Fréttablaðið - 08.01.2014, Blaðsíða 14

8. janúar 2014 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kristján Hjálmarsson, kristjan@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Tillaga um ný mörk mikillar stækkunar
núverandi friðlands Þjórsárvera, sem
Umhverfisstofnun hefur unnið að undan-
farna mánuði, var nýverið send tveimur
sveitarfélögum.
Tillagan er send í kjölfar ábendinga
sem fram komu í sumar við lokafrá-
gang friðlýsingarinnar um að fyrirhuguð
afmörkun landsvæðisins gengi lengra en
nemur Norðlingaölduveitukosti sem var
settur í verndarflokk í 2. áfanga ramma-
áætlunar. Mörkin hefðu þannig útilokað
aðra hugsanlega kosti fyrir utan frið-
landið sem á eftir að skilgreina, meta og
flokka og komu upp álitamál varðandi
lögmæti slíks gjörnings. Rétt er að taka
fram að friðlandsmörkin eru ekki dregin
upp í rammaáætluninni sjálfri heldur
útfærð í samvinnu við sveitarfélög utan
um þau svæði sem eiga að njóta verndun-
ar samkvæmt rammaáætlun. Er ljóst að
stækkað friðland í Þjórsárverum til suð-
urs samkvæmt nýrri tillögu að friðlýs-
ingarmörkunum útilokar klárlega Norð-
lingaölduveitu eins og sá virkjunarkostur
var skilgreindur í 2. áfanga rammaáætl-
unar.
Friðlýsingartillagan felur í sér gríðar-
mikla stækkun á núverandi friðlandi, sem
tekur yfir landsvæði sunnan og austan
Hofsjökuls, allan Hofsjökul og svæðið
mun falla að friðlandinu Guðlaugstungum
norðanmegin. Innan friðlandsins verða
m.a. Eyvafen og lítt röskuð víðerni vestan
Þjórsár, sem hafa hátt verndargildi, m.a.
á alþjóðlega vísu enda skilgreind Rams-
ar-svæði. Má þess einnig geta að unnið
er að friðlýsingu landsvæða í Kerlingar-
fjöllum sem liggja vestan við hið nýja
friðland Þjórsárvera. Þannig er stefnt að
því að vernda til framtíðar stórt svæði á
miðhálendinu, sem tekur yfir stórkostleg
náttúruverðmæti. Þessi víðerni bjóða upp
á einstök tækifæri á sviði ferðaþjónustu
innan sveitarfélaga sem hlut eiga að máli.
Berist verkefnastjórn rammaáætlunar
beiðni um að skoða aðra kosti utan marka
friðlandsins neðar í Þjórsá þurfa þeir að
fara í gegnum mat faghópa sem verk-
efnastjórn rammaáætlunar skipar og víð-
tæk umsagnarferli þar sem öllum gefst
tækifæri á að koma sínum sjónarmið-
um að. Við mat á slíkum virkjunarkosti
þyrfti að taka til skoðunar áhrif lóns
við friðlandsmörk, fossa í Þjórsá og það
svæði sem talið er rétt að njóti friðunar.
Mikil stækkun á núverandi
friðlandi Þjórsárvera
NÁTTÚRU-
VERND
Sigurður Ingi
Jóhannsson
umhverfi s- og
auðlindaráðherra
E
lliði Vignisson, bæjarstjóri í Vestmanneyjum, skrifaði
í síðustu viku grein á vef sinn, sem vakti talsverða
athygli. Þar gagnrýnir hann harðlega að sorpbrennslu-
stöðin í Vestmannaeyjum skyldi svipt starfsleyfi vegna
þess að hún uppfyllti ekki reglur um mengunarvarnir.
Elliði bendir á að eftir að hætt var að brenna sorp í Eyjum þurfi
að flytja það upp á land með ærnum tilkostnaði og mengun frá
samgöngutækjum. Eyjamenn þurfi að brenna meiri dísilolíu til
orkuöflunar. Sorphirðugjöld í bænum hafi hækkað um 77 prósent.
Elliði sparar ekki stóru orðin um „umhverfistöffaraskap“,
„ofstæki gegn sorpbrennslum“, að umræðan um díoxínmengun
frá sorpbrennslunni hafi einkennzt af „móðursýki og vitleysis-
gangi“ og umhverfisyfirvöld séu
að „slá sig til riddara á kostnað
heimila í Eyjum“. Sá sem les
grein hans getur auðveldlega
dregið þá ályktun að umhverfis-
yfirvöld hafi ekki horft á stóru
myndina, heldur einblínt á reglur
um sorpbrennslu og ekki áttað
sig á að verið væri að búa til
mengun og kostnað með því að framfylgja þeim.
En málið er ekki svo einfalt, af því að myndin er miklu stærri
en sú sem bæjarstjórinn dregur upp. Sorpbrennslan í Eyjum upp-
fyllti ekki Evrópureglur, sem Íslandi ber að fara eftir. Þær reglur
eru meðal annars til komnar vegna áralangrar baráttu íslenzkra
stjórnvalda fyrir því að settar verði strangar reglur um mengun
af völdum þrávirkra lífrænna efna frá landstöðvum.
Díoxín er stórhættulegt eiturefni og er eitt þessara þrávirku
efna. Mengun af þeirra völdum hefur verið kölluð ein alvarlegasta
umhverfisógn sem Ísland stendur frammi fyrir. Efnin berast
frá þéttbýlli heimshlutum með hafstraumum og setjast í fituvef
sjávarlífvera. Barátta Íslands fyrir ströngum reglum um losun
þessara efna er ekki sízt til komin vegna ótta við að mengun í
fiski á Íslandsmiðum gæti náð því marki að neytendur forðuðust
hann eða hann yrði óhæfur til sölu á mörkuðum.
Við getum ekki ætlazt til þess að önnur ríki fari eftir reglum
um díoxínmengun frá sorpbrennslum ef við gerum það ekki sjálf.
Það kaldhæðnislega er að á sínum tíma fengu eldri sorpbrennslur
á Íslandi undanþágu frá Evrópureglunum vegna þess að einstök
sveitarfélög höfðu áhyggjur af kostnaðinum við að endurnýja
brennslurnar þannig að þær stæðust kröfur. Fresturinn sem var
keyptur með þeirri undanþágu var ekki alls staðar notaður til að
koma mengunarmálunum í lag.
Ef allir borgar- og bæjarstjórar í nágrannalöndum okkar
horfðu jafnþröngt á málið og Elliði Vignisson, tregðuðust við að
fara eftir reglunum og hefðu sitt fram, steðjaði mun meiri hætta
að afkomu sjávarbyggða á Íslandi en raunin er. Reglurnar stuðla
að því að vernda auðlind sem þær eiga margar allt sitt undir.
Elliði segir í niðurlagi greinar sinnar að líklega verði horft
til þess á næsta kjörtímabili bæjarstjórnar að hefja á ný sorp-
brennslu til orkuöflunar. Það verður þá í sorpbrennslustöð,
sem uppfyllir alþjóðlegar reglur. Hana geta Eyjamenn borgað
glaðir, vitandi að þeir stuðla þannig að því að varðveita sjálft
lífsviðurværi sitt.
Ofstæki gegn sorpbrennslu eða vernd auðlinda?
Blindan á
stóru myndina
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
ÍS
LE
N
SK
A
S
IA
.I
S
S
FG
4
20
40
0
4.
20
08
Lækkum gjöldin en töpum samt
Bílastæðagjöld hækkuðu um tæplega
200% um áramótin í bílastæðahúsum.
Fyrsti klukkutíminn kostaði 80 krónur
og síðan 50 krónur eftir hann en nú
kostar hver klukkutími 150 krónur.
Heill dagur kostaði þannig 430 krónur
en kostar nú 1.200 krónur. Þetta
er hækkun upp á 179%.
Reykjavíkurborg hafði
ákveðið í september að
hækka gjaldskrár sínar
en hætti síðan við um
miðjan nóvember sem lið
í að sporna við verðbólgu
og auka kaupmátt. Karl
Sigurðsson borgarfulltrúi
lýsti því yfir við Vísi í
gær að til greina
kæmi að endur-
skoða þessa hækkun, þar sem hún hafi
farið í gegn fyrir mistök. Samt hafði
Kolbrún Jónatansdóttir, framkvæmda-
stjóri Bílastæðasjóðs, áður tjáð sig
um rekstur bílastæðahúsanna sem
hún segir rekin með tapi og hafi verið
svo árum saman. Lóðir í miðbænum
eru þær eftirsóttustu á landinu og
gríðarlega stór hluti þeirra fer
undir bílastæði.
Tap í samkeppni
við einkarekstur
Bílastæðahús borgar-
innar eru rekin í sam-
keppni við önnur,
eins og Hörpuna og Höfðatorg. Þau
hafa ekki tök á að bjóða sín stæði á
sama gjafverði og borgin, sem samt
rekur stæðin með tapi. Bílastæði
miðborgarinnar eru alla jafna troð-
full og þar fá menn að leggja bíl-
unum sínum heilu og hálfu dagana á
gjafverði.
Samt kemur til greina af
hálfu borgarfulltrúa Besta
flokksins/Bjartrar framtíðar
að endurskoða hækkunina,
tryggja tapreksturinn
áfram og gera einkaaðilun-
um fullkomlega ómögulegt
að keppa við borgina
á þessu sviði.
Er ekki eitthvað
bogið við þetta?
fanney@frettabladid.is