finna yfirlit um núverandi fyrir-
komulag opinberra fjárhagsupplýs-
inga borgarinnar. Þær er að finna
á vefsíðu Árbókar Reykjavíkur-
borgar á slóðinni arbok.reykjavik-
.is. Starfshópurinn kallar þessa
síðu „einfalda gagnagátt“ og bendir
á að þar sé að finna upplýsingar
um lýðfræði, umhverfi, þjónustu og
rekstur. Upplýsingarnar séu unnar
með sambærilegum hætti og hjá
Hagstofu Íslands sem þýðir að
hægt er að nálgast gögnin í töflu-
formi og vinna enn frekar með þau
í töflureikni (excel).
Þá segir í skýrslunni að flóknara
sé að setja rafræna gagnagátt fram
með myndrænum hætti þótt slíkt
sé algengt. Þá er átt við að hægt sé
að sjá upplýsingarnar í formi línu-
rita, súlu- og skífurita o.fl.
Starfshópurinn segir að sérsniðin
rafræn gagnagátt gangi skrefi
lengra en birting með myndrænum
hætti. Slík gátt hýsi margvísleg
gögn eiganda, mögulega með teng-
ingu við utanaðkomandi gögn. Not-
andi geti breytt forsendum, skoðað
gögnin frá margvíslegum hliðum og
keyrt saman við önnur gögn.
Þá rekur hópurinn nokkur dæmi
um rafrænar gagnagáttir erlendis
og ræðir hvaða gögn skuli birta og
hvernig. Skoða þurfi lagaleg skil-
yrði og/eða hindranir og meðal
annars horfa til persónugrein-
anleika upplýsinga. Hópurinn telur
upp atriði sem komi til greina að
birta, svo sem tekjustreymi og
samtölur um laun og rekstrar-
kostnað á ákveðnum tímabilum.
Um einstakar færslur, sem Kjartan
Magnússon borgarfulltrúi telur
vera höfuðatriði í samþykkt borg-
arstjórnar, segir aðeins: „Birta
mætti færslur yfir ákveðinni fjár-
hæð.“
Árbókin verði útvíkkuð
Tillögur starfshópsins eru tví-
þættar. Í fyrsta lagi að Árbók
borgarinnar á netinu verði útvíkk-
uð og ítarlegri fjárhagsupplýsingar
birtar en þar eru nú vistaðar. Ekki
er tekið af skarið um hvaða nýju
upplýsingar eigi að birta. Í öðru
lagi að hægt verði að sjá sundur-
liðun þessara upplýsinga með
myndrænum hætti. Síðan fela til-
lögurnar í sér hver eigi að bera
ábyrgð á verkefninu hjá borginni,
tryggingu fjármagns til þeirra og
loks er lagt til að verkefnið verði
framkvæmt á þessu ári.
Kjartan Magnússon segist draga
þá ályktun af skýrslunni að meiri-
hlutinn í borgarstjórn hafi engan
áhuga á að birta þau gögn sem um
hafi verið rætt í samþykktinni.
„Þau nota embættismenn borg-
arinnar til að drepa málinu á
dreif,“ segir Kjartan. Hann kveðst
sannfærður um að borgin geti sett
upp rafræna gagnagátt með ein-
stökum reikningum á skömmum
tíma með litlum kostnaði. Dæmi
um hvernig sveitarstjórnir víða er-
lendis geri það staðfesti þetta.
„Ég er enn að bíða eftir að
meirihlutinn í borgarstjórn fari eft-
ir skýrri samþykkt borgarstjórnar
haustið 2012 og skipi starfshóp um
málið sem getur þá mótað pólitíska
stefnu í því,“ segir Kjartan.
Morgunblaðið/Eggert
Deilt um rafræna gagnagátt
 Starfshópur leggur til að ítarlegri upplýsingar um fjárhag borgarinnar verði birtar á netinu
 Borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins segir tillögurnar óljósar og ófullnægjandi
 Í greinargerð sem fylgdi samþykkt borgarstjórnar um rafræna gagna-
gátt um fjármál borgarinnar haustið 2012 segir meðal annars: „Tíma-
bært er að Reykjavíkurborg feti í fótspor framsækinna sveitarfélaga og
ríkja víða um heim og veiti reykvískum skattgreiðendum nákvæmar upp-
lýsingar um meðferð almannafjár á net-
inu. Örar framfarir á sviði upplýsinga-
tækni gera það að verkum að nú er unnt
að veita slíkar upplýsingar jafnóðum
með ódýrum og áreiðanlegum hætti.
Skattgreiðendur eiga rétt á því að vita
hvernig fé þeirra er ráðstafað. Til að
tryggja að aðgangur almennings að slík-
um upplýsingum sé sem greiðastur og
fyrirhafnarminnstur hafa víða verið þró-
aðar svokallaðar gagnsæisgáttir (trans-
parency portals) þar sem skattgreið-
endur sjá í smáatriðum hvernig farið er
með fé þeirra. Upplýsingar um greiðslur hins opinbera vegna kaupa á
vöru og þjónustu verða því öllum tiltækar en ekki einungis opinberum
embættismönnum. Með því að setja opinber útgjöld þannig undir smásjá
almennings og fjölmiðla er líklegt að meðferð opinbers fjár batni og veru-
lega dragi úr hvers konar eyðslu, spillingu og svindli í kerfinu. Þegar al-
menningur gerir sér ljóst hvernig fénu er varið geta stjórnvöld ekki leng-
ur falið eyðslu til ákveðinna gæluverkefna og munu í ríkari mæli þurfa að
standa reikningsskil gerða sinna. Þannig verður kostnaður við einstök
verkefni sundurliðaður og þannig veginn og metinn. Smám saman mun
verkefnum, sem ekki standast slíka skoðun, fækka. Slíkt verður skatt-
greiðendum til gæfu.“
Nákvæmar upplýsingar birtar
um meðferð almannafjár
Gagnagátt Auknar kröfur eru um
aðgengi að upplýsingum á netinu.
Ráðhúsið Rekstur Reykjavíkurborgar
kostar miklar fjármuni. Með rafrænni
gagnagátt á að vera mögulegt að leyfa
borgarbúum að sjá hvernig fjármunum
er varið og jafnvel einstaka reikninga.
Kjartan
Magnússon
FJÁRMÁLIN
UPPLÝSINGAMIÐLUN