Morgunblaðið - 15.09.2014, Blaðsíða 6

SVIÐSLJÓS
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Mikil fjölgun hefur orðið á nem-
endum á búfræðibraut Landbún-
aðarháskóla Íslands á Hvanneyri á
undanförnum árum. Búfræði er
tveggja ára framhaldsskólanám og
útskrifast nemendur með titilinn
búfræðingur. Flestir sem fara í
námið ætla sér að starfa við land-
búnað.
Jón Gíslason, brautarstjóri bú-
fræðibrautar segir að í bekkjunum
hafi verið á milli 30 og 40 nem-
endur síðustu árin, en 33 nemendur
eru nú í 1. bekk og 26 í 2. bekk en
þau byrjuðu 32 í fyrra. „Ef maður
horfir aðeins lengra aftur í tímann
þá er óhætt að segja að þetta sé dá-
lítið mikil breyting. Ég byrjaði að
kenna hér 2008 og þá voru svona á
milli tíu og tuttugu í árgangi. En
við hrunið þá gerist eitthvað sem
gjörbreytir þessu. Ég held að það
sé tvennt; það minnkar spennan á
vinnumarkaði og þá gefur fólk sér
tíma til að sækja sér menntun, hitt
er að viðhorfið til landbúnaðarins
og matvælaframleiðslu hefur breyst
verulega. Jafnvel þó að kreppan sé
nú kannski að fjara út þá held ég
að það séu aðrir hlutir að gerast í
umhverfinu sem valda því að fólk
skilur betur en áður að það er ekk-
ert sjálfgefið að hafa alltaf á heims-
markaði aðgang að mat, a.m.k. af
þeim gæðum sem fólk gerir kröfur
um,“ segir Jón.
Stefna á hefðbundinn búskap
Flestir þeir sem stunda nám í
búfræði ala með sér þann draum að
komast yfir jörð og hefja búskap en
Jón segir fæsta eiga kost á því.
„Það er mikið vandamál í landbún-
aði hvað nýliðun er erfið. Þetta er
svo mikil fjárbinding og hæg velta.“
Margir búfræðingar fá þó störf
innan stoð- og þjónustugreina land-
búnaðarins.
Markmið búfræðináms á Hvann-
eyri er að auka þekkingu og færni
einstaklingsins til að takast á við
búrekstur og alhliða landbúnaðar-
störf, ekki síst á sviði rekstrar, bú-
tækni, jarð- og búfjárræktar. Flest-
ir nemendur sérhæfa sig í hinum
hefðbundnu greinum; nautgripa-,
sauðfjár- og hrossarækt. „Lang-
flestir stefna á hefðbundinn búskap.
Við höfum takmarkaða getu til að
búa fólk mikið undir aðrar greinar,
eins og loðdýrarækt, það er lítil
kennsla í henni en aðeins þó. Þetta
almenna landbúnaðarnám nýtist
samt mönnum í flestum greinum.“
Meirihluti nemenda búfræði-
deildar hafa lokið stúdentsprófi eða
iðnprófi. Jón segir að þeir séu á
aldrinum 19 til 30 ára, en meðal-
aldurinn sé í kringum 23-24 ár, og
að þeir komi allstaðar að af landinu.
„Langstærsti hlutinn er annað
hvort úr sveit eða mjög nátengdur
sveit. Ég held að fjölgunin sem hef-
ur orðið á þessum síðustu árum
hafi orðið meir úr sveitunum. Við-
horfið virðist standa meira til
menntunar á þessu sviði,“ segir
Jón.
Vinsælt að verða búfræðingur
 Fjölgun hefur orðið á nemendum á búfræðibraut Landbúnaðarháskóla Íslands  Árgangarnir helm-
ingi stærri núna en á árunum fyrir hrun  Viðhorfið til matvælaframleiðslu hefur breyst verulega
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Skólaþorp Hvanneyri í Borgarfirði hefur byggst upp að miklu leyti í kring-
um skólastarfsemina sem þar er, en bæði er boðið upp á nám á framhalds-
skólastigi og háskólastigi. Sextíu nemendur stunda þar nú nám í búfræði.
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
Brennisteinsmengun og önnur gas-
mengun frá gosinu í Holuhrauni
mældist svo mikil á gossvæðinu
um helgina að lokað var fyrir alla
umferð að svæðinu og var hvorki
fjölmiðlamönnum né vísindamönn-
um hleypt nærri gosinu. „Gasið
liggur hérna í öllum lægðum og
vindur hefur ekki verið nægilega
sterkur til að blása þessu burt,“
segir Ármann Höskuldsson jarð-
skjálftafræðingur, en hann hefur
ásamt níu öðrum vísindamönnum
þurft að yfirgefa Dreka í Dyngju-
jökli vegna gasmengunar. „Við er-
um á þessari stundu að færa okk-
ur niður í Mývatnssveit og verðum
þar í nótt enda ekki líft vegna gas-
mengunar í Dreka á Dyngjujökli
þar sem við höfum verið með að-
stöðu fram að þessu.“
Í tilkynningu frá Almannavörn-
um segir að bráð lífshætta stafi af
gasinu við gosstöðvarnar og ekki
er óhætt að nálgast svæðið án gas-
mæla og gasgríma. „Við nálgumst
ekki gossvæðið öðruvísi en með
fyllsta öryggi í huga og erum bæði
með gasmæla og gasgrímur þegar
við tökum sýni og sinnum mæl-
ingum á svæðinu,“ segir Ármann.
Óþægindi fyrir almenning
Töluverð gasmengun mældist á
Egilsstöðum og í Reyðarfirði um
helgina en spár gera ráð fyrir að
gasmökkinn leggi til norðurs og
því má gera ráð fyrir háum styrk í
Mývatnssveit, Kelduhverfi, Tjör-
nesi, Húsavík, Aðaldal og Reykja-
hverfi. Á vef landlæknis segir að
helstu einkenni frá gastegundum
frá gosinu á heilsu manna sé ert-
ingur í augum, hálsi og önd-
unarfærum og við háan styrk get-
ur fólk fundið fyrir
öndunarörðugleikum. Þeim sem
eru með undirliggjandi sjúkdóma
er ráðlagt að halda sig inni.
Ásta Ásgeirsdóttir, skólastjóri
Grunnskóla Reyðarfjarðar, segir
gasmengunina ekki hafa truflað
skólastarf og fólk sé almennt ró-
legt yfir ástandinu í bænum. „Við
fylgjumst reglulega með
upplýsingasíðum eins og loftgaedi-
.is og vef Umhverfisstofnunar og
pössum upp á að nemendurnir séu
innandyra ef loftgæðin eru slæm
úti.“ Hjúkrunarfræðingur skólans
fylgist líka grannt með ástandi
nemenda en Ásta segir engin tilvik
hafa komið upp þar sem nemendur
hafi þurft að leita til hjúkr-
unarfræðings vegna gasmengunar
frá gosinu í Holuhrauni.
Svipuð virkni og síðustu daga
Skjálftavirkni er svipuð og hefur
verið síðustu daga, en skjálftar
eru heldur færri og minni. Rúm-
lega 60 jarðskjálftar mældust í
gær, flestir þeirra við Bárð-
arbungu og ganginn undir Dyngju-
jökli. GPS-mælingar sýna áfram-
haldandi sig í Bárðarbungu og
óverulegar jarðskorpuhreyfingar
norðan Vatnajökuls umhverfis
ganginn.
Staða og horfur um eldgosið í
Holuhrauni eru svipaðar en hægt
hefur á framrás hraunsins.
Töluverð gasmengun frá gosinu
 Vísindamenn hafa þurft að yfirgefa vistarverur sínar í Dreka á Dyngjujökli vegna gasmengunar
 Breytt vindátt færir gasmökkinn til norðurs, m.a. yfir Mývatnssveit, Húsavík og fleiri staði
Mengun Gosmengunin teygir sig nú inn í Mývatnssveitina og nágrenni.
Morgunblaðið/RAX
Hraundreki Úr eldgosinu rennur töluvert magn af hrauni og setur einstaka mynd á umhverfi sitt en hér má sjá hvernig hraunið rennur í drekamynd .
Ljósmynd/Stefán Stefánsson
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. SEPTEMBER 2014
Tíu störf verða lögð niður við
Landbúnaðarháskóla Íslands
(Lbhí) um næstu mánaðamót.
Bændablaðið greindi frá því fyrir
helgi. Skólinn þarf að greiða 10
milljónir kr. til ríkissjóðs á þessu
ári og 35 milljónir á því næsta
vegna framúrkeyrslu á fjárhags-
áætlun. Í vor átti að sameina
Lbhí við Háskóla Íslands en sú
sameiningartilraun mennta-
málaráðherra mistókst. „Við sitj-
um eftir með mjög harðar nið-
urskurðarkröfur, ekki bara um
að spara heldur líka að borga
niður halla frá fyrri árum. Það
kallar á verulegar uppsagnir.
Mér finnst næstum að þessar
hagræðingarkröfur líti út eins og
hefndaraðgerð því það varð ekk-
ert af þessari
sameiningu,“
segir Jón. Hann
segir að vegna
þessa máls sé
mikill skoðana-
ágreiningur
meðal starfs-
manna, jafnvel
hótanir um
fjöldauppsagnir, og við þær að-
stæður sé starfsandinn ekki
skemmtilegur. „Ég óttast það
verulega að starfsmenn sem við
megum ekki missa rói á önnur
mið út af þessari óvissu. Afleið-
ingarnar af þessari sameining-
artilraun sem mistókst setja
verulegt mark sitt á skólann,
finnst mér,“ segir Jón.
SAMEININGATILRAUN SEM MISTÓKST SETUR MARK SITT Á SKÓLANN
Jón Gíslason
Uppsagnir vegna sparnaðar