Morgunblaðið - 14.02.2014, Blaðsíða 31

UMRÆÐAN 31Bréf til blaðsins
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. FEBRÚAR 2014
í yfir 50 fallegum litum
Þönglabakka 4, sími 571-2288, www.gauja.is
VINSÆLA
ARWETTA CLASSIC
GARNIÐ
Spennandi
námskeið
í boði!
SJÓN ER SÖGU RÍKARI!
GJÖRIÐ
SVO VEL!Hafðu það hollt
í hádeginu
HAFÐU SAMBAND
OG FÁÐU TILBOÐ!
HEITT & KALT | S: 533 3060 | heittogkalt@heittogkalt.is
HEITT OG KALT býður starfsfólki fyrirtækja hollan og
næringaríkan mat í hádegi.
Matseðill fyrir hverja viku er birtur á: www.heittogkalt.is
Sturla Birgisson er margverðlaunaður matreiðslumeistari
og er í dómnefnd fyrir Bocuse d’Or sem er ein virtasta
matreiðslukeppni heims.
Föstudagsmorguninn 24. janúar síð-
astliðinn streymdu inn í mennta- og
menningarmálaráðuneytið ungmenni
hvaðanæva af landinu. Tilefnið var
fundur Ungmennaráðs Samfés og
Ungmennaráðs SAFT með Illuga
Gunnarssyni menntamálaráðherra
þar sem ýmis mál sem tengjast skóla,
menntun og samskiptum barna og
ungmenna voru rædd. Þetta var
skemmtilegur og fræðandi fundur
þar sem ungmennin fengu tækifæri
til að láta raddir sínar heyrast, deila
verkefnum og læra eitthvað nýtt.
Ekkert hatur – orðum
fylgir ábyrgð
Ungmennaráð Samfés sam-
anstendur af krökkum á aldrinum 13-
16 ára og er einskonar rödd unglinga
á Íslandi. Þar fá ungmenni tækifæri
til þess að hafa áhrif á nærsamfélagið
og læra lýðræðisleg vinnubrögð,
námskeiðastjórnun og sjá jafnframt
um jafningjafræðslu. SAFT - Sam-
félag, fjölskylda og tækni er vakn-
ingarátak um örugga tækninotkun
barna og ungmenna. Ungmennaráð
SAFT samanstendur af krökkum á
aldrinum 12-18 ára sem sjá um jafn-
ingjafræðslu í heimabyggð og taka
þátt í alþjóðlegu ungmenna-
samstarfi. Ungmennaráð Samfés
kynnti jafningjafræðsluerindið
Taktu afstöðu. Verkefnið fjallar um
einelti og gengur út á það að fræða
ungmenni um alvarleika og afleið-
ingar eineltis. Ungmennaráð SAFT
kynnti verkefni sitt Ekkert hatur –
orðum fylgir ábyrgð sem er átak á
landsvísu gegn hatursorðræðu.
Hatursorðræða á Íslandi
Ungmennin ræddu um birtingar-
myndir hatursorðræðu í íslensku
samfélagi og tengdu það við komm-
entakerfi fjölmiðla þar sem fólk hellir
sér yfir aðra á netinu, stundum án
þess að þekkja manneskjuna eða vita
um hvað málið snýst. Þetta er alls
ekki óalgengt og virðast margir nýta
sér svona aðferðir til að fá útrás eða
koma vandamálum sínum yfir á aðra.
Þetta gerist einnig innan skóla og
vinnustaða, í gegnum smáskilaboð og
á samskiptasíðum. Ungmennin telja
mikilvægt að allir, bæði börn og full-
orðnir, temji sér góðar og kurteisar
samskiptavenjur á netinu og hafi
hugfast að það sem er sett á netið
verður ekki aftur tekið. Skilaboð
þeirra eru skýr: Áður en þú birtir
eitthvað á netinu sem getur verið
særandi, ljótt eða óviðeigandi ættir
þú að hugsa þig aðeins um. Gætir þú
sagt þetta augliti til auglitis við
manneskjuna? Það er hlutverk fjöl-
miðla að fara í herferð undir fyr-
irsögninni „Hugsaðu áður en þú
framkvæmir!“ til þess að minna fólk
á áður en það gerir eitthvað sem það
gæti séð eftir. Eins geta þeir vakið
athygli á ábendingahnapp sem er að
finna á heimasíðu SAFT en þar er
hægt að tilkynna óviðeigandi eða
ólöglegt efni á netinu og leggja sitt af
mörkum við að gera netið að betri
stað.
Stöndum saman
Ungmennin voru öll sammála um að
landsátak gegn hatursorðræðu væri
bráðnauðsynlegt. Vænlegast er að
það verði á formi fræðslu frekar en
með boðum og bönnum eða takmörk-
un tjáningarfrelsis. Ungmennaráð
Samfés og SAFT hvetja lesendur og
landsmenn alla til þess að hugsa áður
en þeir tjá sig og að sporna gegn hat-
ursorðræðu í umræðum og sam-
skiptum bæði á netinu og annars
staðar.
MARÍA RÓS KALDALÓNS,
SUNNEVA HALLDÓRS-
DÓTTIR,
ungmennaráðsfulltrúar Samfés.
Ungmenni funda gegn hatri
Frá Maríu Rós Kaldalóns
og Sunnevu Halldórsdóttur
María Rós
Kaldalóns
Sunneva
Halldórsdóttir
Í hinni pólitísku umræðu hefur verið
þráttað um hvernig skuli staðið að
málum varðandi ESB. Talað er um
upplýsta umræðu, samhliða samn-
ingsviðræðum, til
þess að vita hvað
er í boði, eins og
það er orðað varð-
andi inngöngu í
ESB og svo hins
vegar að leitað sé
þjóðarvilja varð-
andi inngöngu án
undangengis slíks
ferlis. Hér á landi
hefur ríkt ákveðin
fundahefð varðandi afgreiðslu mála
og hefur hið lýðræðislega fundaform
í frjálsu félagsstarfi gjarnan litið til
Alþingis hvað varðar fundarsköp eft-
ir því sem viðmiðun leyfir. Að-
alreglan við afgreiðslu mála er sú að
beita fyrst af öllu útilokunaraðferð-
inni og nú leyfi ég mér að bjóða les-
andanum í smá leik. Dæmi: Sveit-
arstjórn bæjarfélags ákveður að vísa
því til borgarafundar hvort vilji sé
fyrir hendi til að kaupa landmikla
bújörð í nágrenninu. Sveitarstjórnin
kynnir málið lauslega, á settum
fundi, hvað varðar fjármögnun o.fl.
Málið er tekið til umræðu og margar
tillögur berast fundarstjóranum.
M.a. hvernig staðið skuli að kaupum
og hvernig nýta skuli landið. Meðal
tillagnanna er tillaga frá sveit-
arstjórninni um hvort meirihluti sé
fyrir því að kaupa jörðina. Í lok fund-
arins raðar fundarstjórinn tillög-
unum niður í þeirri röð sem hann
ætlar að bera þær upp en gleymir
ekki þeirri meginreglu að byrja á því
að bera undir atkvæði fundarmanna
tillöguna um hvort fundurinn sé því
samþykkur að jörðin sé keypt. Fari
svo að fundurinn samþykki ekki
kaupin er málið dautt og aðrar fram-
komnar tillögur koma ekki til at-
kvæða greiðslu. Í dæminu stendur
jörðin fyrir ESB, sveitarstjórnin fyr-
ir ríkisstjórnina og borgarafund-
urinn fyrir þjóðfélagið. Athygli skal
vakin á að röng forgangsröð væri af
sveitarstjórninni að byrja á því að
semja við landeigendur um hin og
þessi atriði, áður en viljaákvörðun er
fyrir hendi með jarðarkaupin. Ís-
lenskt samfélag þarf að „núllstilla“
sig varðandi inngöngu í ESB og fá á
hreint vilja þjóðarinnar áður en
lengra er haldið.
Alþingi Íslendinga getur rakið
þessa aðferð aftur til ársins 1000
þegar kristni var lögtekin á Íslandi.
Við þær afar viðkvæmu aðstæður
var sá millileikur valinn að fela ein-
um heiðursmanni að kveða upp úr-
skurð, það skilaði sömu niðurstöðu
og „útilokunar-atkvæðagreiðsla“.
Þarna var á ferðinni „einskonar mál-
skotsréttur“. Þegar þingheimur
varð ásáttur með að kristindómur
yrði ráðandi siður (trú og menning)
meðal Íslendinga var hægt að leggja
fram málamiðlunartillögur varðandi
framkvæmd málsins. Afgreiðsla al-
þingis árið 1000 á kristnitökunni er
sennilega einhver allra merkasta
lýðræðislega málsmeðferð, miðað
við þáverandi aðstæður, sem nokkru
sinni hefur verið viðhöfð í heiminum
og sé vísað til manngilda, heiðarleika
og trúnaðar, bæði heiðinna og krist-
inna, varðandi framgang mála, mjög
líklega sú merkasta sem heimildir
eru til um. Sumir illa upplýstir menn
vilja halda því fram að kristninni
hafi verið þröngvað upp á þjóðina en
því fór víðsfjarri. Það fagna allir Ís-
lendingar ef hlutir finnast í jörðu
sem tengjast fornöld og þeim er val-
inn veglegur staður á Þjóðminja-
safninu, en hversu miklu merkilegri
var kristnitakan?
Trúfrelsi fellur undir almenn lög
um mannréttindi og þarf ekki að
ákvarða sérstaklega í stjórnarskrá.
Öðru máli gegnir þegar trúararfur
er samofinn þjóðmenningu frá land-
námi, sem reikna má til andlegrar
og raunar líka til veraldlegrar hag-
sældar fyrir íslenska þjóð.
„Hin evangelíska lúterska kirkja
skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og
skal ríkisvaldið að því leyti styrkja
hana og vernda.“ Svona hljóðar gr.
62. í stjórnarskrá, með þeim viðauka
að „Breyta má þessu með lögum“. Í
stað nefnds viðauka ætti að standa
„Grein þessi er sögulegt menning-
arverðmæti sem aðeins þjóð-
aratkvæðagreiðsla, með auknum
meirihluta „(2/3)“, fær breytt“. Ný-
lega hefur þjóðin endurnýjað vilja
sinn varðandi þetta í atkvæða-
greiðslu sem í raun er traustsyfirlýs-
ing lýðræðis þjóðar á merkum
menningararfi. Ofsafengið, and-
félagslegt hatur margra pólitískra
trúleysingja í garð kristninnar
breytti þar engu um. Norður-Kórea,
þar sem kristnir eru drepnir eða
veslast upp í fangelsum undir pynt-
ingum og svelti, er ef til vill fyr-
irmynd þjóðfélagsins sem vantrúar-
siðmenntin sér fyrir sér á Íslandi.
Lýðræðislegt vinnulag er ekki í
því fólgið að flækja málin heldur að
leysa þau á sem skilvirkastan máta
og fyrir því er löng og farsæl hefð.
Mál sem lögð eru fyrir þjóðina þarf
að vera hægt að afgreiða með já eða
nei og hægt væri að spara Alþingi
gríðarmikla vinnu með því að leggja
nokkur mál fyrir þjóðina samhliða
alþingiskosningum. Það eru alltaf
einhver mál sem eru vel til þess fallin
og varla er nokkurt mál svo stórt í
sniðum að skilvirkasti afgreiðslu-
mátinn (augljóst verksvit) höndli
ekki „ já eða nei“-regluna.
Ég bið Íslendingum Guðs friðar.
ÁRSÆLL ÞÓRÐARSON,
húsasmiður.
Þingræði og þjóðarsátt
Frá Ársæli Þórðarsyni
Ársæll Þórðarson