Morgunblaðið - 26.04.2014, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. APRÍL 2014
SVIÐSLJÓS
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Á síðasta ári greindust 2.179 klamyd-
íutilfelli hér á landi. Þetta voru 673 til-
felli á hverja 100.000 íbúa, sem er
13,8% aukning frá árinu á undan og
hæsta tíðni í Evópu. Flestir þeirra
sem greindust voru á aldrinum 20-24
ára.
Þetta sýna tölur frá embætti land-
læknis. Af þessum 2.179 tilfellum voru
896 karlar og 1.241 kona. Tilvik þar
sem ekki var greint frá kyni voru 42,
en þá hafa sýni verið send undir dul-
kóðuðu einkenni til greiningar.
„Samkvæmt tölum frá Sóttvarna-
stofnun Evrópu erum við Evrópu-
meistarar í klamydíu og höfum verið
frá a.m.k. 2003,“ segir Guðrún Sig-
mundsdóttir, yfirlæknir sóttvarna hjá
embætti landlæknis. „Þau lönd sem
síðan koma eru hin norrænu löndin,
sem eru reyndar nokkuð á eftir okk-
ur.“
Börnin sýkjast við fæðingu
-Hvernig stendur á þessari háu tíðni
hér á landi?
„Það eru margar skýringar, enda er
þetta ekkert einfalt mál. Ein sennileg
skýring er sú að hér er miklu betri
skimun og leit en í mörgum öðrum
Evrópulöndum. Við erum t.d. með
hlutfallslega mesta fjölda sýna sem
eru tekin. Þannig að þessar tölur end-
urspegla ekki einungis fjölda sýkinga í
samfélaginu heldur líka gæði heil-
brigðiskerfisins. Auðvitað tengist
þetta líka kynhegðun, rannsóknir
sýna að ungar konur á Íslandi eru með
fleiri bólfélaga en t.d. ungar konur
annars staðar á Norðurlöndum. En ég
held, að ef jafn vel væri leitað í öðrum
löndum og er gert hér, þá myndum við
missa þennan Evrópumeistaratitil.“
Í tölunum kemur líka fram að tveir
drengir og tvær stúlkur yngri en eins
árs greindust með sjúkdóminn á síð-
asta ári, en á undanförnum árum hafa
yfirleitt verið nokkur slík tilvik á ári
hverju. Guðrún segir það vera vegna
þess að mæður þeirra hafi verið sýkt-
ar og börnin smitist við fæðingu. Sýk-
ingin getur farið í augu og öndunar-
færi og afleiðingarnar geta orðið
alvarlegar að sögn Guðrúnar.
Um helmingur kvenna sem sýkjast
af klamydíu er einkennalaus og geta
þær þess vegna hafa verið lengi með
sýkinguna án þess að vita það.
Sé klamydíusýking ekki greind og
meðhöndluð getur hún valdið ófrjó-
semi hjá konum. Guðrún segir dæmi
um að það hafi gerst, en ekki liggi fyr-
ir upplýsingar um umfangið. Erfitt sé
að rannsaka það ýmissa þátta vegna.
„En við vitum að um 10% prósent
kvenna með klamydíusýkingu fá
bólgusjúkdóm í grindarbotn (pelvic
inflammatory disease – PID) og að
sumar þeirra verða ófrjóar.“
Höfum sett Evrópumet í
klamydíu í meira en 10 ár
 13,8% aukning í fyrra frá árinu á undan  Meira eftirlit hér en víða annars staðar
Fjöldi klamydíutilfella eftir aldri og kyni árið 2013
600
500
400
300
200
100
0
<1 árs 1-4 5-9 15-19 25-29 35-39 45-4910-14 20-24 30-34 40-44 >50 ára Aldur
óþekktur
Karlar (samtals 896) Konur (samtals 1.241)
2 2 0 0 0 0
416
506
25 32 11 21 2
171 165
14 11 0 2
161
460
93
51
2 8
Aldur:
Fjöldi klamydíutilfella á Íslandi á hverja
100.000 eftir kyni og ári
1998 ‘99 ‘03 ‘07 ‘11‘01 ‘05 ‘09 2013‘00 ‘04 ‘08 ‘12‘02 ‘06 ‘10
1.000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
413
552
562
673
673
769
Karlar Konur Meðaltal
Klamydía er
kynsjúkdómur
sem smitast
með bakt-
eríunni Chla-
mydia tracho-
matis.
Klamydía
getur valdið
bólgum í
eggjaleiðurum sem síðan geta
lokast og er algengasta ástæða
ófrjósemi kvenna.
Spurð um forvarnir segir
Guðrún þær vera margvíslegar
og á ýmsum vettvangi, bæði í
skólum og á vegum annarra að-
ila. „En við getum alltaf gert
betur og ungt fólk þarf að vera
vel meðvitað um þennan sjúk-
dóm og það sem honum getur
fylgt.“
Forvarnir eru
mikilvægar
ALGENGASTA ÁSTÆÐA
FYRIR ÓFRJÓSEMI KVENNA
Guðrún
Sigmundsdóttir
Margar þeirra kvenna á suðurhluta
Vestfjarða sem saumuðu sér þjóð-
búninga í vetur mættu á þjóðbún-
ingamessu í Bíldudalskirkju á sum-
ardaginn fyrsta. „Svo voru konur
að draga fram úr skápum búninga
frá ömmum eða mömmum til að
mæta í,“ segir Arnheiður Jóns-
dóttir, formaður Þjóðbúninga-
félagsins Auðar.
Félagið hefur í vetur staðið fyrir
námskeiðum í þjóðbúningagerð í
samvinnu við fyrirtækið Annríki.
Alls hafa 25 konur saumað sér bún-
inga á tveimur námskeiðum. Hefur
myndast mikil og góð stemning í
kringum félagið og námskeiðin.
„Við erum að hvetja konur til að
nota þjóðbúninginn eins og spariföt
og búa til athafnir og hefðir til að
hjálpa til. Það voru nokkrar sem
mættu í búningum sínum í ferming-
arveislur um páskana,“ segir Arn-
heiður. helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Guðlaugur Albertsson
Bíldudalskirkja Yfir fjörutíu konur mættu spariklæddar á aðra þjóðbúningamessuna á sumardaginn fyrsta.
Búningar dregnir fram úr skápunum
Viltu selja eða
kaupa fyrirtæki?
Firma Consulting, Þingaseli 10, 109 Reykjavík,
GSM: (+354) 820 8800 og (+354) 896 6665,
Fax: (354) 557 7766, Veffang: firmaconsulting.is
Magnús Hreggviðsson viðskiptafræðingur og lög-
giltur fyrirtækja-, fasteigna- og skipasali. Magnús er
með áratuga reynslu af endurskoðunarstörfum, sem
rekstrarráðgjafi, fyrirtækja- og fasteignasali, útgef-
andi, fasteignarekandi, „land-developer“ í Smára-
hvammi og starfandi stjórnarformaður í nokkrum
fyrirtækjum. Er aðalráðgjafi hjá Firma Consulting.
(magnus@firmaconsulting.is)
Firma Consulting (www.firmaconsulting.is) er
ráðgjafafyrirtæki sem sérhæfir sig í ráðgjöf við
kaup og sölu millistórra og stórra fyrirtækja.
Gunnlaugur Árnason
Stykkishólmur
Lúðrasveit Stykkishólms var stofn-
uð sumardaginn fyrsta árið 1944.
Þess var minnst með fjölbreyttri
tónleikadagskrá í kirkjunni sl.
fimmtudag. Lúðrasveitin hefur sett
mikinn svip á menningarlíf Hólm-
ara frá upphafi. Á afmælistónleik-
unum kom vel í ljós hversu Hólm-
arar kunna að meta starf sveitar-
innar og bárust henni margar
þakkir og gjafir á tímamótunum.
Á fyrstu árunum var búið við
þröngan kost. Þá lögðu frumherj-
arnir í mikla vinnu til að halda
sveitinni gangandi. Þeir reistu sér
félagsheimili með því að flytja
gömlu bókhlöðuna niður höfðann
og byggja Hljómskálann. Árið 1964
stóð Lúðrasveit Stykkishólms að
stofnun tónlistarskólans og rak
hann þar til bærinn tók við.
Lúðrasveitinni er í dag skipt upp
í hópa. „Litla lúðrasveitin“ er byrj-
endasveit fyrir nemendur tónlistar-
skólans. „Stóra lúðrasveitin“ er hin
eiginlega Lúðrasveit Stykkishólms.
Í henni eru lengra komnir nem-
endur en einnig nokkrir fullorðnir,
yfirleitt fyrrverandi nemendur
skólans. „Víkingasveitin“ tók til
starfa árið 2007. Í henni eru nem-
endur sem lengst eru komnir í
hljóðfæraleik. Að lokum er það
fjórði hópurinn, „Trommusveitin“,
allir vita á hvaða hljóðfæri þar er
leikið. Fyrsti stjórnandi Lúðrasveit-
arinnar var Víkingur Jóhannsson
en núverandi stjórnandi er Martin
Markvoll.
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Aldursmunur Anna Soffía Lárus-
dóttir og Bjarni Lárentínusson.
Lúðraþyt-
ur á 70 ára
afmæli