Fréttablaðið - 09.02.2013, Síða 16

9. febrúar 2013 LAUGARDAGUR| SKOÐUN | 16
Skoðun visir.is
Þegar ríkisstjórn Sam-
fylkingarinnar og VG
tók við stjórn landsins 1.
febrúar 2009 þótti brýnt
að huga vel að mannrétt-
indum, lýðræðisumbótum
og umbótum á sjálfu
stjórnkerfinu. Í kjölfar
bankahrunsins varð meðal
annars að komast til botns
í því hvort og þá hvers
vegna opinberar eftir-
litsstofnanir og stjórn-
málin höfðu brugðist með
örlagaríkum afleiðingum. Helstu
stofnanir samfélagsins voru
rúnar trausti og grunsemdir um
spillingu og klíkuskap voru mikl-
ar.
Breyttir og betri siðir
Um misbeitingu valdsins eru til
ágæt dæmi. Árið 2003 voru sam-
þykkt umdeild lög sem veittu
þingmönnum, ráðherrum, for-
seta Íslands, dómurum og æðstu
embættismönnum forréttindi um
lífeyrisgreiðslur. Þau veittu rýmri
réttindi en almenningur nýtur til
þess að hverfa frá störfum áður en
tilskyldum eftirlaunaaldri er náð.
Jafnframt gátu ofangreindir hópar
haldið fullum lífeyrisréttindum
þótt svo að þeir gegndu samtímis
öðrum störfum fyrir hið opinbera.
Eitt af fyrstu verkum ríkis-
stjórnarflokkanna var að fella
þessi lög úr gildi.
Meðal siðmenntaðra þjóða þykir
eðlilegt og sjálfsagt að upplýsingar
um fjárframlög til stjórnmála-
flokka og frambjóðenda séu opin-
berar og öllum aðgengilegar. Þessi
háttur er hafður á meðal annars til
að koma í veg fyrir dulin áhrifa-
kaup auðmanna sem ógnað geta
lýðræðinu. Ísland hafði dregið
lappirnar í þessum efnum til árs-
ins 2006 þegar ný lög um fjármál
stjórnmálaflokka voru loks sam-
þykkt. Fljótlega eftir fjármála-
hrunið gekkst núverandi ríkis-
stjórn fyrir því að fjárframlög til
stjórnmálaflokka og frambjóðenda
yrðu gerð opinber aftur til ársins
2005. Það leiddi meðal annars í ljós
há framlög föllnu bankanna til ein-
stakra stjórnmálaflokka og fram-
bjóðenda.
Margar aðgerðir af þessum
toga láta ekki mikið yfir sér en
fela þó í sér miklar umbætur og
heilbrigðari og gagnsærri stjórn-
sýslu. Á yfirstandandi kjörtímabili
hafa verið innleiddar siða reglur
fyrir ráðherra og starfsmenn
Stjórnarráðs Íslands. Tilgangur
þeirra er að auka traust á stjórn-
sýslunni og veita leiðsögn um
hvers konar háttalag hæfir starfs-
mönnum hennar og æðstu stjórn-
endum.
Með breytingum á lögum og
reglum hefur dregið úr hættu á
að geðþótti ráði við embættisveit-
ingar. Óheimilt er nú að skipa í
dómara embætti mann sem dóm-
nefnd hefur ekki talið hæfastan
meðal umsækjenda. Hæfisnefndir
fjalla nú auk þess um allar
ráðningar æðstu stjórnenda innan
Stjórnarráðs Íslands.
Faglegri stjórnun
Í tíð núverandi ríkisstjórnar hefur
verið ráðist í umfangsmestu breyt-
ingar á Stjórnarráðinu í sögu lýð-
veldisins. Þessar breytingar voru
meðal annars gerðar í kjölfar
ábendinga í skýrslu rannsóknar-
nefndar Alþingis.
Ráðuneytum hefur verið fækk-
að úr 12 í 8 og breytingar samfara
fækkuninni eiga að skila faglegri
og skilvirkari þjónustu. Samhliða
hefur stofnunum ríkisins einnig
fækkað um rúmlega 30 og er nú
fjöldi þeirra um 190.
Við höfum fetað leiðina til
gagnsærra og opnara þjóðfélags.
Endur skoðuð upplýsingalög, sem
tóku gildi nýverið, eru varða á
þeirri leið. Þau ná nú einnig til
upplýsingagjafar fyrirtækja sem
eru að meirihluta í opinberri
eigu eins og t.d. Landsvirkjun.
Breyting arnar auðvelda jafnframt
almenningi að óska upplýsinga
og fá greið svör við spurningum.
Meginatriðið er að við höfum full-
an vilja til þess að mæta kröfum
um greiðan aðgang almennings að
upplýsingum, enda er það einn af
hornsteinum lýðræðisins.
Mannréttindi
Vorið 2010 var ákveðið með lögum
að greiða sanngirnisbætur fyrir
misgjörðir á stofnunum og heim-
ilum fyrir börn. Lögin kveða á um
bætur allt að 6 milljónum króna
til handa einstaklingum sem urðu
fyrir varanlegum skaða vegna
illrar meðferðar eða ofbeldis á til-
teknum stofnunum eða heimilum.
Stórt skref í réttindabaráttu
samkynhneigðra var tekið árið
2010 þegar Alþingi samþykkti að
ein hjúskaparlög skyldu gilda um
allra, burtséð frá kyni eða kyn-
hneigð. Óhætt er að segja að Ísland
hafi nú skipað sér í fremstu röð að
því er réttindi samkynhneigðra
varðar.
Nefna má að í fyrra voru sam-
þykkt lög sem bæta réttarstöðu
transfólks, þ.e. fólks sem á við
kynáttunarvanda að stríða.
Íslenskt táknmál er nú móður-
mál þeirra sem ekki hafa næga
heyrn til að tileinka sér íslenska
tungu til daglegra samskipta.
Þetta var lögfest fyrir að verða
tveimur árum og er nú íslenskt
táknmál fyrsta mál heyrnarlausra,
heyrnarskertra og daufblindra.
Fleira má nefna sem snertir
mannréttindi. Unnið er að endur-
skoðun laga um hælisleitendur og
réttindi útlendinga hér á landi.
Réttindagæsla fyrir fatlaða
hefur verið leidd í lög. Þeir eiga
nú meðal annars rétt á persónu-
legum talsmanni sem gætir hags-
muna þeirra.
Staða stjórnarskrármálsins
Frá árinu 2009 hafa umræður á
Alþingi um stjórnarskrána tekið
meiri tíma en flest önnur mál í
sögu lýðveldisins. Vinnan utan
þingsins frá þjóðfundi til þjóðar-
atkvæðagreiðslu er einnig gríðar-
leg um mikilvæg atriði frumvarps-
ins sem stjórnlagaráð skilaði af
sér.
Önnur umræða um þetta mikil-
væga mál er þegar hafin og
Alþingi hefur allar forsendur til
að leiða málið til lykta með far-
sælum hætti. Ég vona að úthaldið
bresti ekki á lokasprettinum þegar
mikið ríður á að allir, sem stutt
hafa málið á Alþingi, standi saman.
Jafnaðarstjórn í
fjögur ár: Lýðræðið
í öndvegi
LÝÐRÆÐI
Jóhanna
Sigurðardóttir
forsætisráðherra
2.482
MÁNUDAGUR 4. FEBRÚAR
Opið bréf til hreppsnefndar
Ölfushrepps
Anna Jóhannsdóttir og Áskell Bjarnason,
eldri borgarar
2.021
ÞRIÐJUDAGUR 5. FEBRÚAR
Illa launað draumastarf
Fríða Margrét E. Þorsteinsdóttir, grunn-
skólakennari
1.899
MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRÚAR
Hvað er nauðgun?
Ragnheiður Bragadóttir, lagaprófessor
679
FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR
Af meintu einelti og ofb eldi íbúa
í Grafarvogi
Emil Örn Kristjánsson, formaður Félags
sjálfstæðismanna í Grafarvogi
294
MÁNUDAGUR 4. FEBRÚAR
Ekki einelti
Guðmundur Kjerúlf, deildarstjóri Vinnueft ir-
litsins
258
MÁNUDAGUR 4. FEBRÚAR
Aldrei aft ur Icesave
Guðmundur Andri Thorsson, pistla-
höfundur
244
LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR
Óraunsæi Sjálfstæðisfl okksins í
utanríkismálum
Össur Skarphéðinsson, utanríkisráðherra
➜ Við höfum fetað
leiðina til gagnsærra
og opnara þjóðfélags.
Endurskoðuð upp-
lýsingalög, sem tóku
gildi nýverið, eru
varða á þeirri leið.
ORÐ VIKUNNAR
02.02.2013 ➜ 08.02.2013
UMMÆLI VIKUNNAR
BYRJENDANÁMSKEIÐ
Í ASHTANGA YOGA – 4. MARS
Kennt verður mánudaga og miðvikudaga
kl. 20:15 – 21.30. Þetta er lokað námskeið og
stendur í fjórar vikur. Skráning: yoga@yogashala.is
YOGAKENNARANÁM 2013
HEFST 15 FEBRÚAR
YOGA SHALA
reykjavik
KYNNTU ÞÉR
STUNDASKRÁNA Á NETINU
www.yogashala.is
Yoga shala // Engjateigur 5 - 104 Rvk // S. 553 0203 // yoga@yogashala.is // www.yogashala.is Fylgstu með okkur!
Markmið okkar er að bjóða upp á öruggt, friðsælt umhverfi
fyrir yoga sem veitir þér innblástur, slökun og gefur þér
góða orku.
Spennandi og góðir tímar hjá okkur; Hlýtt flæði í hádeginu,
yoga nidra, leiddir Ashtanga tímar (1 og 2), Ashtanga Mysore
style, mjúkt Hatha yoga á föstudögum, heitt kraft yogaflæði
á kvöldin og lokað byrjendanámskeið. Frír prufutími
Save the Children á Íslandi
Það er ekki hægt að meta neinar
forsendur eða möguleika á
ríkisstjórnar samstarfi út frá þeirri
fljótandi stöðu sem fylgismælingar
dagsins sýna. Þjóðin velur við kjör-
borðið.“
Árni Páll Árnason, nýkjörinn formaður Samfylkingarinnar,
spurður um óskastöðu varðandi stjórnarsamstarf eft ir
kosningar. Hann sagði vinstri stjórn þó verða fyrsta valkost,
en óljóst sé þó hvað er til vinstri og hvað ekki.
„Þegar kemur að öryggi á sjó og í landi
er klárt að allir þurfa að vera allsgáðir.“
Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson, framkvæmdastjóri Vinnslu-
stöðvarinnar í Vestmannaeyjum, um uppsögn ellefu sjó-
manna af þremur skuttogurum fyrirtækisins eft ir að þeir
féllu á lyfj aprófi .