Morgunblaðið - 25.06.2014, Blaðsíða 26

26 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. JÚNÍ 2014
✝ Jónas Krist-jánsson, fyrr-
verandi for-
stöðumaður
Stofnunar Árna
Magnússonar,
fæddist 10. apríl
1924 á Fremsta-
felli í Kinn. Hann
lést á Landspítala
í Fossvogi 7. júní
2014. Foreldrar
Jónasar voru hjón-
in Kristján Jónsson bóndi í
Fremstafelli, f. 1881, d. 1964,
og Rósa Guðlaugsdóttir hús-
freyja, f. 1885, d. 1962. Systk-
ini Jónasar voru: Anna, f.
1904, d. 1983, Rannveig, f.
1908, d. 1966, Áslaug, f. 1911,
d. 2014, Friðrika, f. 1916, d.
2003, Helga, f. 1919, d. 2002,
Jón, f. 1921, d. 2010, og Ásdís,
f. 1929, d. 1936.
Hinn 8. júní 1957 giftist Jón-
as eftirlifandi eiginkonu sinni,
Sigríði Kristjánsdóttur hús-
mæðrakennara, f. 7. október
1925. Börn þeirra eru 1) Krist-
ján, stærðfræðingur, f. 1958,
giftur Elínu Helgadóttur. Börn
þeirra eru Helgi, f. 1990, og
Sigríður Kristín, f. 1994. Börn
Elínar og fósturbörn Kristjáns
eru Júlíus Stígur og Saga
Stephensen, f. 1979 og 1982. 2)
Aðalbjörg, íslenskufræðingur
og lífeindafræðingur, f. 1959,
Högni, f. 1985, og Andri, f.
1985. Dóttir Arndísar og sam-
býlismanns hennar, Eiríks
Stephensen, er Úlfhildur Júlía,
f. 2009.
Jónas fór til náms í Lauga-
skóla og síðan í Menntaskólann
í Reykjavík, þaðan sem hann
varð stúdent 1943. Hann lauk
cand. mag.-prófi í íslenskum
fræðum frá Háskóla Íslands
1948 og varði doktorsritgerð
sína, Um fóstbræðrasögu, frá
Háskóla Íslands 1972. Að
loknu cand. mag.-prófinu hélt
hann til Kaupmannahafnar,
þar sem hann vann að hand-
ritarannsóknum og útgáfu í
Árnasafni til 1952. Hann vann
að útgáfu fyrir Háskólann og
Hið íslenska fornritafélag
1952-1957, var kennari við
Samvinnuskólann 1952-55 og
skjalavörður á Þjóðskjala-
safninu 1957-63.
Árið 1963 hóf Jónas störf
við Handritastofnun Íslands og
varð forstöðumaður hennar
1971. Ári síðar breyttist stofn-
unin í Stofnun Árna Magn-
ússonar, og var Jónas for-
stöðumaður til starfsloka, árið
1994. Jónas gegndi fjölmörg-
um félags- og ábyrgðarstörfum
um ævina. Hann var formaður
sögunefndar Þingeyinga 1961-
79, í stjórn Hins íslenska þjóð-
vinafélags 1979-2011, í ráð-
gjafarnefnd Norðurlandaráðs
um menningarmál 1972-82,
forseti Vísindafélags Íslend-
inga 1980-82, í stjórn Hins ís-
lenska fornritafélags frá 1979,
í stjórn Minningarsjóðs Ásu
Guðmundsdóttur Wright frá
1982, í orðunefnd frá 1985-96
(formaður frá 1986) og í stjórn
Stofnunar Sigurðar Nordals
1986-92. Jónas var fulltrúi Ís-
lands í skilanefnd íslensku
handritanna frá Danmörku og
stóð sú vinna yfir samfellt frá
1972 til 1986. Gegndi hann
lykilhlutverki í því hversu far-
sællega það mál leystist.
Jónas samdi fjölda greina,
fyrirlestra og bóka um forn-
ritin, meðal annarra Handritin
og fornsögurnar, Eddas and
Sagas og Handritaspegil. Hann
skrifaði líka tvær skáldsögur
sem heita Eldvígslan og Ver-
öld víð. Nýjasta bók hans,
Sögueyjan, kom út 2012. Jónas
þýddi ennfremur rit Wills Dur-
ants, Grikkland hið forna og
Rómaveldi, auk margra
þekktra leikrita sem sýnd voru
í Þjóðleikhúsinu.
Eftir að Jónas varð sjötugur
hélt hann áfram að vinna að
hugðarefnum sínum til dauða-
dags: rannsóknum á íslensku
fornritunum og útgáfu þeirra.
Ferðir norrænna manna til
Ameríku fyrir eitt þúsund ár-
um voru mikið áhugamál hans,
og ferðaðist hann margsinnis
til Nýfundnalands til að leita
að bæ Þorfinns karlsefnis.
Útför Jónasar Kristjáns-
sonar fer fram frá Hallgríms-
kirkju í dag, 25. júní 2014, og
hefst athöfnin kl. 15.
gift Helga Árna-
syni, skólastjóra.
Börn þeirra eru
Jón Árni, f. 1981,
Jónas Örn, f. 1985,
og Sigríður Björg,
f. 1992. Synir Jóns
Árna og sambýlis-
konu hans Ólafar
Kristjánsdóttur
eru Kristján Dag-
ur, f. 2005, og Em-
il Kári, f. 2010. 3)
Gunnlaugur, arkítekt, f. 1962,
sambýliskona Sólveig Jóhann-
esdóttir, hjúkrunarfræðingur.
Börn Gunnlaugs og fyrri konu
hans, Helgu Jónsdóttur, eru
Kári, f. 1992, og Lára, f. 1996.
4) Áslaug, líffræðingur, f.
1968, gift Þóri Magnússyni,
tölvunarfræðingi. Börn þeirra
eru Margrét Vala, f. 1998, og
Jónas Ingi, f. 2002. Foreldrar
Sigríðar voru Kristján Júlíus
Jóhannesson og Anna Sigríður
Einarsdóttir og fósturforeldrar
hennar voru Egill Þórláksson
og Aðalbjörg Pálsdóttir. Sonur
Sigríðar og Hreins Benedikts-
sonar er Egill Benedikt, verk-
fræðingur, f. 1947, sambýlis-
kona Áslaug Ásgeirsdóttir,
hjúkrunarfræðingur. Börn Eg-
ils og fyrri konu hans, Ernu G.
Árnadóttur, eru Arndís Hrönn,
f. 1969, Hrafnkell Orri, f. 1974,
Egill Högni, f. 1979, d. 1984,
Nú þegar Jónas Kristjánsson,
stjúpfaðir minn, er allur safnast
minningarnar saman í eina heild
og umvefja góðan, heilsteyptan
dreng og mikilhæfan mann. Og
kynnin fyrir tæpum 60 árum
byrjuðu hreint ekki sem verst,
sem var þegar samdráttur varð
milli hans og móður minnar. Þá
sagði hún eitt sinn við mig: Jæja
Egill minn, ég er nú að hugsa um
að fara að gifta mig, hvað segir þú
um það? Og svarið var: Já ætli
það sé ekki í lagi, ef það er hann
Jónas. Og sambúð þeirra þróað-
ist svo e.t.v. í Willys-jeppanum
sem kom brunandi skömmu eftir
brúðkaupið til Stóruvalla í Bárð-
ardal til að heimsækja undirrit-
aðan, sem sendur hafði verið í
stutta sveitadvöl, og segja honum
fréttirnar. Rykstrókurinn sem
farartækið skildi eftir yfir völlum
dalsins er ógleymanlegur og
þetta ekki verri brúðkaupsferð
fyrir það – einmitt um sveitir
Þingeyjarsýslu. En þaðan koma
ræturnar, þótt ferðin lægi síðan
suður og víðar. Hvort tveggja
fellur auðvitað innan sviðs hins
norræna arfs og sagna sem varð
kjarni í lífi Jónasar og Norður-
landið aldrei langt undan. Því
tengjast góðar minningar sem
sækja á, einnig æskuheimili hans
í Fremstafelli við mynni Bárðar-
dals, allt norðlenskur veruleiki og
tenging. En suður um heiðar lá
leiðin og Reykjavík togaði og
sleppti en togkrafturinn sigraði
að lokum hvað sem Newton segir.
Þetta er klassísk íslensk saga
en þó einstök því Jónas var ein-
stakur maður. Hann var í senn
þjóðlegur af gamla skólanum og
að vissu leyti alþjóðlegur nútíma-
maður og hafði lag á að sætta og
aðlaga slík ólík sjónarmið. Og
ekki bara málefni heldur einnig
menn og konur með hvers konar
ólíka sýn. Sérstaklega gott
reyndist mér ætíð að leita til hans
þegar leita þurfti ráða um erfið
mál. Hann naut mikils trausts og
virðingar bæði í innra og ytra lífi
og verður sannarlega sárt saknað
víða. Fyrir allt þetta vil ég þakka
innilega, góða vináttu og hlýhug,
góð ráð, samræður og samskipti
um svo ótal margt. Það var sér-
stök gæfa að fá að kynnast Jónasi
Kristjánssyni svo náið. Við Ás-
laug biðjum guðs blessunar hon-
um til handa svo og öðrum ætt-
ingjum og vinum og að hann fái
hvíld í friði. En minningin um
góðan dreng og góðan vin lifir.
Egill Benedikt Hreinsson
og Áslaug Ásgeirsdóttir.
Kær tengdafaðir minn Jónas
Kristjánsson lést á björtum sum-
armorgni, níræður að aldri. Þrátt
fyrir háan aldur var blekið vart
þornað á pappír þessa sískrifandi
og vitra öldungs, sem hafði nýlok-
ið að skrifa enn eina fræðigrein-
ina.
Þegar ég kynntist Jónasi,
tengdaföður mínum, fyrir 35 ár-
um var hann landskunnur og virt-
ur fræðimaður, forstöðumaður
Stofnunar Árna Magnússonar. Á
fyrsta áratug sjónvarpsins urðu
margir af okkar bestu fræði-
mönnum góðkunningjar okkar
sjónvarpsáhorfenda og góð vin-
kona mín flokkaði Jónas í hóp
poppstjarna. Jónas var einstakur
frásagnar- og fræðimaður sem
talaði af hlýju og þakklæti um
Dani og breytti þar viðhorfi ung-
lingsins sem hafði fengið nokkra
andúð á danskinum eftir lestur á
Íslandssögu Jónasar frá Hriflu.
Allt frá því að ég kynntist mín-
um kæru tengdaforeldrum Jón-
asi og Sigríði hefur aðeins tryggð
og hlýja mætt mér frá fyrstu
stundu sem ég fæ seint þakkað og
hefði mátt halda að hér færi
„draumatengdasonurinn“ eftir
þeim kærleika sem ég fann fyrir
á Sunnubrautinni. Þrátt fyrir að
Jónas væri skyldum og störfum
hlaðinn þá virtist það ekki bitna á
fjölskyldunni sem ávallt var í fyr-
irrúmi. Aldrei hafði ég fyrr séð til
heimilisföður sem tók eins til
hendinni við ryksugun og önnur
heimilisstörf enda voru hjónin
sammála um að heimili þeirra
stæði alltaf öllum opið, fjöl-
skylduvinum, frændfólki og ekki
síst erlendum fræðimönnum eða
stúdentum. Erfitt var að hugsa
sér betri afa en Jónas sem unni
barnabörnum sínum ótakmarkað
og þurfti ekki að biðja um tvisvar
að afi segði sögur af íslenskum
fornköppum og þekktum þjóð-
sagnapersónum.
Það er margs að minnast af
samferð minni með Jónasi og
hugur minn er fullur þakklætis
fyrir þau forréttindi að eiga að-
gang að þessum mikla fræði-
manni sem hægt var að fletta upp
í þegar bókmenntirnar, menning-
in og landsmálin voru til umræðu.
Ógleymanlegt er mér t.d. þegar
Jónas þuldi Gunnarshólma blaða-
laust við bæjarhlaðið á Hlíðar-
enda í Fljótshlíð og atburðir
Njálu kviknuðu ljóslifandi.
Jónas, tengdafaðir minn, var
hamingjumaður alla ævi. Hann
sat við fótskör Guðlaugs afa síns í
æsku í Fremstafelli, hlýddi á fyr-
irlestra Sigurðar Nordal á há-
skólaárum og vann sem nemandi
Jóns Helgasonar í Árnasafni í
Kaupmannahöfn. Þetta veganesti
nýttist Jónasi vel en mestu skiptu
þó einstakir eiginleikar hans
sjálfs, og fróðari, betur lesinn og
greindari maður er vandfundinn.
Gæfan mesta í lífi Jónasar var
svo að sjálfsögðu Sigríður kona
hans, samstiga voru þau svo eftir
var tekið og á langri ævi öðluðust
þau vináttu allra sem þau kynnt-
ust bæði heima og erlendis.
Þrátt fyrir mikinn missi er fjöl-
skyldunni efst í huga hin bjarta
minning sem hún á um elskuleg-
an eiginmann, föður, tengdaföður
og afa sem lifir og geymist. Hans
góða ævi og hið mikla ævistarf
sem hann vann fram á síðasta
dag, er okkur huggun á skilnað-
arstundu.
Helgi Árnason.
Ég man þegar ég var lítil
stúlka hvað ég var stolt yfir að
eiga þrjá afa; afa Árna, afa Hrein
og afa Jónas. Það fannst mér
mjög töff. Þeir voru líka allir að
vinna á svipuðu svæði í háskól-
anum þannig að ég gat dálítið rölt
á milli þeirra og það þótti mér
gott. Enn þann dag í dag fyllist
ég afskaplega notalegri öryggis-
tilfinningu þegar ég nálgast
Árnagarð. Seinna meir, í upphafi
gelgjunnar, fór ég að vandræðast
með að Jónas væri ekki alvöruafi
minn og varð óörugg með hvað ég
ætti að kalla hann og fannst
öruggast að kalla hann bara
„Heyrðu“. Sem betur fer náði ég
að vaxa upp úr þessu beyglu-
skeiði og kallaði hann bara á víxl
afa eða Jónas.
Margar góðar minningar
tengjast afa Jónasi. Mér er til að
mynda minnisstætt þegar ég
heimsótti hann og ömmu og Ásu
til Cambridge. Þá var ég tíu ára.
Þetta var ævintýraferð, ég fékk
að fara ein í flugvél, og í Cam-
bridge veiddi ég síli og elti leð-
urblökur, fór í geggjaðar tísku-
búðir, keypti mína fyrstu
Blondie-plötu og við Ása fengum
líka að fara aleinar í lest til Lond-
on. Við vorum auðvitað sóttar af
ömmu og afa á brautarpallinn og
þar drógu þau okkur glaðbeitt á
Oliver Twist og síðan á fullt af
söfnum og á leiðinni á þau sagði
afi Jónas okkur sögur af riddur-
um og alls kyns fornaldarhetjum.
Ég man að við fengum líka að
fara með þeim í ýmsar fyrir-
mennaveislur. Mér er minnis-
stæðast þar sem ég sat með
stjörnur í augum í partíi og
spjallaði við aðalleikkonuna í
Caligula-þáttunum og uppgötv-
aði að hún var hin notalegasta
manneskja þó að hún væri algjört
illfygli í þáttunum. Það þótti mér
merkilegt. Mörgum árum síðar
var ég aftur í Bretlandi með afa
Jónasi. Það var á áttræðisafmæl-
inu hans en þá bauð hann börnum
og barnabörnum í aðra ævintýra-
ferð, þar sem við fórum m.a. á
víkingaslóðir í York og drukkum
hvítvín í Covent Garden. Það var
gaman.
Afi Jónas var afskaplega hlýr
maður og hann var glaðlyndur.
Það var gott að leita til hans og fá
sér kaffi með honum á Oddagöt-
unni því hann var afar góður
hlustandi, ráðagóður og mjög
áhugasamur um allt það sem
maður tók sér fyrir hendur. Fyrir
utan hvað hann var fróður. Hann
fylgdist líka afar vel með því hvað
við systkinin vorum að gera og
mætti með opinn hug á bæði
framúrstefnuleiksýningar og
popptónleika. Ömmu minni, sem
nú kveður lífsförunaut sinn, sendi
ég hjartans kveðju svo og öllum í
fjölskyldunni.
Löng verður nóttin
nöturleg og dimm.
En handan við fjöllin
og handan við áttirnar og nóttina
rís turn ljóssins
þar sem tíminn sefur.
Inn í frið hans og draum
er förinni heitið.
(Snorri Hjartarson)
Arndís Hrönn Egilsdóttir.
Á fyrstu árum ævi minnar var
Jónas móðurbróðir minn þoku-
kennd mynd af stórum bróður í
framandi landi. Eina áþreifan-
lega sönnunargagnið um tilvist
hans var gamall slitinn leðurstóll
sem gekk undir nafninu Makráð-
ur sem hann skildi eftir hjá okkur
þegar hann fór til náms og síðar
til starfa í Kaupmannahöfn. Á
vorin birtist hann svo allt í einu
og upp úr töskunni hans barst
dásamlegur ilmur af dönskum
jarðarberjum og þá var slegið
upp jarðarberjaveislu í Bólstað-
arhlíðinni. Mamma þeytti rjóma
og við systkinin borðuðum stein-
þegjandi, aldrei þessu vant.
Jónas var yngsti bróðir
mömmu og bjó hjá okkur öll sín
námsár í Reykjavík. Hún var
Jónas Kristjánsson✝
Eiginmaður minn,
JÓN E. KRISTJÁNSSON,
fyrrverandi bóndi í Köldukinn,
Brekkubyggð 22,
Blönduósi,
andaðist á Heilbrigðisstofnun Blönduóss
föstudaginn 20. júní.
Útförin fer fram frá Blönduóskirkju föstudaginn 27. júní kl. 14.00.
Fyrir hönd aðstandenda,
Margrét Á. Björnsdóttir.
✝
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
BALDVINA ÞORVALDSDÓTTIR,
Birkihlíð 5,
Sauðárkróki,
lést á Heilbrigðisstofnuninni á Sauðárkróki
sunnudaginn 15. júní.
Jarðsett verður frá Sauðárkrókskirkju föstudaginn 27. júní
kl. 14.00.
Sigurlaug Steingrímsdóttir, Guðmundur Gíslason,
Garðar Haukur Steingrímsson, Halla Rögnvaldsdóttir,
Kári Gunnarsson,
Sigríður Steingrímsdóttir, Þorsteinn Einarsson,
Þorvaldur Steingrímsson, Svanhvít G. Guðnadóttir,
Sævar Steingrímsson, Ingileif Oddsdóttir,
Friðrik Steingrímsson, Steinvör Baldursdóttir,
Bylgja Steingrímsdóttir, Auðunn Víglundsson,
Steingrímur Steingrímsson, Sæunn Eðvarðsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
GUÐRÚN GUÐNADÓTTIR
frá Kirkjulækjarkoti í Fljótshlíð,
verður jarðsungin frá Hveragerðiskirkju
föstudaginn 27. júní kl. 13.30.
Gunnar Helgi Guðmundsson, Jóna Baldvinsdóttir,
Guðni Marís Guðmundsson, Helga Jóhanna Jósefsdóttir,
Samúel Jóhann Guðmundsson, Kolbrún Guðmundsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Ástkær eiginkona mín, dóttir, móðir,
tengdamóðir og amma,
MARÍA STEFÁNSDÓTTIR,
Akurgerði 5d,
Akureyri,
lést á Sjúkrahúsinu á Akureyri fimmtudaginn
19. júní.
Útför hennar fer fram frá Akureyrarkirkju
föstudaginn 27. júní kl. 13.30.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Heimahlynningar og lyflækninga-
deildar Sjúkrahússins á Akureyri fyrir góða og hlýja umönnun.
Þorgeir Smári Jónsson,
Stefán Bragi Bragason,
Sandra Rut Þorgeirsdóttir, Gestur B. Mikkelsen,
Heiður Ósk Þorgeirsdóttir, Georg Fannar Haraldsson,
Stefán Bragi Þorgeirsson, Sandra Marý Arnardóttir,
Jón Kristinn Þorgeirsson,
Katrín Elva, Ívar Örn, Anton Smári og
aðrir aðstandendur.
✝
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir og afi,
GEIRLAUGUR JÓNSSON
bókbindari,
lést mánudaginn 16. júní.
Útförin verður gerð frá Dómkirkjunni
föstudaginn 27. júní kl. 13.00
Hrönn Geirlaugsdóttir,
Sigríður Hulda Geirlaugsdóttir, Paulo Weglinski,
Freyr Ómarsson, Sigrún Ásta Einarsdóttir,
Þór Weglinski,
Jóhanna Weglinski.
✝
Okkar ástkæri
SAMÚEL RICHTER
bifvélavirki,
Gnoðarvogi 80,
lést á Landspítalanum í Fossvogi
föstudaginn 20. júní.
Útför hans fer fram frá Langholtskirkju
föstudaginn 27. júní kl. 13.00.
Fyrir hönd aðstandenda,
Guðmunda S. Halldórsdóttir.