Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.03.2014, Síða 58

58 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30.3. 2014
BÓK VIKUNNAR Marco-áhrifin eftir Jussi Adler-Olsen
er hin fínasta spennubók með ungri söguhetju sem lesandinn
getur ekki annað en staðið með.
Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is
Á unglingsárum mínum var beinlín-is talin höfuðskylda að gefa ung-lingum bækur í fermingargjöf og
var þetta áður en þægilegasta leiðin til að
afgreiða slíkar gjafir þótti vera að setja
einhverja þúsundkalla í umslag og skrifa
utan á. Hið dæmigerða fermingarbarn
þessa tíma komst ekki undan því að fá
Passíusálma Hallgríms Péturssonar,
stundum fleiri en eitt eintak, og ekki tók
fermingarbarn við þeirri gjöf með hrifn-
ingarstunu. Það viðhorf átti eftir að
breytast með vaxandi þroska og fjöl-
margir eiga ennþá þessa góðu ferming-
argjöf í bókaskáp og eru stoltir af þeirri
eign.
Ein bók var það
sem naut umtals-
verðra vinsælda á
þessum árum, bæði
meðal ferming-
arbarna og þeirra
sem vildu gefa bók
að gjöf. Þetta var
Ljóðasafn Steins
Steinars. Ferm-
ingarbörn tóku
mörg fagnandi á móti þessu safni, enda
var Steinn mikils metinn í gagnfræða-
skólum landsins. Jafnvel nemendur sem
lítinn áhuga höfðu á ljóðum gátu ekki
annað en hrifist af Að sigra heiminn, Á
Valhúsahæðinni, Barn, Kvæði um Krist
og Í draumi sérhvers manns. Þegar
nemendur áttu að velja sér ljóð til upp-
lestrar nutu ljóð Steins umtalsverðra vin-
sælda. Steinn var sennilega eina ljóð-
skáldið sem nemendur dáðu eins og
poppstjörnu. Þeir skildu hann og fannst
hann vera að yrkja til sín. Orðið „ég“
kemur ótal sinnum fyrir í ljóðum Steins
og unga fólkið átti ekki í neinum vand-
ræðum með að samsvara sig ljóðmæl-
anda og Steinn sagði líka oft „þú“ og þá
var hinn ungi lesandi sannfærður um að
skáldið væri einmitt að tala til hans.
Steinn var svo nálægt skáld og ekki upp-
hafinn og fjarlægur. Svo var ekki verra
að hann virtist vera utangarðs og misskil-
inn snillingur – það féll sannarlega í
kramið hjá ungmennum.
Ljóðasafn Steins er komið út að nýju
og mun vonandi rata í sem flesta gjafa-
pakka til fermingarbarna. Þetta er bók
sem allir verða að eiga og ekki slæmt að
eignast hana á unglingsaldri.
Orðanna hljóðan
STEINN
OG UNGA
FÓLKIÐ
Steinn Steinarr.
Ljóðasafnið góða.
S
káldsagan Eftirköstin eftir Rhidi-
an Brook er þriðja skáldsaga
höfundar og hefur verið þýdd á
fjölda tungumála og Ridley
Scott hefur tryggt sér kvik-
myndaréttinn. Sögusvið bókarinnar er Ham-
borg árið 1946. Lewis, yfirmaður í breska
hernum, fær það verkefni ásamt breska
hernámsliðinu að reisa borgina úr rústum.
Lewis og fjölskylda hans fá til umráða
glæsihýsi og Lewis leyfir eigendum hússins,
ekkli og dóttur hans, að búa þar áfram,
þrátt fyrir mikla andstöðu konu sinnar.
Rhidian Brook byggir söguna á raunveru-
legum atburðum í lífi afa síns. „Ég þekkti
aldrei afa minn en
faðir minn og föður-
bróðir sögðu mér
sögu hans,“ segir
Brook. „Í lok seinni
heimsstyrjaldar var
hann í hernámsliði
Breta í Þýskalandi en
Þýskalandi hafði verið
skipt í fjögur svæði
og svæðið sem Bretar
höfðu forræði yfir var
sérlega illa leikið. Afi
sá um uppbyggingu á svæði rétt utan við
Hamborg og fékk til umráða hús auðugrar
kaupmannsfjölskyldu og íbúunum var gert
að flytja út. Afi minn brást mjög óvenjulega
við og bauð íbúunum að búa áfram í húsinu
ásamt sér og konu sinni og pabba sem þá
var níu ára. Amma var mjög mótfallin
þessu því hún leit á Þjóðverja sem óvini, en
þarna bjuggu þau í fimm ár ásamt þýsku
fjölskyldunni og smám saman þróaðist sterk
vinátta milli þessa fólks.
Þegar faðir minn sagði mér þessa sögu
fyrir nokkrum árum vissi ég að hér væri
komin gjöf til mín frá fjölskyldunni. Þetta
var saga sem ég varð að segja. Í byrjun
hugsaði ég söguna sem kvikmyndahandrit
og fór að skrifa hana þannig en umboðs-
maður minn vildi að ég skrifaði hana einnig
sem skáldsögu og ég ákvað að verða við
þeirri áskorun.
Bókin mín er skáldsaga og atburðir gerð-
ust alls ekki nákvæmlega eins og ég lýsi
þeim, þótt ég nýti mér sögu afa. Það sem
heillaði mig sérstaklega við þessa sönnu
sögu afa míns var hversu mótfallin amma
mín var því að deila húsi með Þjóðverjum.
Sagan fjallar um það hvernig manneskjur
takast á við reiði og andúð eftir að hafa
verið særðar, þolað missi og upplifað hræði-
lega atburði. Allir í sögunni hafa orðið að
þola missi og þá skiptir ekki máli hvort við-
komandi er Breti eða Þjóðverji, tilfinning-
arnar vegna missisins eru þær sömu. Ég
vildi fjalla um þetta og fyrirgefningu, end-
ursköpun og réttlæti.“
Spurður hvort hann hafi lagst í mikla
heimildavinnu við smíði skáldsögunnar segir
Brook: „Það hefur ekki verið skrifað mikið
um þetta tímabil, en ég fann bækur sem ég
gat nýtt mér og byggði líka mikið á frá-
sögnum pabba og föðurbróður. En ég þurfti
vitanlega einnig að reiða mig á ímyndunar-
afl mitt.“
Ridley Scott hefur keypt kvikmyndarétt-
inn að bókinni og Brook segir að nú sé
unnið að því að fínpússa handritið en vonir
standa til að myndin verði tekin upp í
Þýskalandi næsta vetur. Innan tíðar verður
tilkynnt um leikstjóra og leikara. „Ég þekki
kvikmyndaheiminn nokkuð vel því ég hef
skrifað kvikmyndahandrit og veit að ekkert
er öruggt í þeim heimi en útlitið er gott,“
segir Brook. „Mér er samt mikið í mun að
bókin eigi sjálfstætt líf óháð kvikmyndinni.“
Hann segist vera með hugmynd að nýrri
skáldsögu. „Ég hef gengið með hugmyndina
lengi en sagan byggist á eigin reynslu, en
árið 1987 þegar ég var 23 ára var ég í
Bandaríkjunum og vann við að selja fiðrildi
í glerkrukkum. Ég ætla að setja þessa
reynslu mína í skáldskaparbúning og hlakka
til að skrifa um tíma sem ég hef lifað sjálf-
ur.“
SKÁLDSAGAN EFTIRKÖSTIN VERÐUR SENN AÐ KVIKMYND
Gjöf frá fjölskyldunni
„Það sem heillaði mig sérstaklega við þessa sönnu sögu afa míns var hversu mótfallin amma mín var
því að deila húsi með Þjóðverjum,“ segir breski rithöfundurinn Rhidian Brook.
BRESKI RITHÖFUNDURINN RHIDIAN
BROOK ER HÖFUNDUR SKÁLDSÖG-
UNNAR EFTIRKÖSTIN SEM HANN
BYGGIR Á LÍFSREYNSLU AFA SÍNS.
„Ég er mikið fyrir töffarabókmenntir á við þær sem Chuck Klos-
terman, nafni hans Palahniuk og Bret Easton Ellis senda frá
sér. Killing Yourself to Live, Fight Club og
American Psycho koma fyrst upp í hugann.
Þær tvær síðarnefndu urðu einnig að stórkost-
legum kvikmyndum – kvikmyndum sem eldast
mjög vel, ef einhver var að velta því fyrir sér.
Núna er ég hins vegar að lesa The Fault in
Our Stars (Skrifað í stjörnurnar) eftir
John Green og ég er viss um að hún á eftir að
enda í uppáhaldi. Þetta er ljúfsár og á köflum
fyndin saga 16 ára dauðvona krabbameins-
sjúkrar stúlku sem reynir af veikum mætti að
gera sem minnst úr veikindum sínum. Hún er á tilraunalyfi sem
heldur í henni lífinu en sjálf vill hún ekki láta hafa neitt fyrir sér. Þeg-
ar pabbi hennar byrjar að kjökra er hún minnt á að foreldrar henn-
ar hafa í raun þurft að helga líf sitt tilraunum hennar til að ná bata.
Bókin er gríðarlega erfið aflestrar fyrir mig enda hræðist ég ekk-
ert meira en dauðann. Stelpan er svo svo veik en svo svo auðmjúk,
kaldhæðin, hnyttin og skemmtileg. Hún teymir mann áfram í lestr-
inum. Ég hætti samt yfirleitt að lesa eftir tvo, þrjá kafla, tilfinn-
ingalega tæmdur þangað til næsta kvöld þegar ég kveiki aftur á
spjaldtölvunni.“
Í UPPÁHALDI
ATLI FANNAR BJARKASON
FJÖLMIÐLAMAÐUR
Atli Fannar er að lesa Skrifað í stjörnurnar og lesturinn tekur á enda er
sagan einstaklega tilfinningarík.
Morgunblaðið/Golli