Fréttablaðið - 10.10.2013, Blaðsíða 36

10. október 2013 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN | 36
Brotthvarf nema úr fram-
haldsskólum hér er sagt
meira en víða í Evrópu
og gagnrýnt að skólarn-
ir bjóði ekki fram nám
og kennslu sem höfðar til
nemenda. Atli Harðarson
og Magnús Þorkelsson
rökstyðja að samanburð-
ur á brottfallstölum landa
er ómarktækur. Magnús
segir alla tekna inn í fram-
haldsskóla hér en sums
staðar eru 10-15% nem-
enda ekki talin hæf í slíkt nám og
teljast ekki með í brottfalli. Atli
segir norska og sænska
framhaldsskóla útskrifa
alla, líka þá sem falla.
Brottfallstölur hér myndu
snarlækka ef við gerðum
eins.
Fyrir 30 árum fóru
aðeins um 60% árgangs í
framhaldsskóla en nú um
95%. Hópurinn er orðinn
sundurleitari. Of margir
leita í bóknám í stað verk-
náms að teknu tilliti til
getu og áhuga. Breyta þarf
hugsunarhætti og auka námsráð-
gjöf og stýringu. Hluti hópsins á
ekki erindi í háskóla. Lítið heyrist
um tveggja ára framhaldsskóla-
prófið sem átti að útskrifa nem-
endur með reisn og hækka mennt-
unarstig þjóðarinnar.
Líklega er vinna með námi
algengari hér en víða í Evrópu
og oft bitnar vinna á námi. Meðal
annars vegna vinnu með námi
þrýsta nemendur á kennara að
minnka heimavinnu og í vaxandi
mæli er henni ekki sinnt þar sem
ég þekki til. Ef til vill ýtir sveigj-
anleiki kerfisins hér undir brott-
fall. Lítið mál er að hætta og byrja
aftur í skóla síðar.
Eftir að hverfaskipting var
afnumin hafa sterkustu nem-
endurnir sótt í ákveðna skóla.
Aðrir skólar fá nemendur sem
glíma í meiri mæli við náms-
hamlandi vanda, til dæmis les-
blindu, athyglisbrest, þunglyndi
og vímuefnaneyslu, sem eykur
hættu á brotthvarfi. Fjárveit-
ingar til skólanna taka ekki mið
af þessu, sem er álíka gáfulegt
og að skammta spítala sama
fjármagn vegna fingurbrots
og hjartaaðgerðar. Reiknilík-
anið illræmda er yfirvöldum til
skammar.
Brotthvarf úr framhaldsskólum
ISIO 4
með D-vítamíni
góð fyrir æðakerfið
ISIO4 er heilsusamleg blanda af olíum — auðug af
náttúrulegu E-vítamíni og viðbættu D-vítamíni.
Olíurnar fjórar sem sameinast í ISIO4, repju-, oléisol-,
sólblóma- og vínberjaolía, eru ríkar af E-vítamíni,
andoxunarefni sem verndar frumur l íkamans.
Auk þess inniheldur ISIO4 núna meira af D-vítamíni
sem hjálpar þér að styrkja ónæmiskerfið.
Hugsaðu um heilsuna og veldu ISIO4
með lífsnauðsynlegum Omega-3 fyrir h jarta og æ ðakerfi
og Omega-6 til að halda kólesteróli í skefjum.
Olían er bragðgóð og hentar vel í alla matargerð,
heita rétti sem kalda.
ÍS
LE
N
SK
A
S
IA
.IS
N
AT
5
80
50
0
3/
12
A
MENNTUN
Björn
Guðmundsson
framhaldsskóla-
kennari
➜ Minni námskröfur þýða
minna fall og brottfall en
„framleiðniaukning“ byggð
á slíku er innistæðulaus. Í
alþjóðlegum samanburði
myndi slíkt samt leiða til
„hærra menntunarstigs“
þjóðarinnar sem væri auð-
vitað blekking.
Kennarar gerðir ábyrgir
Í umfjöllun um brotthvarfið er
krafa um aukna framleiðni og
árangur í skólakerfinu. Í vax-
andi mæli eru kennarar gerðir
ábyrgir fyrir frammistöðu nem-
enda, eiga jafnvel að sjá til þess
að enginn falli. Að auki eiga þeir
að vera skemmtilegir og hafa
lítið heimanám. Þeir eru í sam-
keppni hver við annan og sums
staðar er hægt að ljúka áföng-
um í eins konar skemmri skírn.
Sumir minnka kröfur, standa
að einkunnabólgu. Annars væri
brotthvarfið enn meira. Er það á
ábyrgð tónlistarkennara ef nem-
andi hans svíkst um að æfa sig á
hljóðfærið? Trésmiðurinn getur
þvingað spýtuna meðan hann
heflar hana en kennarinn fæst
við lifandi fólk sem oft fer sínar
leiðir. Framhaldsskólanám er
ekki skyldunám. Sinni nemandi
ekki náminu er hæpið að velta
ábyrgðinni á skólann.
Ég gæti haft brottfall og fall
í mínum áföngum nálægt 0%.
Ég á að fylgja námskrá en ræð
kröfunum og gæti haft náms-
matið þannig að allir næðu.
Væri það góður árangur? Já, ef
aðeins væri skoðuð tölfræðin
sem skólinn tekur saman. Ráðu-
neyti menntamála ætti að veita
kennurum stuðning, mat á því
hvort námskröfur séu hæfilegar.
Aðeins einu sinni hef ég fengið
slíkt mat. Nemandi gerði kröfu
um að prófdómari mæti prófúr-
lausn. Ég stóðst matið fullkom-
lega en annars hef ég í 34 ár
þurft að treysta eigin dómgreind
í þessum efnum.
Minni námskröfur þýða minna
fall og brottfall en „framleiðni-
aukning“ byggð á slíku er inni-
stæðulaus. Í alþjóðlegum saman-
burði myndi slíkt samt leiða til
„hærra menntunarstigs” þjóðar-
innar sem væri auðvitað blekk-
ing ein.
Leyndarmálið
Fyrrverandi dúx FB, Smári
Freyr Guðmundsson, var spurð-
ur um leyndarmálið á bak við
velgengnina. Hann sagði: „Vera
skynsamur og gera það sem
manni er sett fyrir. Þetta er í
raun svo einfalt. Gefa sér tíma og
sýna því áhuga sem maður er að
gera … og líka þessu leiðinlega.“
Jórunn Sóley Björnsdóttir,
nýr dúx FB, sagði í skólaslita-
ræðu: „Ég hafði litla trú á að
námið gæti verið svo krefjandi
og ætlaðist til þess að geta svifið
í gegnum það áreynslulaust … Í
raun mætti segja að ég hafi
fengið létt áfall eftir fyrsta dag-
inn … og mér fannst sem enginn
tími ynnist til þess að klára allt
þetta heimanám sem var hrúgað
á mig strax á fyrsta degi.“ Jór-
unn spýtti í lófana að eigin sögn
og margir mættu taka hana og
Smára til fyrirmyndar.
Framhaldsskólar bjóða marg-
ar námsleiðir þótt ef til vill megi
fjölga þeim. Slíkt myndi þó þýða
meiri verklega kennslu, sem er
eitur í beinum stjórnvalda vegna
kostnaðar. Margir ráða illa við
bóknám og námshamlandi vandi
sumra er slíkur að máttur kenn-
ara fær ekki við hann ráðið. Oft
er þó vanvirkni nemenda aðal-
vandamálið. Brotthvarf minnkaði
ef nemendur veldu sér námsleiðir
eftir áhuga og færni og kæmu sér
að verki. Sumir nemendur og for-
eldrar þurfa að breyta hugarfari
sínu hvað þetta varðar. Gott er
að þekkja rétt sinn en skyldunum
þarf líka að sinna.