Straumhvörf - 15.03.1943, Blaðsíða 6

36
STRAUMHVÖRF
hverri mynd, og orðið einhvers af
gæðum lífsins aðnjótandi?
Það gætu menn haldið, en við sjá-
um alltof oft, að jafnvel þeir hugsa
ekkert um gildi verðmætanna, sem
vinna fyrir þeim með súrum sveita.
Mér hefir alla tíð verið þetta næsta
óskiljanlegt.
Menn vinna og strita til sjávar og
sveita. Þeir draga þorsk, eru í vega-
vinnu, fiska síld, vinna að landbún-
aði, eru við verzlun, í skipavinnu, við
iðju og iðnað o. s. frv. Ekki má
gleyma setuliðsvinnu síðustu ára. Það
er mikið sagt, en margir vinnufærir
menn hafa búið við þvílíkt góðæri
undanfarin ár, meðan flestar þjóðir
heims hafa átt í stríði, að þeir gætu
verið búnir að leggja grundvöllinn að
efnalegu sjálfstæði sínu í framtíðinni,
ef því meiri óhöpp steðjuðu ekki að.
En ég er því miður hræddur um eitt-
hvað annað. Því meiri afli, því meiri
eyðsla, eins og takmarkið sé að eiga
aldrei neitt afgangs.
Fátækir ungir menn, sem eru að
reyna að sýnast ríkir, meðan nokkuð
er í buddunni, þeir verða aldrei bjarg-
álna. Þeir uppskera ekki annað en
endalaust og, að því er virðist, til-
gangslaust strit upp og upp aftur, og
vorkunnsemi framsýnna manna. Þeg-
ar þeir svo stofna til heimilis, þá er
það ekki gert af meiri framsýni en
annað, nema síður sé.
Það getur hver sagt sér, hvernig
fara muni um heimili þess manns,
sem vart hefir getað séð fyrir sjálf-
um sér, og á ekki bót fyrir rassinn á
sér, þegar hann festir ráð sitt. Það
vita allir, sem reynt hafa, að menn
verða að leggja í mikinn stofnkostn-
að á fyrstu búskaparárum sínum, ef
heimilið á að geta heitið því nafni.
En það er nú ekkert, þótt menn verði
að stofna bú í einhverri skuld, ef þeir
eiga í sér fólgna framtíðarmöguleika,
svo sem menntun til munns eða
handa, traust manna, vilja og atorku.
En þegar bú er sett saman í skuld
án allra möguleika, þá er ekki von á
góðu. Oft virðist það sækja á þessa
fyrirhyggjulausu menn að hrúga nið-
ur börnum, en það margfaldar erf-
iðleikana og kemur niður á saklaus-
um börnunum. Að vonum reynir oft
á samkomulagið í hjónabandinu, þeg-
ar út í þetta basl er komið, og bíta
þessir heimilisfeður ekki ósjaldan
höfuðið af skömmunni, með því að
hverfa að fyrri óreglu, sem þeir hafa
myndazt við að minnka á fyrstu
hjónabandsárunum. Niðurstaðan
verður ekki ósjaldan sú, að þessir
menn verða að leita á náðir hins op-
inbera með allt sitt.
Sumum þykir þeim þetta mátulegt.
En það er ekki rétt. Þessa menn er
réttara að aumka en dæma. Jafnvel
þótt þeir séu alltaf svo sljóir og á-
byrgðarlausir, að engar sjálfsásak-
anir trufli sálarró þeirra, eru þeir þó
aumkunarverðir. Þeir eyðileggja oft
líf sitt og sinna.
Ekki er nú hægt að neita þessum
mönnum um hjálp af almannafé, þeg-
ar þeir þarfnast hennar með stóran
barnahóp. Ekki tekur heldur nokkru
tali að skera þá hjálp um of við negl-
ur sér, eða telja hana eftir, þegar
hennar er þörf.
En er þá þjóðfélagið algerlega