Læknablaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 43

FRÆÐIGREINAR / MYNDGREINING
Myndgerðartæki Myndvistunar- og samskiptakerfi
Tengingar
Mynd 1. Dœmi um
uppsetningu og tengingar
myndvistunar- og
samskiptakerfis.
gerð sem fækkar enn skrefunum frá því að
röntgengeisli er sendur í gegnum sjúkling og þar til
mynd birtist á skjá. Lesið er beint af hverri
myndeiningu skynjarans sem geislað er á. Skynjarinn
tengist tölvubúnaðinum um kapal. Þannig berst
myndin beint í tölvu sem byggir upp myndina og
sýnir á skjá. Þessi tækni mun enn stytta
rannsóknartíma og auka afköst. Fyrirsjáanlegt er að
þessi tækni komi í stað eldri myndplötukerfa og
filmulesara.
Stafræn myndvinnsla
Unnt er að breyta stafrænni mynd á ýmsan hátt í
vinnustöð (2). Kontrast myndar má breyta með því
að nýta fleiri eða færri grátóna til að skoða myndina.
Of ljósa eða of dökka mynd má laga. Þá eru ákveðnir
þættir myndar ýktir en dregið úr öðrum eða þeir
þurrkaðir út. Síðastnefndu breytingarnar eru gagn-
legar í vissum tilvikum en hafa ekki valdið
straumhvörfum í greiningarhæfni eins og vonast var
til (3).
Úrlestur stafrænna rannsókna
Urlestur fer fram á vinnustöðvum sem sérhannaðar
eru til sjúkdómsgreiningar. Öflugar tölvur þarf til að
afköst séu svipuð eða betri en úrlestur með filmum.
Sérstakir hágæðaskjáir eru yfirleitt notaðir. í
vinnustöð er mikilvægt að stuttan tíma taki að kalla
rannsókn fram á skjáinn. Þá þarf að vera auðvelt að
stækka. snúa og spegla myndunum, framkvæma
mælingar og svo framvegis. Til að unnt sé skoða allar
myndir í sömu rannsókn og jafnframt að bera saman
við eldri rannsóknir hefur verið reynt að nota allt upp
í fjóra skjái en algengast er nota einn eða tvo.
Stafrænar rannsóknir eru forsenda sjálfvirks
úrlestrar rannsókna, það er þegar tölva túlkar
rannsókn (11). Slíkur búnaður er þegar til á
markaðinum og er þróunin einna lengst komin í rönt-
genrannsóknum á brjóstum (11,12). Þessi tækni er
notuð til að beina athygli röntgenlæknis að hugsan-
legri meinsemd en lokatúlkunin er röntgenlæknisins.
Stafræn myndsýning
Venjulegar filmur eru afleitur miðill þegar sýna á
mörgum hvað fundist hefur við rannsókn. Misgóð
tæki eru fáanleg til að stækka venjulegar myndir en
þau eru óhentug. Hins vegar má sýna stafræna mynd
beint á stórum tölvu- eða sjónvarpsskjám. Jafnframt
má sýna sömu rannsókn samtímis á mörgum stöðum
í einu.
Stafræn myndgeymsla
Filmugeymslur eru rúmfrekar og safnumslög fyrir
filmur eru þung. Mjög erfitt er að halda reiðu á
gagnasöfnum af þessu tagi og aðgangur að gögnum
er ekki greiður. Stafræn myndgeymsla rúmast á
nokkrum fermetrum og getur verið staðsett hvar sem
er. Slíkar geymslur þurfa verulega minnisrýmd, talið í
gíga- og terabætum frekar en megabætum, en stærð á
einstakri röntgenmynd getur verið um 50 MB. Mest
eru notaðir diskar og stafræn segulbönd, valið fer
eftir verði á hverri minniseiningu, kröfum um
aðgangshraða að gögnum og ætlaðan geymslutíma.
Stafrænn myndflutningur
Mynd frá stafrænni myndgeymslu má nálgast hvaðan
sem er, svo fremi sem aðgangur að geymslunni sé
heimilaður. Unnt er að skoða rannsóknina á skjá eða
prenta út þar sem þörf er, til dæmis á skurðstofu,
læknastofu eða á öðru sjúkrahúsi. Því er skynsamlegt
að allar stafrænar myndgeymslur landsins séu
samtengdar. Með slíkum myndflutningi tekur mun
skemmri tíma að fá álit sérfræðinga innanlands sem
utan.
Læknablaðið 2000/86 679