Fréttablaðið - 14.06.2014, Blaðsíða 24

14. júní 2014 LAUGARDAGUR| HELGIN | 24
Það verður að viðurkennast að ég kom sjálfum mér á óvart með að fara í póli-tík. En ég kann vel við mig, þetta er mín hilla. Ég er tölvunarfræðingur og
hef unnið lengi við það og kann því
vel – en svo fór ég bara að hella mér
út í pólitík og ég finn að það á vel við
mig. Mér hefur alltaf hingað til farið
betur að halda mig til hlés en nú þarf
ég að trana mér svolítið fram, vera
virkur og tala mikið við fólk, en ég
er einhvern veginn alveg tilbúinn í
það, að gefa af mér og gera gagn.“
Það er Halldór Auðar Svansson,
pírati og borgarráðsmaður í meiri-
hluta í borgarstjórn Reykjavíkur,
sem hefur orðið. Hann er fæddur
1979, verður því 35 ára á árinu og
ekki nóg með það, heldur er hann
tvíburi. Tvíburabróðirinn heitir
Kári Auðar Svansson.
Kári: Já, á þessu ári verðum við
kjörgengir til forseta. Það er spurn-
ing hvort Halldór endi á Bessa-
stöðum.
Halldór: Já, eða þú, Kári. Ég
þekki þó nokkuð marga tölvunar-
fræðinga en þeir eru ekki margir
í pólitík, en þeir eru þó nokkrir í
Pírötum. Og það er áhugavert að
þeir séu farnir að láta sig pólitík
varða. Það eru ákveðin áskorunar-
efni í pólitík sem tengjast tölvunar-
fræðinni, þessi kerfisþankagangur.
Hann á ágætlega við í pólitíkinni.
Kári: Ég verð nú samt að segja að
það kom mér mjög á óvart að þú ætl-
aðir í pólitík. En þetta er í genunum,
pabbi og mamma eru bæði með dokt-
orspróf í stjórnmálafræði og pabbi
hefur alla tíð verið virkur á bak við
tjöldin. Hann var til dæmis kosn-
ingastjóri Pírata í Reykjavík í ár.
Bræðurnir veikir á geði
Þeir bræður eiga sér þó aðra hlið og
hafa báðir þurft að berjast við geð-
sjúkdóma.
Kári: Ég er með skitsófreníu. Ég
greindist fyrir rúmlega tólf árum.
Sem barn og unglingur hafði ég
verið við fulla geðheilsu, en svo
gerðist það 2002, þegar ég var 22
ára, að ég fór að fá mjög furðulegar
hugmyndir í kollinn um að ég væri
einhver Messías, mannkyns frelsari,
og svo fór ég að ímynda mér að
djöfullinn væri að ná tökum á mér.
Halldór: Já, þú varst orðinn mjög
einangraður um þetta leyti.
Kári: Ég var orðinn mannfælinn
og vildi bara loka mig af frá öðru
fólki. Ég var með plön um að kaupa
mér íbúð út í bæ, loka mig af og gera
ekki neitt annað en að lesa bækur
um andleg málefni og hugleiða. Það
var aðdragandinn að þessu. Svo
gerðist það í apríl 2002 að ég fór
gjörsamlega yfir um. Ég ímyndaði
mér að ég væri staddur mitt á milli
í einhverri kosmískri baráttu á milli
guðs og djöfulsins. Og öll framtíð
mannkynsins réðist af því hvernig
þessari baráttu lyktaði. Þannig að ef
djöfullinn sigraði í þessari baráttu,
innra með mér, þá væri mannkyn-
ið dauðadæmt. Þetta var ólýsanleg
örvænting. Á einhvern hátt sem ég
sá reyndar ekki fyrir mér, hélt ég
að mannkynið myndi tortímast ef
djöfullinn ynni þessa innri baráttu
hjá mér.
Á sterkum geðlyfjum
Kári: Ég er búinn að vera á mörgum
mismunandi geðlyfjum, er búinn
að vera á Leponex í nokkur ár. Það
er lyf sem er bara notað þegar allt
annað bregst en það hefur virkað
ágætlega á mig og ég er við mjög
góða geðheilsu í dag. Ég veiktist
hins vegar aftur haustið 2012, mjög
alvarlega, það má rekja til þess að
ég hætti að taka lyfin. Ég hélt að ég
væri orðinn alheilbrigður og hélt að
ég þyrfti ekkert á þessum lyfjum að
halda, svo ég þurfti að leggjast inn á
bráðageðdeild og þaðan inn á Klepp
í nokkrar vikur.
Kári segist þó ekki sjá eftir að
hafa hætt að taka lyfin um stund.
Kári: Ég sé ekkert eftir þessu.
Ég talaði við geðlækni sem sagði
að í mínum sporum hefði hann gert
nákvæmlega það sama. Svo var
annar sem sagði við mig að það væri
eitthvað að mér ef ég hefði ekki gert
þessa tilraun, að hætta á lyfjunum.
Þannig að ég sé ekkert eftir þessu,
en þetta kostaði vikur af ólýsanlegu
kvalræði en maður komst aftur á
réttan kjöl.
Reykti sig í geðrof
Halldór hefur einnig átt við geð-
rænan vanda að stríða.
Halldór: Ég greindist með geð-
rof. Ég var að reykja gras og svona,
hafði gert það í smá tíma og hafði
gaman af því. Svo árið 2010 gerð-
ist eitthvað. Ég samsamaði mig
Kára og smám saman missti ég alla
raunveruleikatengingu. Þetta voru
nokkrir mánuðir, ég var þarna inni
á geðdeild um tíma með smá hléum
vegna þess að ég hætti ekki strax
að reykja.
Þriðji bróðirinn hefur einnig
glímt við geðrænan kvilla, en tví-
burarnir eru sammála um að erfða-
þáttur geti spilað rullu í geðsjúk-
dómum.
Kári: Jú, við eigum einn eldri
hálfbróður en hann er með geð-
hvörf líka. Það er margt líkt með
hans reynslu.
Halldór: Þetta eru erfða- og
umhverfisþættir, held ég.
Kári: Við eigum móðurbróður
sem er líka með geðklofa og hann
er mjög veikur. Hann hefur ekki náð
þeim bata sem ég hef náð.
Með skrítnar hugmyndir
En hvernig lifir maður með geðsjúk-
dómum?
Kári: Lyfin spila mikla rullu og
þessir íbúðakjarnar sem spruttu
upp hérna fyrir nokkrum árum. Ég
bý í einum slíkum, á Bergþórugötu,
og það er algjör snilld. Þetta er lang-
besti staðurinn sem ég hef verið á
síðan ég veiktist.
Kári bætir við að það sé mikil-
vægt að geta átt tengslanet af fólki
sem saman deilir þessari reynslu.
Kári: Já. Það er þáttur í batan-
um. Þetta er stigagangur með sex
íbúðum, þar af ein starfsmannaíbúð
sem við getum leitað til með hvað
sem er. Ég veit að það eru langir,
langir biðlistar eftir svona íbúðum.
Halldór: Hún hefur hjálpað mér
mikið þessi nálgun sem nýtur vax-
andi vinsælda í sálfræði og í geð-
læknisfræði að líta á geðrofsreynsl-
una, eða geðsýkisreynsluna, sem
merkingarbæra. Ekki horfa fram
hjá þessu, eins og þetta sé eitthvað
rugl eins og lengi vel var lenskan
í þessum fræðum. Að menn ættu
ekki að ýta undir þetta, heldur horfa
fram hjá þessu. En svo finnst mér
gott að velta því fyrir mér hvort
þetta hafi ekki einhverja þýðingu,
hvort þetta sé ekki einhver lýsing
á einhverju sálarástandi eða sálar-
lífi, þótt hún sé kannski brengluð.
Ég hafði rosalega góðan sálfræðing
á Landspítalanum. Hún hjálpaði
mér svo sem ekki að sjá að reynslan
væri birtingarmynd einhvers sálar-
lífs því ég var nokkuð viss um það
sjálfur, en hún var tilbúin að vinna
með það þannig og taka mér sem
manneskju þótt ég væri með dálítið
skrítnar hugmyndir um veruleikann
þegar ég hitti hana fyrst.
Latur zen-búddisti
Þeir eru sammála um að það hafi
orðið viðhorfsbreyting gagnvart
geðsjúkdómum, að mikilvægt sé að
taka svona reynslu ekki og stroka
hana út, heldur læra eitthvað af
henni.
Halldór: Já, og reyna að skilja
hvað þetta þýðir. Sumt þýðir ekki
neitt held ég, en annað held ég að
þýði rosalega mikið. Svo er and-
legur þáttur í þessu líka, ég var ekki
trúaður fyrir en ég er það núna.
Hvernig trúaður?
Halldór: Þetta er allt það sama
fyrir mér.
Kári: Í mínum huga eru trúar-
brögðin eins og áttavitar sem benda
allir í sömu áttina sama hvar þeir
eru á jörðinni. Við skilgreinum
okkur sjálfir sem andlega þenkj-
andi. Kennum okkur hvorugur við
einhver ákveðin trúarbrögð, erum
bara opnir fyrir þessu og höfum
áhuga á andlegum málefnum. Ég
er farinn að kúpla mig út úr því að
lesa bækur um andleg málefni.
Ólöf
Skaftadóttir
olof@frettabladid.is
Misstu tengsl við raunveruleikann
Tvíburabræðurnir Halldór, kapteinn Pírata í Reykjavík, og Kári Auðar Svanssynir, hafa báðir glímt við geðræna kvilla.
Kári greindist með geðklofa fyrir tólf árum en Halldór reykti gras og endaði í geðrofi árið 2010. Hann jafnaði sig um
leið og hann hætti neyslu þess. Bræðurnir segjast hafa orðið nánari eftir að Halldór veiktist líka. Þeir eru sammála um
að mikilvægt sé að læra af svona reynslu og finnst þeir hafa öðlast styrk eftir að hafa gengið í gegnum veikindin.
VIÐHORFSBREYTING GAGNVART GEÐSJÚKDÓMUM Bræðurnir eru sammála um að það hafi orðið viðhorfsbreyting gagnvart geðsjúkdómum, að mikilvægt sé að taka svona reynslu ekki bara og stroka hana út,
heldur læra eitthvað af henni. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
HALLDÓR
Það hefur hjálpað mér
mjög mikið þessi nálgun
sem nýtur vaxandi vinsælda
í sálfræði og í geðlæknis-
fræði að líta á geðrofsreynsl-
una, eða geðsýkisreynsluna,
sem merkingarbæra. Ekki
horfa fram hjá þessu, eins
og þetta sé bara eitthvað
rugl eins og lengi vel var
lenskan í þessum fræðum.
Ég greindist með geðrof. Ég
var að reykja gras og svona,
hafði gert það í smá tíma
og hafði gaman að því. Svo
árið 2010 gerðist eitthvað.
Ég samsamaði mig Kára og
smám saman missti ég alla
raunveruleikatengingu.
KÁRI
Sem barn og unglingur
hafði ég verið við fulla
geðheilsu, en svo gerðist það
2002, þegar ég var 22 ára, að
ég fór að fá mjög furðulegar
hugmyndir í kollinn um að
ég væri einhver Messías,
mannkynsfrelsari, og svo fór
ég að ímynda mér að djöfull-
inn væri að ná tökum á mér.
Ég lá yfir andlegum bók-
menntum, alveg út í eitt.
En nú er ég eiginlega alveg
hættur að lesa svoleiðis
bókmenntir, mér finnst
það eiginlega bara hafa
slæm áhrif á mig. Það er
svo mikilvægt að halda sér
jarðtengdum.