Fréttablaðið - 14.11.2013, Blaðsíða 30

14. nóvember 2013 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN |
Morg u n ei n n fy r i r
skömmu, milli klukkan
fjögur og hálf átta, ein-
hvers staðar í 101 Reykja-
vík, lagði ákafur stuðnings-
maður Íslands hart að sér
til að tryggja að hann og
félagar hans kæmu lang-
tímaverkefni sínu í höfn.
Þessi síðasta vinnutörn
eða lokahnykkur myndi
færa öllum sem að verk-
inu höfðu komið mikinn
heiður og sóma. Þeir höfðu beðið
lengi eftir því að ná svona langt.
Ég vísa að sjálfsögðu til uppdikt-
aðs erlends fræðimanns sem var
að vinna að doktorsverkefni sínu
eða ritverki um íslenskar bók-
menntir eða sögu. Ég veit þó ekki
fyrir víst hvort nokkur þeirra fjöl-
mörgu erlendu eða íslensku fræði-
manna sem starfa á Árnastofnun
var í raun og veru að ljúka lang-
tímaverkefni sínu þennan tiltekna
morgun. En, miðað við að það hafa
verið meira en 50 erlendir gesta-
fræðimenn á stofnuninni á þessu
ári, er það fremur líklegt.
Líkt og með íslenska knattspyrnu-
menn hafa rannsóknir á íslenskum
fræðum aldrei verið jafn vinsælar
og vandaðar og nú. Þau okkar sem
eru ögn tekin að reskjast – ég bendi
á að ég sá Arnór Guðjohnsen spila
á móti Svíþjóð árið 1994 og horfði
á Eið Smára leika með Val – verð-
um rækilega vör við hinn mikla
alþjóðlega áhuga á öllu sem snertir
íslenska menningu. Ég hef notið
þeirra forréttinda að hafa fengið
að læra íslensku á Íslandi og síðan
stunda rannsóknir hér af og til. Ég
er afar þakklátur fyrir þá aðstoð
og stuðning sem ég hef fengið frá
íslenskum starfsfélögum mínum,
frá Stofnun Sigurðar Nordals og
Fornleifastofnun Íslands. Ég hef
fylgst með því hvernig hinn almenni
áhugi á Íslandi hefur margfaldast
og hið sama á við, að mínu mati, um
fræðistörfin. Sjálfur er ég lektor í
miðaldasögu við háskólann í Birm-
ingham og er svo gæfusamur að
hafa tvo doktorsnema í íslenskum
fræðum, annan frá Bandaríkjunum
með meistarapróf frá Háskóla
Íslands, og hinn frá Bretlandi, svo
staðráðinn í að læra nútíma íslensku
að hann hefur nýlega tekið sér hlé
frá formlegu námi og sest að í
Dölunum.
Einstakir eiginleikar
Á sjálfri Árnastofnun erum við til
dæmis núna fjögur gest-
komandi sem höfum sér-
stakan áhuga á íslenskri
miðaldasögu, frá Banda ríkjunum,
Kanada, Frakklandi og Bretlandi.
Þetta er meiri gestagangur en ég
hef áður gert mér grein fyrir. Við
erum með ólíkan akademískan
bakgrunn. Hin þrjú fást við rann-
sóknir sem munu vekja áhuga
fræðimanna og stúdenta á allt
öðrum fræðasviðum en ég fæst
við, þegar niðurstöður þeirra birt-
ast á ensku í víðlesnum alþjóð-
legum fræðitímaritum. Þegar ég
hugsa um það þá gæti það reynst
þrautin þyngri að finna fjóra
fræðimenn með svo mikinn áhuga
á sambærilegum hluta Bretlands,
og alls ómögulegt ef þeir þyrftu
að koma úr jafn ólíkum áttum.
Þann mánuð sem ég hef nú dval-
ið á Íslandi hef ég heyrt fjölmörg
fræðileg erindi í hæsta gæða-
flokki um íslensk efni, ætluð bæði
almenningi og fræðimönnum. Í
síðustu viku hlustaði ég til dæmis
á fyrirlestur forvarðar frá Tékk-
landi sem hafði boðið fram sér-
þekkingu sína til viðgerða á
Flateyjarbók, einni af allra mikil-
vægustu heimildum um norræna
sögu og menningu – sem er sér-
lega fallegt handrit að auki. Ákafi
hans og áhugi á viðfangsefninu í
bland við stolt yfir að hafa fengið
að taka þátt í viðhaldi bókarinnar
var smitandi.
Ég fæ oft á tilfinninguna að
margir Íslendingar séu furðu
lostnir yfir því að útlendingar
skuli leggja stund á íslensk fræði.
Ég get bara svarað fyrir mig í
því sambandi. Sjálfur fæst ég við
sagnfræði vegna þess að ég hef
áhuga á fólki, hvernig það hegðar
sér og af hverju það gerir það sem
það gerir. Íslensk saga, fornleifa-
fræði og handritamenningin bjóða
upp á sumar af bestu leiðunum
til að skilja hlutskipti manns-
ins. Þessir eiginleikar íslenskrar
menningar eru bæði einstakir og
alþjóðlegir, rétt eins og ást manns
á íþróttafélaginu sínu.
Í tilefni af umræðunni um
lækna og nám þeirra vil
ég benda á nokkrar stað-
reyndir. Sérnámskostnaður
lækna er dýrasti hluti
námsins. Á heilsugæslu-
stöðinni sem ég stýri í
Gautaborg eru tveir sér-
námslæknar í heimilis-
lækningum. Okkur eru
greiddar 40-65 þúsund
sænskar krónur á mánuði
fyrir að hafa hvern náms-
lækni hjá okkur. Þetta
eru um 500-700 þúsund
sænskar krónur á ári fyrir
námslækni í fullri stöðu. Síðan
bætist við kostnaður við kennslu,
kennslustjóra, náms ferðir og fleira.
Þannig er árskostnaður um 600-
900 þúsund sænskar krónur á ári
á hvern námslækni, sem eru um
11-17 milljónir íslenskra króna á
ári. Kostnaður sænskra yfirvalda
við allt sérnámið, sem tekur fimm
ár, er um 55-85 milljónir íslenskra
króna. Í vissum öðrum sérgreinum
getur þetta verið töluvert hærra.
Til samanburðar var kostnaður
við 6 ára grunnnám í læknisfræði
á Íslandi 8,5 milljónir árið
2011, eða um 1,4 milljónir
á ári.
Áður fyrr skiluðu um 80%
íslenskra lækna sér heim eftir
sérnám erlendis þannig að ávinn-
ingur Íslendinga af því hefur
verið gríðar legur, bæði fjárhags-
lega og faglega. Því miður hefur
orðið breyting á þessu síðastliðin
ár, þar sem færri læknar skila sér
heim vegna lakari samkeppnis-
stöðu Íslands. Þrátt fyrir það njóta
Íslendingar enn verulega góðs af
því námi sem íslenskir læknar
hafa sótt erlendis.
➜ Áður fyrr skiluðu
um 80% íslenskra
lækna sér heim
eftir sérnám erlendis
þannig að ávinningur
Íslendinga af því
hefur verið gríðar-
legur, bæði fjárhags-
lega og faglega.
➜ Ég fæ oft á tilfi nn-
inguna að margir
Íslendingar séu furðu
lostnir yfi r því að
útlendingar skuli
leggja stund á íslensk
fræði.
„Misjöfn eru
morgunverkin“
Hvað kostar læknir
og hver borgar?
HEILBRIGÐIS-
MÁL
Oddur
Steinarsson
sérfræðingur í
heimilislækningum
og MBA
MENNING
Chris Callow
breskur sagnfræð-
ingur og Valsmaður
ERU MYGLU-
SVEPPIR HEIMA
HJÁ ÞÉR?
FRUMKVÖÐLAR Í LAUSNUM Á RAKA OG MYGLU Í HÍBÝLUM
– Fagleg vinna byggð á vísindalegum grunni
– Mælingar, rannsóknir, fræðsla, ráðgjöf, eftirlit.
FYRIRLESTUR UM RAKA
OG MYGLU Í HÍBÝLUM
Laugardaginn 16. nóvember
í BYKO Breidd kl. 13 og 15.
Dagskrá:
– Sérfræðingar Húss og heilsu með
fyrirlestur og svara spurningum.
– Kynning á hreinsiefnum og
myglusveppaprófi.
– Sérfræðingar kynna lausnir og frágang
í votrýmum.
– Agnar Snædahl frá SIGA veitir ráðgjöf
um frágang á rakavarnarlögum.
– Leigumarkaður BYKO kynnir verkfæri.
– Einar Loftsson málarameistari kynnir
lausnir og vöru frá Málningu.
Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir
Sérfræðingur Húss & heilsu
B.SC líffræði
Certified mold inspector CMI
BOÐAÐU KOMU ÞÍNA Á BYKO.IS/MYGLUSVEPPUR
Boðið verður upp á kaffi
og kleinur fyrir gesti.