Fréttablaðið - 08.01.2014, Blaðsíða 28

Einelti á vinnustöðum er ein teg-
und ofbeldis. Skv. skilgreiningu í
reglugerð um aðgerðir gegn ein-
elti á vinnustað nr. 1000/2004, er
einelti ámælisverð hegðun sem er
síendurtekin og til þess fallin að
niðurlægja, gera lítið úr, móðga,
særa, mismuna eða ógna og valda
vanlíðan hjá þeim sem hún bein-
ist að. Hér er ekki átt við skoðana-
ágreining eða hagsmunaárekstur
sem kann að rísa á vinnustað á
milli stjórnanda eða starfsmanns,
eða tveggja eða fleiri starfsmanna
enda sé skoðanaágreiningur eða
hagsmunaárekstur hvorki viðvar-
andi eða endurtekinn kerfisbund-
ið. En hvenær verður maður fyrir
einelti af hálfu samstarfsmanns?
Hér skiptir máli að skoða hvaða
ásetningur liggur á bak við hegð-
un viðkomandi. Er stjórnandinn
að reyna að stýra með kolrangri
stjórnunaraðferð (vegna eigin
óöryggis) sem hann sjálfur telur
að muni virka til góðs eða er hann
meðvitað að nota stýringu á starfs-
menn til að uppfylla einhverjar
persónulegar hvatir eða að reyna
að tryggja eigin hagsmuni. Í þessu
samhengi þarf að skoða hegðunar-
mynstur viðkomandi og kanna for-
tíð hans sem stjórnanda. Eru fleiri
sem hafa lent í viðkomandi og
haldið því fram að hegðun hans sé
ofbeldishegðun eins og einelti eða
er um einangrað tilvik að ræða?
Saga vinnustaðarins hefur líka
mikið að segja um menninguna
sem þar ræður ríkjum.
Skil á milli
Margar ástæður geta legið að baki
eineltishegðun. Stendur yfirmann-
inum eða samstarfsmanni ógn af
þér? Er hann hræddur um stöðu
sína, þ.e. að þú munir koma til
með að taka hans sess? Er hann
hræddur um að þú verðir of vin-
sæll á vinnustaðnum? Vinsælli en
hann sjálfur? Heldur hann upplýs-
ingum frá þér? Lætur hann þig fá
of mikið af verkefnum til að vera
fullviss um að vinnuálagið verði
of mikið og að þú náir ekki að
klára verkefnin með fullnægjandi
hætti? Passar hann sig á að hrósa
þér aldrei? Þiggur hann sjálfur
hrós fyrir störf þín? Gerir hann
lítið úr þér fyrir framan aðra? Er
hann að „splitta“ á vinnustaðnum
eða bera út rógburð eða ýta undir
að gjá myndist í vinnufélagahópn-
um til að þú lendir í ógöngum sem
ekki er hægt að bendla hann við
o.s.frv. Þetta eru dæmi um slæm-
an ásetning og einelti enda er ein-
elti ofbeldi sem ekki er alltaf sjá-
anlegt. Ofbeldismenn fela ofbeldið
eftir fremsta megni og passa upp á
að láta ekki góma sig. Þarna liggur
ásetningurinn.
Lélegir stjórnarhættir eða ólæsi
í samskiptum er allt annað mál.
Hæfni í samskiptum hefur mikið
um stjórnunarhætti viðkomandi að
segja. Ef þú ert ósáttur við hegðun
yfirmanns eða samstarfsmanns í
þinn garð, ræddu það þá við hann
og sjáðu hvernig hann bregst við.
Fólk er misjafnt í samskiptum og
stundum kemur það klaufalega
fram án þess að það sé ásetning-
ur um slíkt. Mikilvægt er að skilja
á milli eineltishegðunar og lélegs
stjórnunarstíls því ásökun um ein-
elti er alltaf alvarleg. Það getur þó
reynst þeim sem upplifir einelti í
sinn garð erfitt að greina á milli
og þess vegna þarf alltaf að hlusta
á þann sem tilkynnir einelti og
það ber að taka alvarlega. Það er
nauðsynlegt að fá utanaðkomandi
aðila til að skera úr um hvort slík
ásökun eigi við rök að styðjast því
ofbeldismál verður að vinna með
faglegum hætti. Er til að mynda
rétt að mannauðsstjóri eða aðrir
starfsmenn vinnustaðarins séu
settir í þau spor að vinna ofbeld-
ismál á milli tveggja vinnufélaga
sinna ? Enginn ætti að vera settur
í þá stöðu.
Horfast í augu við vandann
Yfirmenn stofnana verða að við-
urkenna að einelti geti komið upp,
jafnvel þótt það varði vinnufé-
laga eða vin. „Heilbrigðir“ vinnu-
staðir viðurkenna einelti og þagga
það ekki niður. Ofbeldismaður-
inn lærir ekki að hegðun hans sé
óásættanleg sé ekki tekið á mál-
unum og hann mun halda áfram
að beita ofbeldinu. Það verður að
varast að taka afstöðu með ofbeld-
ismanninum og vera meðvitaður
um hvaða áhrif ofbeldið hefur á
þann sem fyrir slíku verður. Þetta
eru spurningar sem hver og einn
stjórnandi verður að hugsa um
og leitast við að finna svör við,
því að ábyrgðin liggur alltaf hjá
æðsta stjórnanda vinnustaðarins.
Sé eineltisstefna til staðar þarf
hún að vera virk og það verður að
fara eftir henni. Þolendur einelt-
is á vinnustöðum eiga það inni hjá
vinnustaðnum að fá faglega aðstoð
til að vinna úr þessu ofbeldi og
aðstoð við leit að nýrri vinnu beri
svo undir.
| 6 8. janúar 2014 | miðvikudagur
„Við Kristrún
erum báðar
af Seltjarnar-
nesinu. Hún var
eina stelpan
í fótboltaliði
Gróttu og held
ég að hún hafi
meðal annars
verið fyrirliði
liðsins (strák-
anna). Við fórum
svo í kvennaboltann í KR og urðum
góðar vinkonur. Það var aldrei neinn
ærslagangur í Kristrúnu heldur ein-
kenndi íhugun gerðir hennar enda
var hún sterkur miðjuspilari með
sýn yfir völlinn. Hún hefur haldið
þessari stöðu í lífinu að skapa
tækifæri fyrir aðra með hjartahlýju
og að láta gott af sér leiða.”
„Kristrún er mikill
vinur vina sinna.
Hún hefur sterka
dómgreind og
óhætt er að segja
að maður komi
aldrei að tómum
kofunum þegar
maður leitar til
hennar. Það eru
fáir sem geta
greint vandamál
og pólitískar stöður jafn skarplega
og af jafn miklu innsæi og Kristrún.
Hún hefur fjölbreytt áhugamál
og nýtur þess að vasast í mörgu.
Hún er hreinskiptin í samskiptum,
tekur hlutina alvarlega en sér líka
spaugilegu hliðarnar á lífinu og
tilverunni.”
„Ég kynntist
Kristrúnu á
fótboltaæfingum
hjá Gróttu. Við
vorum einu
stelpurnar í
liðinu og hún var
fyrirliði. Kristrún
er djúpvitur
fótboltastelpa.
Hún er traust,
hæfileikarík og
úrræðagóð vinkona sem alltaf er
hægt að leita til. Frábær fyrirmynd
fyrir okkur hin, eldklár og skemmti-
leg.”
ÚRRÆÐAGÓÐ OG HREINSKIPTIN
Kristrún Heimisdóttir tók við starfi framkvæmda-
stjóra Samtaka iðnaðarins (SI) í nóvember. Hún
segir síðustu vikur hafa verið annasamar enda
sinnti hún um tíma tveimur störfum í einu.
„Fyrstu dagarnir voru brattir því ég var líka
að ljúka kennslu í Evrópurétti í lögfræði við Há-
skólann á Akureyri. Ég var því með annan fótinn í
Reykjavík og hinn fyrir norðan. Síðan var ég með
tvo síma, annan með lífi mínu eins og það hefur
verið undanfarin misseri og hinn undir nýja starf-
ið,“ segir Kristrún.
Hún lauk lagaprófi frá Háskóla Íslands en Krist-
rún hefur einnig stundað nám í heimspeki. Spurð
um áhugamál segir hún að þau séu mörg enda hafi
hún víða komið við.
„Ég hef mikinn áhuga á tónlist, alþjóðamálum
og les mikið. Síðan er ég dálítið nörd fyrir klass-
ískri tónlist og finnst alveg ótrúlega gaman að geta
farið á heimsklassa tónleika eins og maður getur
nú komist á í Hörpu.“
Kristrún er mikill KR-ingur og spilaði fótbolta
með liðinu í 154 leikjum í efstu deild.
„Ég er KR-ingur en hætti að halda með Manchest-
er United þegar þeir seldu Ray Wilkins árið 1984.
Ég held mikið upp á Arsene Wenger og það er ekki
annað hægt en að halda með jafn glæsilegu liði og
Arsenal. Pabbi minn hélt með Leeds og það voru
alltaf fagnaðarlæti á mínu æskuheimili þegar liðið
náði góðum árangri en því miður dró úr því eftir
því sem á leið,“ segir Kristrún og hlær.
Samtök iðnaðarins eiga tuttugu ára afmæli á næsta
ári en þau voru stofnuð um það leyti sem Ísland hóf
þátttöku á innri markaði Evrópusambandsins.
„Það stendur til að halda upp á afmælið með
glæsibrag. Við ætlum að halda Viku iðnaðarins í
mars en þar verður um að ræða samansafn fjöl-
breyttra viðburða og þar á meðal Iðnþingið sjálft,“
segir Kristrún.
Lék fótbolta með
KR í efstu deild
Kristrún Heimisdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins, und-
irbýr nú tuttugu ára afmælishátíð samtakanna. Hún er menntuð í
lögfræði og heimspeki, heldur með KR og hlustar á klassíska tónlist.
SKOÐUN
Hildur Jakobína Gísladóttir,
MBA, ráðgjafi hjá Heilbrigðum
stjórnarháttum ehf.
Einelti eða
samskipta vandi?
SVIPMYND
Haraldur Guðmundsson | haraldur@frettabladid.is
FRAMKVÆMDASTJÓRI SI Kristrún undirbýr nú iðnsýninguna Viku
iðnaðarins sem verður haldin í Laugardalshöllinni. Fréttablaðið/GVA.
MARGRÉT
LEIFSDÓTTIR
arkitekt.
SUNNA GUNN-
LAUGSDÓTTIR,
tónlistarmaður.
SALVÖR NORDAL,
forstöðumaður
siðfræðistofnunar HÍ.
Rekstrarvörur
- vinna með þér