Straumhvörf - 15.03.1943, Blaðsíða 29

STRAUMHVÖRF
59
við ekki af töflunni, hve mörg barna
þessara muni njóta umsjár fullgilds
heimilis. Bæði ganga foreldrar oft í
hjónaband, eftir að börnin fæðast, og
börnin munu skráð óskilgetin, ef for-
eldrarnir eru ekki vígðir í hjónaband,
þó að þeir búi saman.
Skoðanir kunna að skiptast um
það, hve lengi ungmenni þarfnist
heimilisathvarfs. Sjálf munu þau
ekki stofna heimili að jafnaði fyrr
en eftir tvítugs aldur. Atvinnuhættir
og fræðslukröfur ráða því einnig, að
þorri ungmenna yfirgefur heimili sín
löngu fyrr. Almenningsálitið er og
mjög á þann veg, að unglingar öðlist
sjálfræði mjög snemma, og verður á-
byrgð vandamanna og afstaða ríkis-
valdsins eftir því. Menn munu þó
geta orðið sammála um, að 16 ára
aldur sé lágmark þess skeiðs, er ung-
lingum sé nauðsynlegt athvarf heim-
ilis og umhyggja þess. Ef við marg-
földum fæðingartölu óskilgetinna
barna, eins og hún var árið 1940, með
þessum aldri, gerum ráð fyrir því, að
líkt stefni í því efni og undanfarin
ár, og drögum frá sennilega dauða-
tölu, verða óskilgetin börn á fram-
færslualdri um eða yfir tíu þúsund,
að hæfilegum tíma liðnum. En þó að
börnin fæðist óskilgetin, mun, eins og
áður er tekið fram, allmikill hluti
þeirra njóta umsjár foreldra og at-
hvarfs heimilis. En í þennan hóp bæt-
ast hundruð barna skilinna foreldra,
og er meðalaldur þeirra við skilnað
hjóna mjög lágur. Enn fremur börn
frá' heimilum, sem sjúkdómar og
dauði hafa rofið, börn frá heimilum,
sem ekki geta séð sæmilega fyrir
börnum sínum sakir fátæktar. Þau
munu fleiri en menn almennt gera
sér grein fyrir, en þar er þó auðvelt
að ráða nokkra bót á með fjárhags-
legri aðstoð einni. Að lokum má
nefna börn frá heimilum, sem sakir
siðferðilegrar niðurlægingar eru
þess ekki umkomin að veita börnum
sínum sæmilega umhyggju. En tala
þeirra er lág í samanburði við hin, og
auk þess er þeim málum gefinn full-
ur gaumur, þó að eðlilega sé þar við
marga erfiðleika að etja.
Þá eru að nokkru taldir þeim heim-
ilisleysingjar, sem verst eru settir.
En með því er hvergi nærri allt talið.
Það er margtuggið mál, að sveita-
heimilin séu nú svo fámenn orðin, að
til vandræða horfi. Það er einnig ó-
véfengjanleg staðreynd, að sveita-
heimilin voru þess áður fyrr umkom-
in að veita ungmennum sínum bók-
legan, verklegan og félagslegan
þroska, sem gerði þau að fullgildum
mönnum og þegnum. Nú verður upp-
eldis hlutverk þeirra æ erfiðara, og
mun ég víkja að þeim málum síðar.
En kaupstaðarheimilið er í þessum
efnum að ýmsu leyti verr sett, og
verður það að teljast því alvarlegra
sem tveir þriðju hlutar allrar þjóð-
arinnar búa nú í þéttbýli. Enginn
dregur í efa, að „lífsþægindin“ séu
meiri í kaupstöðum, og alla sveita-
menn dreymir um þau, og er það
skiljanlegt. En „lífsþægindin" geta
fyrst og fremst skapazt í þéttbýli. En
er þá engu fórnað fyrir þau? Við
skjöllum sjálf okkur með því, hve rík
við séum að mannúð. En éinnig það
hugtak er að glatast. Ef þið, lesendur